บทที่ 3 การผลิตและการวางแผนฟาร์ม 3.1 กระบวนการวางแผนฟาร์ม 3.2 การผลิตและต้นทุนการผลิตของสินค้าเกษตร 3.3 การประเมินผลการดำเนินงานของฟาร์ม หนังสือ/เอกสารอ่านประกอบ 1. อารี วิบูลย์พงศ์. 2535. เศรษฐศาสตร์สำหรับนักเกษตร: หลักและวิธีการ บทที่ 4-8 2. นราทิพย์ ชุติวงศ์. 2543. หลักเศรษฐศาสตร์ 1: จุลเศรษฐศาสตร์. 3. หลักการจัดการฟาร์ม โดย ..........

3.1 กระบวนการวางแผนฟาร์ม

กระบวนการวางแผนฟาร์ม กระบวนการที่เกี่ยวข้องกับการตัดสินใจที่มีผลต่อกำไรของธุรกิจฟาร์มภายใต้ความเสี่ยงภัย ปัจจัยการผลิตทางการเกษตร เกษตรกร/ผู้จัดการฟาร์ม ผลิตสินค้าเกษตร กระบวนการตัดสินใจ: ผลิต ซื้อ/ขายฯ รายได้/กำไรของฟาร์ม

ปัญหาที่ผู้จัดการฟาร์มต้องตัดสินใจ จะผลิตอะไร  จะใช้ปัจจัยการผลิตที่มี ผลิตอะไรบ้าง พืชอะไร สัตว์อะไร 2. จะผลิตอย่างไร  วิธีการผลิต/เทคโนโลยี ที่จะใช้ 3. จะผลิตมากน้อยเท่าไร  จะจัดสรรปัจจัยการผลิตที่มี หรือที่สามารถหาได้ ไปใช้ผลิตผลผลิตแต่ละชนิดมากน้อยเพียงใด 4. ควรซื้อ/หา ปัจจัยการผลิต เมื่อไร ที่ไหน 5. จะขายผลผลิตเมื่อไร ที่ไหน 6. จะเปลี่ยนแปลงระดับการผลิต และใช้ปัจจัยการผลิตอย่างไร เมื่อสภาวะทางเศรษฐกิจเปลี่ยนแปลงไป

ขั้นตอนในการวางแผนจัดการฟาร์ม กำหนดเป้าหมายของฟาร์ม: อาจมีหลายเป้าหมาย 2. รู้และเข้าใจในปัญหาของฟาร์ม 3. หาข้อมูลเพื่อวางแผน ตัดสินใจ 4. พิจารณาทางเลือก 5. ตัดสินใจ 6. ลงมือปฏิบัติตามที่ตัดสินใจ 7. รับผิดชอบต่อการตัดสินใจ 8. ประเมินการตัดสินใจ

ลักษณะของปัญหาที่ต้องตัดสินใจ ลักษณะของปัญหาที่ต้องตัดสินใจมีหลายลักษณะ ลำดับความสำคัญของปัญหาที่ต้องตัดสินใจ: เท่า ไม่เท่า 2. ความถี่ของปัญหาที่ต้องตัดสินใจ : บ่อย ไม่บ่อย 3. ความเร่งด่วนของปัญหาที่ต้องตัดสินใจ 4. ความยืดหยุ่นของปัญหาที่ต้องตัดสินใจ 5. โอกาสหรือทางเลือกในการตัดสินใจสำหรับปัญหาหนึ่งๆ : ทางเดียว หลายทาง

การตั้งเป้าหมายฟาร์ม เป้าหมายฟาร์ม: เป็นจุดหมายปลายทางที่ผู้ผลิต/ผู้จัดการฟาร์มกำหนดไว้ แล้วยินดีที่จะทำงานและใช้ความพยายามที่จะให้ได้มาซึ่งความสำเร็จตามเป้าหมายที่ตั้งเอาไว้

คุณลักษณะของเป้าหมายฟาร์ม เป้าหมายต้องชัดเจน 2. เป้าหมายต้องเป็นสิ่งที่กำหนดได้และมีความเป็นไปได้ 3. เป้าหมายเป็นสิ่งที่ต้องการความพยายาม 4. เป้าหมายต้องมีวันครบกำหนดชัดเจน 5. เป้าหมายต้องวัดได้ 6. เป้าหมายบางอย่างสามารถทำได้ง่ายกว่า  ควรทำเป้าหมายที่ง่ายให้ได้ก่อน เพื่อสร้างกำลังใจ 7. เป้าหมายควรมีความยืดหยุ่นเปลี่ยนแปลงได้ 8. บางเป้าหมายอาจไม่สามารถบรรลุได้  สร้างประสบการณ์ การเรียนรู้  นำไปสู่การตั้งเป้าหมายและปฏิบัติใหม่

ขั้นตอนการกำหนดเป้าหมายฟาร์ม ขั้นสะสมความคิด หาเวลาตั้งเป้าหมาย และวางเป้าหมาย ประเมินงานที่ได้ทำมาในอดีต ตรวจสอบเป้าหมาย พิจารณาทางเลือกที่มีอยู่ในปัจจุบัน จัดทำรายการใหม่ กำหนดเป้าหมายระยะสั้น ปานกลาง และยาว เช็คว่าเสริมกัน ขัดแย้งกัน หรืออิสระต่อกัน ปรึกษา หาข้อตกลง และสรุป

เครื่องมือในการวางแผน จัดการ และประเมินผลการดำเนินงานฟาร์ม หลัก/ทฤษฎีเศรษฐศาสตร์: ทฤษฎีว่าด้วยการผลิต: กฎว่าด้วยผลลดน้อยถอยลง หลักผลตอบแทนเพิ่มเท่ากัน ค่าเสียโอกาส การใช้ปัจจัยการผลิตทดแทนกัน 2. บัญชีฟาร์ม: งบดุล งบกระแสรายวัน (รายรับ-รายจ่าย) งบกำไรขาดทุน 3. งบประมาณฟาร์ม: งบประมาณทั้งหมด งบประมาณบางส่วน 4. การวิเคราะห์โครงการ