พลังงานทางเลือกในประเทศไทย... ฝันไม่ไกล แต่ไปไม่ถึง พลังงานทางเลือกในประเทศไทย... ฝันไม่ไกล แต่ไปไม่ถึง ชื่นชม สง่าราศรี กรีเซน 20 มิ.ย. 2549 ชมรมนักข่าวสิ่งแวดล้อม

รัฐบาลกำหนดเป้าหมายการพัฒนา พลังงานหมุนเวียนจาก 17% เป็น 19%

of final energy use in 2011 (81,753 KTOE) 2011 Targets RE Power 1,060 KTOE (2,400 MW*) CHP RE for process heat 10% Ethanol 3% Biodiesel 6,540 KTOE 8% of final energy use in 2011 (81,753 KTOE) Heat 3,910 KTOE Liquid Biofuel 1,570 KTOE Industry Agriculture Transport Agriculture * Existing 560 MW

นโยบายการสนับสนุนพลังงานทางเลือก ไฟฟ้า RPS (Renewable Portfolio Standard) บังคับให้ผู้ผลิตไฟฟ้าจากเชื้อเพลิงฟอสซิลจัดหาพลังงานทดแทน 5% Feed-in Tariff กำหนดราคารับซื้อไฟฟ้าที่จูงใจ SPP/ VSPP เชื้อเพลิงเหลว ethanol, biodiesel ความร้อน เปลี่ยนเชื้อเพลิง ก๊าซชีวภาพ อื่นๆ “ไฟฟ้าทักษิณ” (Solar Home Systems) ใหม่ แต่ยังไม่ประกาศใช้ เดิม แต่ระเบียบไม่ค่อยเอื้อ ไม่ชัดเจน เต็มที่ ไม่สนับสนุนรายย่อย ขาดการบำรุงรักษา

RPS ของ กฟผ. แพงและผูกขาด กฟผ. จะมีการก่อสร้างโรงไฟฟ้าใหม่จำนวน 4 โครงการ คิดเป็นกำลังการผลิต 2,800 MW ดังนั้น จึงได้จัดทำแผนพัฒนาโรงไฟฟ้าพลังงานหมุนเวียนตามนโยบาย RPS คิดเป็นกำลังการผลิตรวม 140 MW โรงไฟฟ้า กำลังการผลิต (MW) Plant Factor (%) ราคา กฟผ. (บาท/หน่วย) พลังน้ำขนาดเล็ก 76.70 56.10 2.21 เซลล์แสงอาทิตย์ 1.01 14.00 20.80 ลม 5.25 14.50 7.14 เตาเผาขยะ 21.00 90.41 4.63 ชีวมวล 36.04 85.00 2.63 รวม 140.00 ราคา พพ. (บาท/หน่วย) 2.45 14.10 4.60 5.86 2.97 ก๊าซชีวภาพ 2.00

Thai-style RPS & Feed-in Tariff ผูกขาด ปิดกั้น ขาดการกำกับที่เหมาะสม Feed-in Tariff ตามข้อเสนอของ พพ. : ยึดผลตอบแทนการลงทุน (ไม่ต่ำกว่า 11%) ระบบปิด ไม่สะท้อนต้นทุนเศรษฐศาสตร์ รายย่อยที่ไม่มีข้อมูลภายในเสียเปรียบ

SPP/ VSPP Small Power Producer: Very Small Power Producer: Cogeneration: หยุดชะงักการรับซื้อตั้งแต่ปี 2541 RE: ราคารับซื้อเท่ากับ SPP ก๊าซฯ (มีแค่ 18 โครงการที่ได้รับเงินสนับสนุนเพิ่มเติม) ระเบียบไม่เอื้อ การไฟฟ้ากีดกัน Very Small Power Producer: ราคารับซื้อเท่ากับราคาที่การไฟฟ้าฝ่ายจำหน่ายซื้อจาก กฟผ. จำกัดแค่ 1 MW การไฟฟ้ากีดกัน ขาดองค์กรกำกับดูแลที่มีอำนาจเพียงพอ

Accumulative SPP capacity (Cogeneration + RE)

Cumulative RE SPP capacity on-line If additions had continued at the 2002-2004 rate, the target would have been reached with no additional policy measures

เชื้อเพลิงเหลว Ethanol: Biodiesel: ขาดความชัดเจนและเอกภาพในการผลักดัน โครงสร้างราคาและเงื่อนไขการรับซื้อเสี่ยงต่อผู้ประกอบการ Biodiesel: วัตถุดิบในประเทศมีจำกัด ไม่สนับสนุนรายย่อย (ใบอนุญาต ภาษี คุณภาพ การจัดเก็บน้ำมันพืชใช้แล้ว)

ความร้อน และอื่นๆ ความร้อน: “ไฟฟ้าทักษิณ” (Solar Home Systems): ก๊าซชีวภาพ: ยุติการส่งเสริมเกษตรกรรายย่อยตั้งแต่ปี 2545 ทั้งๆที่ช่วยแก้ปัญหามลพิษ “ไฟฟ้าทักษิณ” (Solar Home Systems): ระบบขัดข้องกว่าร้อยละ 20 ในเวลา < 2 ปี ขาดการบำรุงรักษาและงบประมาณ

นโยบายการสนับสนุนพลังงานทางเลือก ไฟฟ้า RPS (Renewable Portfolio Standard) บังคับให้ผู้ผลิตไฟฟ้าจากเชื้อเพลิงฟอสซิลจัดหาพลังงานทดแทน 5% Feed-in Tariff กำหนดราคารับซื้อไฟฟ้าที่จูงใจ SPP/ VSPP เชื้อเพลิงเหลว ethanol, biodiesel ความร้อน เปลี่ยนเชื้อเพลิง ก๊าซชีวภาพ อื่นๆ “ไฟฟ้าทักษิณ” (Solar Home Systems) ใหม่ แต่ยังไม่ประกาศใช้ เดิม แต่ระเบียบไม่ค่อยเอื้อ ไม่ชัดเจน เต็มที่ ไม่สนับสนุนรายย่อย ขาดการบำรุงรักษา

ฝันไม่ไกล แต่ไปไม่ถึง… TE = Traditional Energy NRE = New & Renewable Energy RE 17% 2545 RE 52,939 KTOE ? 15.8% Commercial Energy 84.2 % TE RE* 19% 11% 2547 Commercial 60,269 KTOE Energy NRE 81% 8% 2554 81,753 KTOE *Target

ข้อเสนอ (1) มาตรการระยะสั้น (ทำได้ทันที): ไฟฟ้า ขยายระเบียบ VSPP เป็น 6 MW และครอบคลุมระบบ cogeneration ยกเลิกมติ ครม. ที่ยุติการรับซื้อไฟจาก SPP Cogeneration ยกเลิก RPS นำเงินที่ กฟผ. จะเรียกเก็บจากผู้ใช้ไฟฟ้า 2,400 ล้านบาทต่อปีมาใช้เป็นส่วนเพิ่มราคารับซื้อไฟฟ้าให้ RE VSPP/SPP แทน ใช้ระบบส่วนเพิ่มราคารับซื้อไฟฟ้าที่สะท้อนประโยชน์ด้านสิ่งแวดล้อม (Externality Benefits) แทนข้อเสนอ Feed-in Tariff (ระบบปิด จำกัดโควตา) ของ พพ.

ข้อเสนอ (2) มาตรการระยะสั้น (ทำได้ทันที): ไบโอดีเซล รณรงค์ให้นำน้ำมันพืชใช้แล้วมาทำไบโอดีเซลอย่างจริงจัง น้ำมันพืชใช้แล้วจากภาคครัวเรือน 47.2 ล้านลิตร/ปี น้ำมันพืชใช้แล้วจากโรงงาน 3.4 ล้านลิตร/ปี น้ำมันพืชใช้แล้วสถานประกอบการ 22.5 ล้านลิตร/ปี ออกประกาศเกียรติคุณให้ผู้ประกอบการที่เข้าร่วม ชุมชน เอกชนรายย่อยทั่วประเทศสามารถผลิตได้ ไม่ยุ่งยาก แต่รัฐต้องดูแลแก้ไขระเบียบให้เอื้อต่อรายย่อย ทดแทนการใช้น้ำมันดีเซล 1000 ล้านบาท/ปี

ข้อเสนอ (3) มาตรการระยะสั้น (ทำได้ทันที): อื่นๆ ให้การสนับสนุนระบบก๊าซชีวภาพขนาดเล็กมาก โดยใช้เงินจากทุนอนุรักษ์ฯ (คุ้มค่าทางเศรษฐศาสตร์มากกว่า NGV มาก และประโยชน์ไม่กระจุกตัว) จัดสรรงบประมาณในการบำรุงรักษา Solar Home System

ข้อเสนอ (4) มาตรการระยะยาว ปฏิรูปกระบวนทัศน์ การวางแผน โครงสร้างการจัดการและการกำกับดูแล กระบวนทัศน์: ยั่งยืน และพอเพียง การวางแผน: มีส่วนร่วม บูรณาการ (ศก. สังคม สิ่งแวดล้อม และสุขภาวะ) โครงสร้างการจัดการ: ไม่ผูกขาด รวมศูนย์ ทับซ้อน การกำกับดูแล: เป็นอิสระ อำนาจเพียงพอ มี พ.ร.บ. รองรับ

เป้าหมายและกลยุทธ์ พลังงานทดแทน Electricity 1,170 KTOE เป้าหมายและกลยุทธ์ พลังงานทดแทน RPS 437 MW - Solar 200 MW Wind 100 MW MSW 100 MW - Biomass - Hydro INCENTIVE 37 MW Electricity Solar 6 MW Wind 0.2 MW Biomass 560 MW RPS Incentive 1,093 MW -Biomass -Hydro RE 8% Heat ~ 0.00 KTOE RE 0.5% Heat (Incentive) 3,900 KTOE Math error: 1500 MW should be 3000 MW. Math error derives from assumption of 100% capacity factor for electric renewables. Note – most is from heat. Bio fuel ~ 0.00 KTOE Bio Fuel (Incentive) 1,600 KTOE Ethanol 3.0 M liter/day Bio diesel 2.4 M liter/day R & D Facilitator 2002 2011

ส่งเสริมผลิตไฟฟ้าและความร้อนจากพลังงานหมุนเวียน ส่งเสริมการใช้ ไฟฟ้า เป้าหมาย 3,238 MW (6% Energy) มาตรการบังคับ RPS ให้ผู้ผลิตไฟฟ้าจากเชื้อเพลิงฟอสซิล จัดหาพลังงานทดแทน 5% โดยปี 2554 จะผลิตไฟฟ้าจากพลังงานทดแทน 140 MW ของเดิม 1,673 MW 5% RPS 140 MW มาตรการรับซื้อไฟฟ้า (Feed-in Tariff) กำหนดราคารับซื้อไฟฟ้าจากพลังงานทดแทนที่จูงใจแก่ผู้ลงทุน เช่น - ผลตอบแทนการลงทุนไม่ต่ำกว่า 11% - ระยะเวลาคืนทุน 10 ปี Feed in Tariff 1,425 MW RE 8.92% ความร้อน 3,910 ktoe มาตรการสนับสนุนอื่นๆ สิทธิประโยชน์ทางภาษี เงินกู้ดอกเบี้ยต่ำ ให้ BOI สูงสุดแก่ธุรกิจด้านพลังงานทดแทน Carbon Credit 2554 เชื้อเพลิงชีวภาพ 2,500 ktoe เอทานอล 3.0 M liter/day ไบโอดีเซล 4.6 M liter/day

ศักยภาพ ชีวมวล อ้อย มันสำปะหลัง ปาล์มน้ำมัน ข้าว ชานอ้อย [13,960,739 ตัน/ปี, 2,488 ktoe/ปี] ยอดและใบอ้อย [ 11,412,433 ตัน/ปี, 2,026 ktoe/ปี] กากมันสำปะหลัง [1,331,520 ตัน/ปี, 501.38 ktoe/ปี] เหง้ามันสำปะหลัง [101,771 ตัน/ปี, 37.22 ktoe/ปี] มันสำปะหลัง เปลือกปาล์ม [12,887 ตัน/ปี, 5.34 ktoe/ปี] กะลาปาล์ม [16,347 ตัน/ปี, 7.10 ktoe/ปี] ทะลายปาล์ม [ 237,285 ตัน/ปี, 89.25 ktoe/ปี] ปาล์มน้ำมัน แกลบ [2,307,984 ตัน/ปี, 756 ktoe/ปี] ฟางข้าว [24,692,013 ตัน/ปี, 7,750.6ktoe/ปี] ข้าว