หลักการจัดการขยะมูลฝอย ขยะติดเชื้อ และขยะอันตราย วิชา 61305 การจัดการอนามัยสิ่งแวดล้อม 1 เรื่อง หลักการจัดการขยะมูลฝอย ขยะติดเชื้อ และขยะอันตราย บรรยายโดย: สุเวช พิมน้ำเย็น LL.B., LL.M.(Candidate), B.Ed., B.Sc., B.P.H., M.S. อาจารย์ประจำคณะสาธารณสุขศาสตร์ วิทยาลัยเชียงราย

การจัดการขยะมูลฝอย ขยะติดเชื้อ และขยะอันตราย วัตถุประสงค์ อธิบายหลักการและวิธีจัดการขยะมูลฝอย ขยะติดเชื้อ และขยะอันตรายได้ คำถามนำ 1. ขยะหรือมูลฝอยคืออะไร ก่อให้เกิดปัญหาอะไรบ้าง 2. วิธีการกำจัดมูลฝอยมีอะไรบ้าง 3. การจัดการขยะมูลฝอยทั่วไปทำอย่างไร 4. ขยะหรือมูลฝอยติดเชื้อคืออะไร การจัดการขยะมูลฝอยขยะติดเชื้อใช้ วิธีการใด ผู้เกี่ยวข้องต้องระวังอะไรบ้าง 5. การจัดการขยะมูลฝอยอันตรายมีวิธีการทำอย่างไร 6. นักศึกษามีวิธีการลดปริมาณขยะได้อย่างไร

นิยามของ ขยะ หรือ มูลฝอย “มูลฝอย” หมายความว่า เศษกระดาษ เศษผ้า เศษอาหาร เศษสินค้า เศษวัตถุ ถุงพลาสติก ภาชนะที่ใส่อาหาร เถ้า มูลสัตว์ ซากสัตว์ หรือสิ่งอื่นใดที่เก็บกวาดจากถนน ตลาด ที่เลี้ยงสัตว์ หรือที่อื่น และหมายความรวมถึงมูลฝอยติดเชื้อ มูลฝอยที่เป็นพิษหรืออันตรายจากชุมชน (พรบ.การสาธารณสุข 2535)

Functional Element of a Waste Management system waste generation separation/ storage collection transport transformation disposal

disposal หลักการ 3Rs Composting Incineration (680-1,100 0C) Pyrolysis Sanitary landfill (High Density Polyethylene: HDPE) หลักการ 3Rs Reduce Reuse Recycle

ปัญหาที่เกิดจากมูลฝอย บ้านเมืองสกปรก ส่งกลิ่นเหม็นรบกวนผู้อยู่ใกล้เคียง เป็นแหล่งเพาะเชื้อโรค และเกิดสัตว์นำโรคสู่คน เช่น หนู แมลงสาบ และยุง เป็นต้น ทำให้เกิดมลพิษทั้งทางดิน ทางน้ำและทางอากาศ กีดขวางการระบายน้ำและเส้นทางสัญจรทางน้ำ ท่อระบายน้ำอุดตัน เกิดน้ำท่วมขัง ทำให้เสียค่าใช้จ่ายในการเก็บขนและกำจัดมูลฝอย

ประเภทมูลฝอย มูลฝอยเศษอาหาร หมักทำปุ๋ย เลี้ยงสัตว์ มูลฝอยรีไซเคิล นำเข้ากระบวนการ ผลิตกลับมาใช้ใหม่ 7

มูลฝอยติดเชื้อ มูลฝอยอันตรายจากบ้านเรือน (ปรับเสถียรแล้วนำไปฝังกลบ ) (เผาที่อุณหภูมิ 760 -1,000 องศาเซลเซียส) มูลฝอยอันตรายจากบ้านเรือน (ปรับเสถียรแล้วนำไปฝังกลบ ) 8

การจัดการขยะมูลฝอยติดเชื้อ “มูลฝอยติดเชื้อ” หมายความว่า มูลฝอยที่มีเชื้อโรคปะปนอยู่ในปริมาณหรือมีความเข้มข้นซึ่งถ้ามีการสัมผัสหรือใกล้ชิดกับมูลฝอยนั้นแล้วสามารถทำให้เกิดโรคได้ มูลฝอยที่เกิดขึ้นหรือใช้ในกระบวนการตรวจวินิจฉัยทางการแพทย์และการรักษาพยาบาล การให้ภูมิคุ้มกันโรคและการทดลองเกี่ยวกับโรค และการตรวจชันสูตรศพหรือซากสัตว์ รวมทั้งในการศึกษาวิจัยเรื่องดังกล่าว ให้ถือว่าเป็นมูลฝอยติดเชื้อ ได้แก่...

(1) ซากหรือชิ้นส่วนของมนุษย์หรือสัตว์ที่เป็นผลมาจากการผ่าตัด การตรวจชันสูตรศพหรือซากสัตว์ และการใช้สัตว์ทดลอง (2) วัสดุของมีคม เช่น เข็ม ใบมีด กระบอกฉีดยา หลอดแก้ว ภาชนะที่ทำด้วยแก้ว สไลด์ และแผ่นกระจกปิดสไลด์ (3) วัสดุซึ่งสัมผัสหรือสงสัยว่าจะสัมผัสกับเลือด ส่วนประกอบของเลือด ผลิตภัณฑ์ที่ได้จากเลือด สารน้ำจาก ร่างกายของมนุษย์หรือสัตว์ หรือวัคซีนที่ทำจากเชื้อโรคที่มีชีวิต เช่น สำลี ผ้าก๊อส ผ้าต่างๆ และท่อยาง (4) มูลฝอยทุกชนิดที่มาจากห้องรักษาผู้ป่วยติดเชื้อร้ายแรง

การจัดการขยะอันตราย Hazardous Waste รวบรวมจากแหล่งกำเนิดไม่ให้มีการแตกหรือรั่วไหล โรงกำจัด ทุบเพื่อย่อยขนาด ปรับเสถียร ทำให้เป็นก้อนแข็ง ฝังกลบตามหลักสุขาภิบาล

คำถามทบทวนเพื่อเตรียมสอบ ภาชนะและบริเวณที่พักภาชนะบรรจุมูลฝอยติดเชื้อต้องมีคุณสมบัติหรือลักษณะอย่างไร ผู้ปฏิบัติงานขนย้ายมูลฝอยติดเชื้อต้องสวมอุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคล อะไรบ้าง การกำจัดมูลฝอยติดเชื้อจะใช้วิธีการใด อธิบายได้หรือไม่ นักศึกษาควรไปอ่าน กฎกระทรวงว่าด้วยการกำจัดมูลฝอยติดเชื้อ ซึ่ง อ.สุเวช ได้รวบรวมไว้ให้แล้ว

ประเด็นขยะมูลฝอย อัตราการผลิตขยะมูลฝอยโดยเฉลี่ยอยู่ที่ 0.65 กิโลกรัม/คน/วัน (กรมควบคุมมลพิษ 2552)

ปริมาณขยะมูลฝอยที่เกิดขึ้นและได้รับการจัดการอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการ ปี 2546 - 2552

ขยะมูลฝอยในเขตองค์การบริหารส่วนตำบล (กรมควบคุมมลพิษ 2552) ขยะมูลฝอยเกิดขึ้น 16,208 ตัน/วัน กำจัดอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการ 1,485 ตัน/วัน กำจัดอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการ ร้อยละ 9 ของปริมาณขยะมูลฝอยในเขตองค์การบริหารส่วนตำบล ส่วนขยะมูลฝอยที่เหลือ ร้อยละ 91 จะถูกกำจัดด้วยวิธีการเผากลางแจ้งหรือนำไปทิ้งในบ่อดินเก่าหรือบนพื้นที่ว่างต่างๆ

การใช้ประโยชน์ขยะมูลฝอย ปี 2552 ขยะมูลฝอยทั่วประเทศ 15.11 ล้านตัน มีการนำกลับมาใช้ประโยชน์ประมาณ 3.86 ล้านตัน หรือร้อยละ 26

สัดส่วนการนำขยะมูลฝอยชุมชนกลับมาใช้ประโยชน์ ปี 2552

ขยะอันตราย ปริมาณของเสียอันตรายจากชุมชน ปี 2552 จำแนกตามรายภาค

ปริมาณของเสียอันตรายจากอุตสาหกรรมปี 2552 จำแนกตามรายภูมิภาค ขยะอันตราย ปริมาณของเสียอันตรายจากอุตสาหกรรมปี 2552 จำแนกตามรายภูมิภาค