Master of Nursing Science (Community Health Nurse Practitioner) การตรวจร่างกาย (ต่อ) การตรวจศีรษะ ใบหน้า ตา หู คอ จมูก ช่องปากและคอ การตรวจต่อมไทรอยด์ การตรวจต่อมน้ำลาย อ. สุกัญญา บุญวรสถิต  Master of Nursing Science (Community Health Nurse Practitioner)

วัตถุประสงค์ เพื่อบอก ถึงการประเมินภาวะ สุขภาพ โดยการตรวจ ร่างกาย ได้แก่ การ ตรวจศีรษะ ใบหน้า ตา หู คอ จมูก ช่องปาก และคอ การตรวจต่อม ไทรอยด์ การตรวจต่อม น้ำลาย

หลักการตรวจร่างกายเบื้องต้น การดู (Inspection) การคลำ (Palpation) การเคาะ (Percussion) การฟัง (Auscultation)

General appearance เพศ / วัย กลุ่มเชื้อชาติ การแต่งกาย เพศ / วัย กลุ่มเชื้อชาติ การแต่งกาย ความสูง ความอ้วน ผอม รูปร่าง หน้าตา ผิวพรรณ ความกระฉับกระเฉง อาการ อ่อนเปลี้ย / การเดิน ความสะอาด สุขลักษณะ

การตรวจศีรษะ

การตรวจศีรษะ การซักประวัติ การดู (Inspection) : Size, Shape, Consistency การคลำ (Palpation) คลำดูที่หนังศีรษะ : นูน / บุ๋ม /ให้ประวัติอุบัติเหตุที่ศีรษะ

สิ่งที่ได้จากการซักประวัติ

การตรวจใบหน้า (Face) : Symmetry ; Inspection : Symmetry ; Abnormal Finding: Asymmetry , Drooping, Weakness, Paralysis, Bell palsy, Parkinson disease, from Organic disease or Neurologic problem : Facial features; Abnormal Finding: Distorted features, Moon-shaped with red Cheeks Cushing syndrome, Mongoloid, Butterfly rash

Bell palsy

Cushing syndrome

Mongoloid

Butterfly rash

การตรวจตา (Eyes)

การตรวจตา (Eyes)

การตรวจตา (Eyes)

การตรวจตา (Eyes)

เครื่องมือตรวจตา Ophthalmoscope

Visual acuity (VA) 1. ผู้ป่วยยืนระยะห่างจากป้าย 20 ฟุต / 6 เมตร 2. ให้ผู้ป่วยปิดตาทีละข้าง อ่านด้วยตาขวาก่อนเสมอ 3. ให้เริ่มอ่านจากบรรทัดบนสุดลงล่าง 4. ถ้าอ่านไม่ได้ที่ระยะ 20/20 ให้ใช้ Pin hole 5. ถ้าระยะ 20 ฟุต อ่านแถวบนไม่ได้ ให้เลื่อนเข้าที่ระยะ 15, 10, 5 ฟุต (ถ้าผู้ป่วยสวมแว่นให้สวมแว่น และอ่านตัวเลขตามข้อ 3, 4, 5)

Snellen chart

E chart

การตรวจการทำงานของกล้ามเนื้อ ExtraOcular Muscle (EOM) 1. ตรวจการเคลื่อนไหวของลูกตา โดยให้ผู้ป่วยมองตามนิ้วมือ หรือวัตถุที่ระยะห่างประมาณ 1 ฟุต 2.ให้ผู้ป่วยมองวัตถุตามทิศทางหลัก 6 ทิศทาง : ขวา ซ้าย บน ขวา บนซ้าย ล่างขวา ล่างซ้าย 3. สังเกตการณ์เคลื่อนไหวของลูก เช่น ความสัมพันธ์กันเป็นคู่ ตากระตุก (Nystagmus)

Near point of convergence (NPC) 1.ให้ผู้ป่วยมองปลายวัตถุที่ระยะประมาณ 1 ฟุต 2. เลื่อนวัตถุเข้าหาผู้ป่วยช้าๆ สังเกตการณ์กลอกตาทั้ง 2 ข้าง เข้าหากัน (Accommodation) คนปกติประมาณ 6-7 CMS.

การตรวจลานสายตา (Visual field confrontation test) 1. ผู้ตรวจนั่งตรงข้ามกับผู้ป่วยที่ระยะ 2 ฟุต 2. ผู้ป่วยจ้องนิ่งที่ใดที่หนึ่งหรือที่หน้า ผู้ตรวจ 3. ผู้ตรวจให้นิ้วขยับจากด้านข้างเข้าตรง กลาง 4. สังเกตระยะที่ผู้ป่วยเริ่มเห็นนิ้ว ว่าอยู่ ในระยะใกล้เคียงกับที่ผู้ตรวจเห็น หรือไม่ (ลานสายตาผู้ตรวจต้องปกติ)

1.ใช้ไฟฉายส่องไปที่สันจมูก Corneal light reflex 1.ใช้ไฟฉายส่องไปที่สันจมูก 2. สังเกตดูแสงไฟที่ตกบนกระจกดำว่ามีตาเข หรือไม่ (Esotropia, Exotropia)

Esotropia, Exotropia

อวัยวะภายนอกของลูกตา (External segment) เปลือกตา และขนตา (Lid- Lash) 1. สังเกตความผิดปกติ - ขอบหนังตาตก (Ptosis) - Lid lag - ขอบหนังตาม้วนเข้าใน (Entropion) หรือ แบะออก (Ectropion) - สภาพผิวหนังบวมแดง - Sty, Chalazion, Meibomites - ขนตาเก (Trichiasis) 2.คำเปลือกตาหาความผิดปกติ เช่น Chalazion

Ptosis

Meibomites

ต่อมน้ำตา ท่อน้ำตา และถุงน้ำตา (Lachrymapparatus) 1. คลำหาจุดเจ็บบริเวณต่อมน้ำตา ท่อน้ำตา และถุงน้ำตา 2. กดบริเวณรูเปิดท่อน้ำตา สังเกต Discharge เยื่อบุตาขาว (Conjunctiva) 1……. 2………. สามารถพบความผิดปกติ :ต้อเนื้อ ต้อลม

อวัยวะส่วนหน้าของลูกตา กระจกตาดำ (Cornea)… แก้วตา (Lens)…. รูม่านตา (Pupil) Eye signs….

การตรวจหู Rinne’s test AC:BC Whisper test

เครื่องมือตรวจหู Otoscope

เครื่องมือตรวจหู Otoscope

การตรวจจมูก (Nose) สันจมูก โพรงจมูก.... โพรงอากาศ (Piranesi air sinus)….

การตรวจปากและช่องคอ (Mouth and Throat) 1. ช่องปาก Oral cavity ….. Angular stomatitis

การตรวจปากและช่องคอ (Mouth and Throat) (ต่อ) 2. ต่อมทอลซิล (Paplatine)… การตรวจประเมินปากและช่องคอ เมื่อพบต่อมทอลซิล (Palatine tonsil) โตผิดปกติ Uvala คืออวัยวะที่ใช้เป็น landmark บอก Grade ของต่อมทอลซิล 3. ผนังคอด้านหลัง (Post pharyngeal wall)…

การตรวจคอ (Neck) สังเกต Neck Vein engorge

การตรวจหลอดลม (Trachea) หลอดลมจะอยู่ตรงกลางคอด้านหน้า วิธีตรวจใช้การคลํา โดยวางนิ้วชี้ ที่ Suprasternal notch เหนือ Manubrium sterni แล้วค่อยๆเคลื่อนขึ้นเป็น เส้นตรง ถ้าอยู่ศูนย์กลางของหลอดลมแสดงว่าหลอดลมอยู่ใน ตําแหน่งปกติ ถ้าไม่อยู่ตรงกลาง ให้ดูว่าเอียงไปด้านไหน หลอดลมที่เอียงไปด้านใดด้านหนึ่ง อาจมีก้อนมาดันหรือ ปอดแฟบไปข้างหนึ่ง แล้วดึงรั้งเอาหลอดลมเอียงไปข้าง นั้นด้วย

การตรวจหลอดลม (Trachea)

การตรวจต่อไทรอยด์ Thyroid gland 1. ดู 2. คลำ 3. สังเกต

การตรวจกล่องเสียง ใช้ Laryngoscope

การตรวจต่อมน้ำลาย โดยปกติต่อมน้ำลายหน้ากกหู และต่อมน้ำลายใต้ลิ้นจะมองไม่ เห็นและคลำไม่ได้ ถ้ามีการบวมโตขึ้นจึงจะสังเกตเห็นและสามารถคลำ ได้ ส่วนต่อมน้ำลายใต้ขากรรไกรอาจจะคลำได้เป็นรูปไข่ขนาด เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 1.5 ซม. โดยใช้นิ้วหนึ่งคลำจากในปาก และ อีกนิ้วหนึ่งอยู่ใต้กรามด้านนอก จากนั้นให้สังเกตรูเปิดของท่อน้ำลาย (Wharton's duct) ว่ามีความผิดปกติหรือไม่

สวัสดี