การนับจังหวะก่อนขึ้นเพลง การปฏิบัติเครื่องดนตรีและขับร้อง ทั้งเดี่ยวและรวมวง ต้องมีความพร้อมเพรียงและความถูกต้อง ตามโน้ตเพลง ของผู้ประพันธ์ หลายเพลง ไม่ได้เริ่มต้นโน้ตตัวแรกที่จังหวะที่ 1 จึงเป็นความสับสน และ ซับซ้อนในการนับจังหวะ กระบวนการนับจังหวะก่อนขึ้นเพลง จึงมีความสำคัญต่อการปฏิบัติเครื่องดนตรีและขับร้อง

ขั้นตอนการนับจังหวะก่อนขึ้นเพลง 1.สังเกต เครื่องหมายกำหนดจังหวะ ว่าเพลงนี้มีอัตราจังหวะเท่าไร 2.นับจำนวนโน้ตที่เหลืออยู่ในห้องเพลงแรก 3.นำจังหวะเต็มของเพลงมาลบออก หากจังหวะที่ขาดไปมีจำนวนเท่าไร ให้นับถึงจังหวะนั้น 4. หากโน้ตเริ่มจังหวะที่ 1 อาจนับ 2 จังหวะสุดท้าย ของห้องเพลงสมมติก่อนหน้านั้น

1. ให้ดูว่า เพลงนี้มีอัตราห้องละกี่จังหวะ 1. ให้ดูว่า เพลงนี้มีอัตราห้องละกี่จังหวะ... ดูจากเครื่องหมายกำหนดจังหวะ เลขตัวบน บอกจำนวนจังหวะในห้องเพลง เลขตัวล่าง บอกว่าโน้ตอะไรมีค่า หนึ่งจังหวะ หากเป็นเลข 4 อยู่ล่างตัวดำมีค่า 1 จังหวะ ตัวอย่าง

2. ให้นับจำนวนโน้ตที่เหลืออยู่ในห้องเพลงแรก เพลงเก็บตะวัน ห้องเพลงแรก เหลือ 3 จังหวะ เพลงชื่นรัก ห้องเพลงแรก เหลือ 1 จังหวะ

3. นำจังหวะเต็มของเพลงมาลบออกหากจังหวะที่ขาดไปมีจำนวนเท่าไร ให้นับถึงจังหวะนั้น เช่นเพลงห้องละ 4 จังหวะ แต่มีโน้ตเหลืออยู่ 3 จังหวะจึงขาด 1 จังหวะ ให้นับ 1(อาจนับ 2 จังหวะสุดท้ายของห้องเพลงสมมติก่อนหน้านั้นเพื่อเตรียม เช่น 3...4... 1)

ขาด 2 จังหวะ ให้นับ 1....2.... ตัวอย่าง

ขาด 3 จังหวะ ให้นับ 1....2....3... ตัวอย่าง

หากโน้ตที่ขาดไม่เป็นจำนวนเต็ม ให้นับจังหวะต่อไปที่เป็นจำนวนเต็ม หากโน้ตที่ขาดไม่เป็นจำนวนเต็ม ให้นับจังหวะต่อไปที่เป็นจำนวนเต็ม ตัวอย่าง โน้ตขาด ครึ่งจังหวะ ให้นับ 1 หรือ 3...4...1 โน้ตขาด หนึ่งจังหวะครึ่ง ให้นับ 1... 2... โน้ตขาด สองจังหวะครึ่ง ให้นับ 1...2... 3... โน้ตขาด สามจังหวะครึ่ง ให้นับ1...2...3... 4...

หากโน้ตที่ขาดไม่เป็นจำนวนเต็ม ให้นับจังหวะต่อไป หากโน้ตที่ขาดไม่เป็นจำนวนเต็ม ให้นับจังหวะต่อไป โน้ตขาด ครึ่งจังหวะ ให้นับจังหวะที่ 1 (อาจนับ 2 จังหวะสุดท้ายของห้องเพลงสมมติก่อนหน้านั้นเพื่อเตรียม เช่น 3...4... 1) ตัวอย่าง เพลงค่าน้ำนม เพลงลุ่มเจ้าพระยา บุพเพ สันนิวาส

เพลง LIVE & LEARN ตัวอย่างเพลง โน้ตขาด หนึ่งจังหวะครึ่ง ให้นับ 1... 2... เพลง LIVE & LEARN ตัวอย่างเพลง

โน้ตขาด สองจังหวะครึ่ง ให้นับ 1...2... 3... โน้ตขาด สองจังหวะครึ่ง ให้นับ 1...2... 3... ตัวอย่าง http://www.youtube.com/watch?v=ajgpCYbCops&feature=related

โน้ต ขาด สาม จังหวะครึ่ง ให้นับ 1 , 2 , 3 , 4 หรือ 3 , 4

4.หากโน้ตเริ่มจังหวะที่ 1 อาจนับ 2 จังหวะสุดท้ายของห้องเพลงสมมติก่อนหน้านั้น เช่น เพลงที่มี 2 จังหวะ ให้นับ 1...2... ตัวอย่าง

4.หากโน้ตเริ่มจังหวะที่ 1 ในบทเพลงที่มี 3 จังหวะ ให้นับ 2...3... หรือ 1...2...3...

4.หากโน้ตเริ่มจังหวะที่ 1 อาจนับ 2 จังหวะสุดท้ายของห้องเพลงสมมติก่อนหน้านั้น เช่น เพลงที่มี 4 จังหวะ ให้นับ 3...4...