ลักษณะเวทีและการจัดที่นั่งผู้ชมในโรงละคร

รูปแบบเวทีและการจัดที่นั่งของผู้ชมสามารถแบ่งออกได้เป็น 5 ลักษณะพื้นฐาน คือ 1. เวทีแบบโพรซีเนียม (The Proscenium, or Picture-Frame Stage) 2. เวทีแบบทรัสต์เสตจ (The Thrust Stage, or Open Stage) 3. เวทีแบบอรีนา (The Arena Stage, or Theatre in the Round) 4. เวทีในโรงละครแบบแบล็คบอกซ์ (The Black Box Theatre) 5. เวทีในโรงละครแนวทดลอง (The Environmental or Alternative Theatre)

1. the Proscenium, or Picture-Frame Stage

หน้าที่ของเวทีแบบโพรซีเนียม คือ การสร้างภาพลวงตา (illusion) เวที ฉาก แสง และลักษณะโปรดักชันทำงานร่วมกันเพื่อให้เกิด โลกเสมือนจริงในกรอบโพรซีเนียม ผู้จัดทำตั้งใจจะรักษาระยะห่างระหว่างนักแสดงและผู้ชม โดยทั่วไปผู้ชมเป็นเสมือนผู้สังเกตุการณ์และผู้เห็นเหตุการณ์

2. the Arena Stage, or Theatre in the Round

The Arena stage or theatre in the round เวทีแอรีนาตั้งอยู่ตรงกลาง ล้อมรอบเป็นทรงกลม หรือ ทรงสี่เหลี่ยมของที่นั่งผู้ชมทั้งสี่ด้าน รูปแบบของเวทีแอรีนาช่วยให้เกิดความใกล้ชิดระหว่างนักแสดงและผู้ชม เนื่องจากไม่แยกขอบเขตของพื้นที่การแสดงออกจากที่นั่งของผู้ชมอย่างเด่นชัดเหมือนเวทีโพรซีเนียม ลักษณะเวทีต้องการเพียงฉาก เครื่องประกอบฉาก หรือเฟอร์นิเจอร์เพียงเล็กน้อย เพื่อบ่งบอกฉากและสถานที่

3. the Thrust, or Open stage

Thrust stages ออกแบบเพื่อลดช่องว่างระหว่างนักแสดงและผู้ชม ประกอบด้วยกรอบโพรซีเนียมและส่วนของเวทีที่ยื่นออกมา นักแสดงจะแสดงบนพื้นเวทีที่ยื่นเข้าไปในส่วนที่นั่งของผู้ชม ผู้ชมจะมีความสนอกสนใจที่ได้ชมนักแสดงอย่างใกล้ชิด เหมือนเป็นการสื่อสารโดยตรงระหว่างผู้ชมและนักแสดง เพื่อให้ผู้ชมรู้สึกมีส่วนร่วมกับสิ่งที่นักแสดงพูด และโลกจำลองของละคร

4. the Black Box

The black-box theatre โรงละครแบบblack-box มีลักษณะเป็นทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้าขนาดใหญ่ ทาสีดำเพื่อหลีกเลี่ยงการสะท้อนแสงของอุปกรณ์ไฟซึ่งแขวนอยู่ด้านบน ประกอบด้วยแผงอุปกรณ์ไฟที่ซับซ้อน และที่นั่งผู้ชมซึ่งปรับเปลี่ยนตำแหน่งได้ ที่นั่งผู้ชมซึ่งปรับเปลี่ยนตำแหน่งได้นี้ ช่วยให้สามารถทดลองรูปแบบพื้นที่การแสดง และตำแหน่งด้านของที่นั่งของผู้ชม

5. Created or Found Space, or Environmental Theatre โรงละครแบบ Environmental or alternative เป็นการนำสนอรูปแบบการแสดงแบบ nontraditional performance ไม่จัดที่นั่งตามลักษณะโรงละครทั่วไป โดยเน้นให้ผู้ชมเป็นส่วนหนึ่งของฉากหรือการแสดง เช่นเดียวกับนักแสดง ผู้ชมกลายเป็นส่วนหนึ่งของการแสดงและการชม ผู้ชมเองก็ได้ชมการแสดงและในขณะเดียวกันก็ถูกชมในสถานะที่ผู้ชมได้เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของการแสดงนั้น

Up Stage Center RC C LC Left นอกเหนือจากการแบ่งลักษณะโรงละครและที่นั่งผู้ชมแล้ว ในพื้นที่เวทีซึ่งเป็นพื้นที่หลักในการแสดงนั้นก็ได้มีการแบ่งส่วนของพื้นที่ออกเป็น 9 ส่วน เพื่อให้นักแสดง ผู้กำกับ และผู้สร้างสรรค์การแสดงสามารถเข้าใจตรงกันเกี่ยวกับตำแหน่งจุดที่แน่นอนบนเวที ภาพแสดงการแบ่งพื้นที่เวทีเพื่อใช้ในการแสดง Up Stage Up Stage Center Up Stage Left Right RC C LC Down Stage Center Down Stage Left Down Stage Right

โดยมีการแบ่งพื้นที่บนเวทีออกเป็นส่วนต่างๆดังนี้ Up Stage 1 เวทีส่วนบนด้านขวา (Up Stage Right) 2 เวทีส่วนบนตรงกลาง (Up Stage Center) 3 เวทีส่วนบนด้านซ้าย (Up Stage Left) Down Stage 4 เวทีส่วนล่างด้านขวา (Down Stage Right) 5 เวทีส่วนล่างตรงกลาง (Down Stage Center) 6 เวทีส่วนล่างด้านซ้าย (Down Stage Center) Center Stage 7 กลางเวทีด้านซ้าย (Center Stage Right) 8 กลางเวที (Center Stage) 9 กลางเวทีด้านขวา (Center Stage Left)