Disease Prevention and Health Promotion in Dental Public Health Damrong Thamrongloahaphan DDS, MS (Preventive dentistry)

Content Disease prevention Oral health promotion Epidemiology Health determinant Oral health promotion Ottawa charter Bangkok charter Individual & Interpersonal approach Public approach

Disease Prevention Health Promotion

Disease Prevention

Disease Illness Sickness

Sickness Illness Disease Patient Perspective Professional Perspective Illness are generally used as synonyms for disease. However, this term is occasionally used to refer specifically to the patient's personal experience of their disease. The term disease broadly refers to any condition that impairs normal function, and is therefore associated with dysfunction of normal homeostasis Patient Perspective Professional Perspective

Definition : Disease Prevention Focuses on prevention strategies the reduce the risk of disease , identified risk factors, or detect disease in its early , most treatable stages. เน้นในการลดโรค ระบุปัจจัยเสี่ยง หรือค้นหาโรคในระยะเริ่มแรก เพื่อให้การรักษา Disease prevention covers measures not only to prevent the occurrence of disease, such as risk factor reduction, but also to arrest its progress and reduce its consequences once established. การป้องกันยังมุ่งการหยุดยั้งการดำเนิน หรือลดการลุกลามของโรค

The Three Levels of Prevention Tertiary Prevention to limit disability and improve functioning following disease or its complications, often through rehabilitation. Therefore, it is most applicable during the late clinical stage or the stage of diminished capacity. Secondary Prevention to reduce the number of existing cases in a population and, therefore, is most appropriately aimed those in the stage of presymptomatic disease or the early stage of clinical disease. Primary Prevention to reduce the frequency of new cases of disease occurring in a population and, thus is most applicable to persons who are in the stage of susceptibility.

1 2 3 ระยะแรก ระยะท้าย โรค พิการ ภาวะแทรกซ้อน

Disability Limitation NATURAL HISTORY COMPREHENSIVE HEALTH CARE LEVEL OF PREVENTION HEALTHY Health Promotion I Stage of Susceptibility Specific Protection Preclinical Disease II Early Dx. & Prompt Rx Clinical Diseases Disability Limitation III Disability Rehabilitation Recovery of Death

Strategies of Primary Prevention emphasize general health promotion, risk factor reduction, and other health protective measures include health education and health promotion programs healthier lifestyles and environmental health programs Specific examples of primary prevention measures immunization against communicable diseases Fluoride

Strategies of Secondary Prevention early detection swift treatment of disease

Strategies of Tertiary Prevention therapeutic and rehabilitative measure

โรค และสภาวะในช่องปากที่ต้องเฝ้าระวัง และป้องกัน กลุ่มเด็กก่อนวัยเรียน ฟันผุในฟันน้ำนม กลุ่มวัยเรียน ฟันผุในฟันถาวร ฟันตกกระ เหงือกอักเสบ กลุ่มวัยทำงาน และผู้สูงอายุ รากฟันผุ โรคปริทันต์ การสูญเสียฟัน มะเร็งช่องปาก

How to prevent oral disease ? RISK FACTOR EPIDEMIOLOGY

EPIDEMIOLOGY ระบาดวิทยา

Definition Distribution การกระจายของโรค Determinant ปัจจัยกำหนดสุขภาพ Epidemiology is the study of the distribution and determinants of health-related states or events in specified populations, and the application of this study to the control of health problems. Distribution การกระจายของโรค Determinant ปัจจัยกำหนดสุขภาพ

Distribution Person Place Time ฟันผุในเด็กเกิดขึ้นในช่วงอายุไหน ผู้เลี้ยงดูเป็นใคร พ่อแม่ทำงานอะไร มีสภาพทางสังคมเศรษฐกิจเป็น อย่างไร Place ฟันผุเกิดขึ้นในพื้นที่ใด จังหวัด อำเภอ ตำบล หมู่บ้าน ในโรงเรียน ศูนย์เด็กเล็ก Time ช่วงเวลาที่มีการอุบัติโรค

Determinant Host Agent ENV. ระบบภูมิคุ้มกัน น้ำลาย พฤติกรรม กายวิภาค Biofilm ENV. การเข้าถึงอาหารทำลายสุขภาพช่องปาก การเข้าถึงผลิตภัณฑ์สุขภาพ การเข้าถึงบริการ ระบบครอบครัว ชุมชน สังคม วัฒนธรรม นโยบายสาธารณะ

Risk Risk is the probability that an event will occur. Epidemiology ; The probability that a particular outcome will occur following a particular exposure. ความเสี่ยงคือความน่าจะเป็นที่เหตุการณ์นั้นจะเกิดขึ้น ในทางระบาดวิทยาจะพิจารณาความน่าจะเป็นที่จะเกิดผลลัพธ์หนึ่งจาก exposure หนึ่ง

Risk factor The exposure has occurred before the outcome, or before the conditions are established that make the outcome likely.

Exposure Outcome Risk factor Disease

Caries Risk Factors

การเฝ้าระวัง (Surveillance)

การติดตาม สังเกตและพิจารณาอย่างต่อเนื่องถึงองค์ประกอบที่มีผลต่อการเกิดและการกระจายของโรค มีขั้นตอนประกอบด้วย การรวบรวมข้อมูล การวิเคราะห์และแปลผลข้อมูลรวมทั้งการรายงานหรือแจ้งข่าวเกี่ยวกับสถานการณ์ของโรคจากข้อมูลที่ได้วิเคราะห์และประเมินผลดังกล่าวเพื่อดำเนินการต่อไปในการป้องกันและควบคุมโรคอย่างมีประสิทธิภาพ

ระบบการเฝ้าระวัง การรวบรวมข้อมูล (collection of Data) โดยการสังเกต ซักถาม ตรวจสอบและบันทึก การเรียบเรียง (Consolidation) เป็นการนำข้อมูลที่รวบรวมไว้มาจัดให้เป็นหมวดหมู่ ให้เห็นลักษณะของตัวแปรต่างๆ ได้ชัดเจนยิ่งขึ้น การแปลผล (Interpretation) เป็นการวิเคราะห์และแปลผลข้อมูลตามประเด็นต่างๆ เพื่อแสดงลักษณะของประชากรและลักษณะการกระจายของโรคตามตัวแปรต่างๆ การกระจายข่าวสาร (Dissemination) เป็นการรายงานผลไปให้ผู้เกี่ยวข้องทราบ เพื่อจะได้ใช้ประโยชน์ต่อไป

การคัดกรอง (Screening)

a strategy used in a population to identify an unrecognised disease in individuals without signs or symptoms. This can include individuals with pre-symptomatic or unrecognised symptomatic disease. กลยุทธ์ในการระบุโรคที่ยังไม่ปรากฏอาการ และอาการแสดง รวมถึงระยะก่อนมีอาการ และอาการเริ่มต้นที่ยังไม่คำนึงถึง

การคัดกรองโรค : Screening คำจำกัดความ การค้นหาโรคหรือความผิดปกติเบื้องต้นที่ยังไม่แสดงอาการ โดยใช้การทดสอบหรือเครื่องมือหรือกระบวนการที่ แยกบุคคลที่ดูภายนอกเหมือนปกติแต่น่าจะเป็นโรค ออกจากผู้ที่ไม่น่าจะเป็นโรคได้อย่างรวดเร็ว

บทนำสาธารณสุขและระบาดวิทยา 16 กพ.47 ธรรมชาติของโรค ติดเชื้อ/ ปัจจัยเสี่ยง กรรมพันธุ์ สิ่งแวดล้อม ผลลัพธ์ หาย ภาระ/พิการ เสียชีวิต เริ่มเป็นโรค แต่ยังไม่มีอาการ มีอาการชัดเจน ระยะก่อนแสดงอาการซึ่งสามารถ Detect ได้ ศ.นพ.ภิรมย์ กมลรัตนกุล

การบริการคัดกรองโรคเสี่ยง การประเมินความเสี่ยงของ ให้การศึกษาประชาชน รับรู้ข่าวสารสถานการณ์ความสำคัญ สร้างความตระหนักต่อผลกระทบ รู้สาเหตุและแนวปฏิบัติป้องกัน รู้จักกลุ่มเสี่ยงสูงและความจำเป็น ในการคัดกรอง การบริการคัดกรองโรคเสี่ยง คัดกรอง / การแปลความหมาย ข้อแนะนำปฏิบัติ การประเมินความเสี่ยงของ โรคหัวใจแลหลอดเลือด คัดกรอง / การแปลความหมาย ข้อแนะนำปฏิบัติ การบริการลดเสี่ยง สนับสนุนและติดตาม

Cavitated lesion Early lesion - P&F caries - White lesion Screening เด็กอายุ 0 - 3 ปี / ป.1ได้รับการตรวจสุขภาพช่องปาก Limit progression ฝึกทักษะแปรงฟัน เคลือบฟลูออไรด์วานิช Sealant Cavitated lesion

ข้อสังเกตการเฝ้าระวัง และคัดกรอง เครื่องมือในการเก็บข้อมูล ความตรง (Validity) Sensitivity Specificity ความเที่ยง (Reliability) นิยาม การปรับมาตรฐาน

Preventive Model DISEASE RISK INTERVENTION HOST ENV. SURVEILLANCE AGENT DISEASE HOST ENV. RISK SURVEILLANCE SCREENING