วิชา ศ. 478 เศรษฐศาสตร์พลังงาน พรายพล คุ้มทรัพย์ และภูรี สิรสุนทร
วัตถุประสงค์หลัก: เข้าใจปัญหาและสถานการณ์พลังงานของโลกและของประเทศ ใช้เครื่องมือทางเศรษฐศาสตร์วิเคราะห์ ประเด็นปัญหาพลังงานได้
ความสำคัญและบทบาทของพลังงาน Peirce, W.S., Economics of the Energy Industries. บทที่ 1 Dahl, C. International Energy Markets: Understanding Pricing, Policies and Profits. บทที่ 1 - 2
ความสำคัญและบทบาทของพลังงาน มนุษย์ใช้ปริมาณพลังงานต่อหัวเพิ่มขึ้นตามการพัฒนา และคุณภาพพลังงานก็ดีขึ้น อียิปต์โบราณและจีนเคยใช้น้ำมันและถ่านหินหลายพันปีมาแล้ว ถ่านหิน ไอน้ำ และการปฏิวัติอุตสาหกรรม
ความสำคัญและบทบาทของพลังงาน พลังงานให้ “ความร้อน (และเย็น) แสงสว่าง การหล่อลื่น การขนส่ง และพลังงานกล” ถ่านหินเป็นเชื้อเพลิงสำคัญในยุคปฏิวัติอุตสาหกรรม ศตวรรษที่ 18
ความสำคัญและบทบาทของพลังงาน เริ่มใช้น้ำมัน และไฟฟ้าในปลาย ศตวรรษที่ 19 เครื่องยนต์สันดาปภายใน (internal combustion engine)
ความสำคัญและบทบาทของพลังงาน น้ำมันราคาถูก จนถึงปี ค.ศ. 1973 วิกฤติน้ำมันครั้งแรก ราคาเพิ่ม 4 เท่า ปี ค.ศ. 1979 วิกฤติน้ำมันครั้งที่ 2 เนื่องจากการปฏิวัติในอิหร่าน
ความสำคัญและบทบาทของพลังงาน วิกฤติน้ำมันก่อให้เกิดปัญหาเศรษฐกิจ (เงินเฟ้อ ขาดดุล โตช้า) กระตุ้นให้ประหยัดพลังงาน สำรวจพบแหล่งผลิตใหม่ และใช้พลังงานทดแทน ราคาน้ำมันระดับปานกลางในช่วง 1986-2002
ความสำคัญและบทบาทของพลังงาน ตั้งแต่ปี 2003 ถึงปัจจุบัน (2008) ราคาพุ่งกระฉูดจาก $30 ต่อบาเรล มาเป็นกว่า $130 (และอาจไปได้ถึง $200 ในอนาคต?) “วิกฤติน้ำมันครั้งที่ 3” เพราะกำลังการผลิตส่วนเกินต่ำเทียบกับ demand + การเก็งกำไร
ความสำคัญและบทบาทของพลังงาน “น้ำมันจะหมดโลก?” “เราปลูกพืชเป็นพลังงานทดแทนน้ำมัน?” “ผลกระทบต่อการผลิตอาหาร?”
ความสำคัญและบทบาทของพลังงาน สรุป: พลังงานสำคัญต่อมนุษย์ เพราะ 1. พลังงานเป็นปัจจัยสำคัญในการผลิต และบริโภค 2. ราคาน้ำมันผันผวน คาดได้ยาก ทำให้ตัดสินใจยากในการลงทุน
ความสำคัญและบทบาทของพลังงาน สรุป: พลังงานสำคัญต่อมนุษย์ เพราะ 3. พลังงานกลายเป็น “เครื่องมือ” ในการต่อรองระหว่างประเทศ 4. การใช้พลังงานมีผลทำให้เกิด “ภาวะโลกร้อน”