เครื่องขุดหลุมปลูกยาสูบ
ยาสูบ ถือได้ว่าเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญของอำเภอศรีสำโรง โดยเฉพาะตำบลที่มีพื้นที่ติดกับแม่น้ำยม เช่นตำบลวังทอง คือปลูกในช่วงฤดูแล้ง ตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน – มกราคม ของทุกปีและจะไปเก็บเกี่ยวระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ – เมษายน ปัญหาที่สำคัญของการปลูกยาสูบนอกจากเรื่องการเตรียมดิน ระบบน้ำ โรคและแมลง แล้วยังมีปัญหาเรื่องการใช้แรงงานมากและเป็นแรงงานที่ละเอียดอ่อนเฉพาะด้าน
นายเจน หิรัญศรี อยู่บ้านเลขที่ 45 หมู่ 8 ตำบลวังทอง อำเภอศรีสำโรง จังหวัดสุโขทัย ซึ่งเป็นช่างซ่อมเครื่องจักรกลการเกษตรในท้องถิ่น ได้แนวความคิดประดิษฐ์เครื่องขุดหลุมยาสูบมาจาก ตำบลคลองกระจง อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย จากเครื่องขุดหลุมปลูกกล้วย ซึ่งใช้กับรถแทคเตอร์มาปรับใช้กับเครื่องยนต์เบนซินขนาด 6 แรงม้า
โดยสร้างจากโครงเหล็กเป็นรูปรถเข็นผลิตจากเหล็กฉาก ด้านหน้ากว้าง 110 ซ.ม. ยาว 90 ซ.ม. ด้านหลังกว้าง 90 ซ.ม. ใช้ล้อรถเข็นเบอร์ 26 x 1.5 โครงเหล็กเมื่อประกอบเสร็จ ราคา6,800 บาท ส่วนเครื่องยนต์เบนซินขนาด 6 แรงม้า ราคาทั่วไป 7,000 บาท รวมราคาทั้งสิ้น 13,800 บาท
เครื่องขุดหลุมปลูกยาสูบสามารถปรับระยะความกว้างของตัวเจาะได้ตามความต้องการ และสามารถปรับไปใช้ขุดหลุมกับพืชอื่นๆได้ เช่นข้าวโพดหวาน ตัวขุดหลุม 2 ตัว ใช้เป็นรูปสว่านเรียกว่าใบเกรียว กว้าง 20 ซ.ม. ตัวนำเจาะเป็นรูปสามเหลี่ยมด้านเท่า ขนาด 7.5 ซ.ม. ยาว 30 ซ.ม. ความยาวเพลาเจาะยาว 70 ซ.ม. มีสายพานเชื่อมกับตัวเครื่องยนต์
การขุดหลุมปลูกยาสูบระยะห่างระหว่างแถว 90 ซ. ม. ระยะห่างระหว่างต้น 50 ซ การขุดหลุมปลูกยาสูบระยะห่างระหว่างแถว 90 ซ.ม. ระยะห่างระหว่างต้น 50 ซ.ม. ลึกประมาณ 15 ซ.ม. 1 ไร่ ประมาณ 3,500 หลุม ถึง 4,000 หลุม ถ้าใช้แรงงานจะขุดหลุมได้ 1 ไร่/วัน ถ้าใช้เครื่องขุดหลุมจะได้ 5 ไร่/วัน ค่าจ้างขุดหลุมถ้าเป็นเครื่องขุดหลุมราคาไร่ละ 260 บาท ถ้าเป็นแรงงานคนไร่ละ 250 บาท ใช้น้ำมันเบนซินต้นทุนประมาณ 33 บาท/ไร่
การใช้เครื่องขุดหลุมยาสูบแทนแรงงานคน ซึ่งถือว่าเป็นการประดิษฐ์เครื่องมือการเกษตรจากภูมิปัญญาท้องถิ่นและสามารถแก้ปัญหาเรื่องการขาดแคลนแรงงานในภาคเกษตรกรรมโดยเฉพาะการปลูกยาสูบ ซึ่งต้องใช้แรงงานที่มีความละเอียดอ่อนมากต้องพิถีพิถัน และใช้แรงงานแบบต่อเนื่อง การใช้เครื่องขุดหลุมแทนแรงงานคนเป็นการประหยัดเวลาในการปฏิบัติกิจกรรมไร่นา พร้อมทั้งสามารถที่จะนำไปสร้างรายได้เสริมโดยการรับจ้างขุดหลุมปลูกพืชอื่นๆได้อีกทางหนึ่งด้วย