อาจารย์วิชชา สันทนาประสิทธิ์ หลักการแสดง อาจารย์วิชชา สันทนาประสิทธิ์

ยุคฟื้นฟูศิลปวิทยาการ ยุคฟื้นฟูศิลปวิทยาการ หรือยุคเรอแนสซองก์ (Renaissance) เป็น ยุคที่เกิดขึ้นหลังจากยุคกลางเริ่มคลายอำนาจลง คือราวๆ คริสต์ศตวรรษที่ 14-16 โดยประมาณ คำว่า Renaissance เป็นภาษาฝรั่งเศส มีความหมายเดียวกันว่า Rebirth หรือการเกิดใหม่ ซึ่งหมายความถึงการเกิดใหม่ของอารยธรรม โดยอารยธรรมที่เกิดใหม่นั้น คืออารยธรรมแบบคลาสสิค ซึ่งก็คืออารยธรรม กรีกและโรมันนั่นเอง

ยุคฟื้นฟูศิลปวิทยาการสามารถแบ่งพื้นที่ในการพัฒนาและการรื้อฟื้น ศิลปวัฒนธรรมได้ทั้งสิ้น 3 พื้นที่ ได้แก่ 1. ในอิตาลี เรียกว่า Renaissance 2. ในฝรั่งเศส เรียกว่า Neo Classic 3. ในอังกฤษ เรียกว่า Elizabethan ยุคฟื้นฟูศิลปวิทยาการเป็นยุคที่การแสดงได้กลับมารุ่งเรืองอีกครั้ง อีกทั้ง การแสดงที่ถูกนำกลับมานั้น ก็มีลักษณะที่มีพัฒนาการ ผสมผสานการแสดง ในรูปแบบเก่าเข้ากับเทคนิคใหม่ๆ ทำให้การแสดงดูมีรายละเอียดและมีความ สมจริงมากยิ่งขึ้น

สาเหตุที่เกิดยุคฟื้นฟูศิลปวิทยาการ 1 สาเหตุที่เกิดยุคฟื้นฟูศิลปวิทยาการ 1. โครงสร้างของสังคมที่เปลี่ยนไปหลังจากสงครามครูเสด (Crusade) ซึ่งเป็นสงครามศาสนา (มีชื่อเรียกอีกอย่างว่า สงครามไม้กางเขน) ประเด็นหลักๆ ของสงคราม นั้นมีที่มาจากการแย่งชิงเมืองศักดิ์สิทธิ์ของชาว คริสต์อย่างเมืองเยรูซาเล็ม โดยผู้นับถือศาสนา อิสลาม (ซึ่งเรียกตัวเองว่ามุสลิม) หลังสงครามครูเสด มีการตื่นตัวทางวิชาการ โดยนักวิชาการหลายคนลุกขึ้นมาต่อต้านอำนาจของศาสนจักร ที่ปิดกั้นความ จริง นักวิชาการกลุ่มนี้เรียกขานตัวเองว่ากลุ่ม “มนุษยนิยม” (Humanism)

2. หลังจากสงครามครูเสดสิ้นสุดลง นักวิชาการลุกฮือกันขึ้นมา เกิด เป็นกระแสที่ทำให้ยุคสมัยนั้นกลายเป็นยุคที่ถูกเรียกว่า The Age of Discovery ซึ่งมาจากสาเหตุ 2 ประการ 2.1 อาณาจักรต่างๆ ในโรมันล่มสลายและแยกตัวสร้างอารยธรรม ของตัวเอง 2.2 การประดิษฐ์แท่นพิมพ์ของโยฮันน์ กูเต็นเบิร์ก การมีแท่นพิมพ์ทำให้มีการพิมพ์เผยแพร่และรื้อฟื้นงานเขียน เก่าๆ จากมุขปาฐะมาสู่การรวมเป็นเล่ม ที่สะดวกต่อการ ศึกษา และเผยแพร่มากขึ้น

3. การประกาศแยกตัวเองเป็นอิสระของชาวอังกฤษ ซึ่งยืนกรานที่จะไม่ นับถือศาสนานิกายโรมันคาธอลิก ชาวอังกฤษเปลี่ยนการนับถือศาสนาจากนิกายโรมันคาธอลิกมาเป็น นิกายคริสตจักรแห่งอังกฤษ (Church of England) โดยพระเจ้าเฮนรี่ที่ 8 ทรงต้องการเข้าพิธีอภิเษกกับพระนางแอนน์ โบลีน แต่ไม่อาจขัดคำสั่ง สันตะปาปาที่ให้พระองค์สมรสกับแคทรีนแห่งอารากอนได้ ทางเดียวที่จะทำเช่นนั้นได้คือการตัดขาดจากอำนาจ ของสันตะปาปาและศาสนจักรด้วยการปฏิรูปศาสนาที่นับถือ เสียใหม่

การแสดงในสมัยฟื้นฟูศิลปวิทยาการในอิตาลีนั้น มีทั้งศิลปะวิทยาการ แบบที่นำของเก่ามาประยุกต์ใหม่ และศิลปะที่สร้างสรรค์ขึ้นมาใหม่ ซึ่ง ประกอบไปด้วย 1. Tragedy ได้รับอิทธิพลมาจากกรีก แต่ปรับเรื่องให้จบลงที่ การตายของตัวละคร 2. Comedy ได้รับอิทธิพลมาจากกรีกเช่นเดียวกัน แต่เน้นมุข ตลกเสียดสีให้ชัดเจนขึ้น และตัดมุขตลกสัปดนหรือโป๊เปลือยออกไป 3. Pastoral เป็นลักษณะของการเต้นรำที่ มักถูกนำมาใช้เป็นการแสดงสลับฉาก เน้นความเรียบ ง่ายและความรู้สึกเหมือนอยู่ท่ามกลางป่าเขาลำเนาไพร

4. Intermezzi เป็นลักษณะของการแสดงสลับฉาก เช่นเดียวกันกับ Pastoral แต่เน้น ความหรูหราอลังการ และเน้นท่าการ ร่ายรำที่สวยงามเป็นพิเศษ 5. Opera หรือที่เรียกอุปรากร เป็นละครผสมกับการแสดง ดนตรี เน้นการร้องโต้ตอบกันแทนบทสนทนา เกิดขึ้นครั้งแรกที่เมืองฟลอเรนซ์ และ Opera เรื่องแรก คือ Dafne ของ Marco Da Gagliano

6. commedia dell'arte ละครตลกพื้นบ้าน เน้นผู้ชมที่ เป็นชาวบ้าน และใช้ชาวบ้าน แสดง ใช้นักแสดงทั้งสิ้น 10 คน เป็นชาย 7 และหญิง 3 โดยมุขตลกจะเป็นมุขตลกแบบเสียดสี อาจมีสัปดน บ้าง แต่ไม่เน้นอารมณ์โป๊เปลือย นักแสดงจะสวมหน้ากากที่สะท้อนตัวตน ของตัวละครแต่ละประเภท

นอกจากการแสดงแล้ว ยุคฟื้นฟูศิลปวิทยาการในอิตาลีก็ยังมี พัฒนาการในด้านต่างๆ อีก โดยเฉพาะอย่างยิ่งคือในแง่ของเทคนิคการ สร้างการแสดงที่พัฒนาไปตามยุคสมัยอย่างเห็นได้ชัด 1. การออกแบบฉาก ซึ่งให้ความสำคัญกับการสร้างจุดรวมสายตา ซึ่งทำให้ ฉากที่ปรากฏตรงหน้านั้นมีความสมจริงมากกว่าแต่ก่อนที่มีลักษณะเป็นฉาก แบบภาพวาดและขึงไว้เหมือน ฉากลิเก จุดรวมสายตาช่วยทำให้ฉากแบบ เดิมมีความลึกและชัดเจนมากขึ้น

2. ลักษณะของรูปแบบสถาปัตยกรรมในโรงละคร มีการสร้างสิ่งที่ เรียกว่ากรอบสายตา หรือ Proscenium Arch ขึ้น เพื่อช่วยในการ กำหนดและจำกัดสายตาของคนดู

โรงละครแห่งแรกที่ถูกสร้างขึ้น และถือเป็นโรงละครโรงแรกในสมัยนี้ คือ โรงละคร Farnesse หรือ Teatro Farnesse ซึ่งตั้งอยู่ที่เมือง ปาร์ม่า อิตาลี

3. เทคนิคพิเศษใหม่ๆ ที่ปรากฏในสมัยนี้ ได้แก่ การสร้างประตูกล หรือ Trap Door ซึ่งมีไว้ใช้สำหรับฉากที่มีวิญญาณปรากฏตัว หรือการใช้โคมไฟหุ้มเทียนเพื่อที่จะช่วยทำให้ แสงไฟนวลกระจ่างมากยิ่งขึ้น หรือใช้โคมสีดำ ครอบเทียนอีกครั้งในเวลาที่ต้องการให้ไฟใน โรงละครมืด