“Fundamental Legal Study” to “Alternative Legal Study” การศึกษากฎหมายในโรงเรียนกฎหมายทั่วไป II. Alternative Legal Study การศึกษากฎหมายทางเลือก เช่น การศึกษา กฎหมายกับสังคม ทำไมเราต้องศึกษากฎหมายกับสังคม? Law & Society
“Law and Society” to “Law in Society” ทำไมเราต้องศึกษากฎหมายกับสังคม? Law & Society
กฎหมายกับสังคม How does the law and society interaction? กฎหมายกับสังคมมีปฏิบัติการต่อกัน/สัมพันธ์กัน อย่างไร? กฎหมาย สังคม Law & Society
กฎหมายมีผลกระทบต่อสังคม เมื่อออกกฎหมายมา ก่อสิทธิทางกฎหมายให้แก่ บุคคลในสังคม หรือกำหนดหน้าที่ในการกระทำ สิทธินั้นได้เกิดขึ้นจริงๆหรือ มีการเคารพสิทธินั้นจริง หรือในสังคม การกระทำนั้นเกิดขึ้นจริง ตามที่กฎหมายบัญญัติหรือ กฎหมาย สังคม Law & Society
กฎหมายมีผลกระทบต่อสังคม ตัวอย่าง รัฐธรรมนูญก่อตั้งสิทธิและเสรีภาพ ความ เสมอภาค เกิดความเสมอภาคขึ้นจริงหรือไม่ ผู้ทรงสิทธินั้นได้ใช้สิทธินั้นหรือ กฎหมาย สังคม Law & Society
กฎหมายมีผลกระทบต่อสังคม ตัวอย่าง LGBT กระบวนการพิจารณาคดีที่เป็นธรรม การคุ้มครองสิทธิในทรัพย์สิน กฎหมาย สังคม Law & Society
สังคมสร้างกฎหมาย สังคม ความต้องการของคนในสังคมที่จะกำหนดกติกา ความเห็นของสาธารณชน ต่อกฎเกณฑ์ กระแสโลกาภิวัตน์ผลักดันกติกาในสังคม –พลวัตร กฎหมาย สังคม Law & Society
สังคมสร้างกฎหมาย สังคม การมีกฎหมายมากขึ้น ปรากฎการณ์ของสังคมต่อการใช้กฎหมาย ตัวอย่าง วิสามัญฆาตกรรม ข่มขืน = ประหาร กฎหมาย สังคม Law & Society
กฎหมายและสังคม ก่อผลกระทบซึ่งกันและกัน กฎหมายกำหนดพฤติกรรมของบุคคล ความสำนึก ถูกผิด พฤติกรรมของคนในสังคม ความเชื่อมีอิทธิพลต่อ กฎหมาย กฎหมาย สังคม Law & Society
กฎหมายในสังคม Law in Society Law & Society
กฎหมายกับสังคม จากสี่ปีที่เรียนในโรงเรียนกฎหมาย เรียน อย่างไร? การศึกษากฎหมายเพื่อรู้ What the law says? การจบจากโรงเรียนกฎหมายแล้วสามารถ ใช้กฎหมายได้ตามวัตถุประสงค์และความ ต้องการ How to use the law? ความสามารถในการวิเคราะห์กฎหมาย Why the law says that? What should the law say? Law & Society
กฎหมายในสังคมเป็นอย่างไร? เกิดอะไรขึ้นในสังคม? ทำไมจึงเกิดเหตุการเช่นนั้นขึ้น? สาเหตุมาจากตัวกฎหมาย? สาเหตุมาจากการใช้กฎหมาย? คนในสังคมคิดอย่างไรต่อกฎหมาย? และคนในสังคมใช้กฎหมายอย่างไร? Law & Society
Normative Legal Study & Living Law การศึกษากฎหมายแบบปรับหลักการสู่การตีความและใช้ กฎหมาย การศึกษาถึงการใช้กฎหมายและการปฏิบัติตามกฎหมาย ของบุคคลต่างๆ เช่น ศาล นักกฎหมาย หรือประชาชน ทั่วไป นิติวิธีทางกฎหมาย Legal Method การศึกษาการใช้กฎหมายของสังคมต่างๆ เช่น ระบบ กฎหมายในประเทศที่ใช้ ระบบCivil Law/ Common Law อาจทำการศึกษาใน 2 ทางหลักๆ ได้แก่ 1 การศึกษาความเป็นมา วิวัฒนาการของการเปลี่ยนแปลง สังคมกฎหมาย 2 การศึกษาสังคมวิทยากฎหมาย – โครงสร้างภายในของ ระบบกฎหมาย ไปสู่วัฒนธรรมการใช้กฎหมายของคนใน สังคม Law & Society
การศึกษาประวัติศาสตร์และวิวัฒนาการของกฎหมาย กฎหมายไทยมีรากเหง้าจากอะไร? การศึกษาประวัติศาสตร์ของสังคม การเมือง เศรษฐกิจ เป็นบริบทของการสร้างระบบ กฎหมาย และจิตวิญญาณของสังคมนั้น จะ สะท้อนให้เห็นที่มาและกรอบการใช้กฎหมาย บริบททางสังคม เศรษฐกิจ การเมืองของไทย เป็นอย่างไร? ส่งผลต่อวิวัฒนาการของ กฎหมายอย่างไร? เริ่มจากการปฏิรูปในสมัยรัชการที่ 5 การจัด โครงสร้างทางสังคมในมิติทางประวัติศาสตร์ Law & Society
การศึกษาสังคมวิทยากฎหมาย โครงสร้างภายในของระบบกฎหมาย ได้แก่ 1 ระบบการศึกษากฎหมาย อาจารย์ทางกฎหมาย ตำรา กฎหมาย 2 โครงสร้างกระบวนการยุติธรรม เช่น ทนาย อัยการ ผู้พิพากษา ราชทัณฑ์ สำนักงานบังคับคดี โครงสร้างภายนอกระบบกฎหมาย ได้แก่ 1 ระบบการศึกษาของสังคม 2 กระบวนการเคลื่อนไหวทางสังคม 3 โครงสร้างการเมืองและอำนาจต่อรอง 4 สภาพทางเศรษฐกิจ 5 วัฒนธรรม Law & Society
Legal Method นิติวิธี> Legal Families/ Legal System การกำหนดกรอบว่าในระบบกฎหมายจะใช้ บังคับกฎหมายอย่างไร ส่วนสำคัญมาจากนิติวิธี ของระบบกฎหมายนั้นๆ เช่น ระบบกฎหมายลายลักษณ์อักษร ระบบ กฎหมายจารีตประเพณี ระบบกฎหมายศาสนา สกุลกฏหมายหลักของโลก Romano – Germanic Legal Family Anglo – Saxon Legal Family Religious Legal Family Law & Society
ระบบกฎหมายของไทย การรับอิทธิพลจากระบบกฎหมายต่างๆ เช่น กฎหมายของพระมนูจากอินเดีย อิทธิพลของศาสนาต่อการบัญญัติและใช้บังคับ กฎหมาย Legal Transplantation – การรับเอากฎหมาย จากสังคมอื่น มาใช้ในสังคมของเรา ที่ไม่สมัครใจ เช่น เกิดจากการเป็นเมืองขึ้นของ ประเทศอื่น และทั้งที่สมัครใจ เช่น เพื่อต้องการติดต่อการค้า กับประเทศนั้นๆ Law & Society
นักคิด Sociology of law Eugen Ehrlich [1862-1922] living law Roscoe Pound [1870-1964] law as social engineering Lawrence Friedman [1930-] law and social change, legal culture Roger Cotterell – sociology of law David Nelken – legal culture, legal ideology Law & Society
วิธีการศึกษากฎหมายกับสังคม นิติสำนึก Legal Consciousness วัฒนธรรมทางกฎหมาย Legal Culture กฎหมายกับการเปลี่ยนแปลงของสังคม Law and Social Change กฎหมายในฐานะวิศวกรสังคม Law as Social Engineering กฎหมายที่มีชีวิต Living Law Law & Society
นิติสำนึกทางกฎหมาย การใช้กฎหมาย Law Implementation vs. Law Enforcement Enforcement – the authority who legally enforce the law Implementation – anyone can be a subject to apply the law Law & Society
วิธีการศึกษานิติสำนึกทางกฎหมาย จะค้นหานิติสำนึกได้อย่างไร? เมื่อพบ จะวิเคราะห์/อธิบายปรากฏการณ์นั้น อย่างไร? อย่าคาดเดาว่าจะพบอะไร เปิดใจในสิ่งที่พบ พยายามทำความเข้าใจ อย่าตัดสิน Law & Society
Legal Consciousness David M. Engel อาจารย์ทางด้านกฎหมาย SUNY at Buffalo (UB) 2010 – Tort, Custom, and Karma: Globalization and Legal Consciousness in Thailand ศึกษาการใช้กฎหมายของคนในสังคมต่างๆ เช่น การฟ้องคดีละเมิด เมื่อชาวบ้านประสบอุบัติเหตุ เขาคิดอย่างไร เกี่ยวกับเรื่องที่เกิดขึ้น และจะดำเนินคดีทางกฎหมายหรือไม่ เก็บข้อมูลจากสถิติ และการสัมภาษณ์เชิงลึก ใช้แนวคิด นิติสำนึก (Legal Consciousness) 2 Legal Consciouseness
Legal Consciousness Frank Munger อาจารย์ทางด้านกฎหมาย New York Law School Engel & Munger, 2003 – Rights of Inclusion: Law and Identity in the Lives of Americans with Disabilities เป็นการศึกษาโดย เก็บข้อมูลจากการสัมภาษณ์ ผู้พิการ 60 คน เกี่ยวกับชีวิตประจำวัน ที่ได้รับการปฏิบัติ และมุมมองของคนเหล่านี้ต่อการเข้าไปใช้สวัสดิการจากกฎหมายคนพิการ (Americans with Disability Act) 2 Legal Consciouseness
นิติสำนึกของนักกฎหมายไทย Frank Munger ศึกษาว่านักกฎหมาย 3 รุ่น สมชาย หอมลออ สุรชัย ตรงงาม เดือน วงษา ทำไมจึงมาทำงานทนายความด้านสิทธิ? เขาจบจากที่ไหน เขาคิดอย่างไร ทำไมเขา จึงทำงานอย่างนั้น Law & Society