การตรวจเลือดเพื่อวินิจฉัยโรคมาลาเรีย นายอุดมสิน รตนธงชัย ศูนย์ควบคุมโรคติดต่อนำโดยแมลง สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 10 อุบลราชธานี
วงจรชีวิตของเชื้อมาลาเรีย
วิธีการการตรวจโลหิตหาเชื้อมาลาเรีย การตรวจด้วยฟิล์มโลหิต ฟิล์มโลหิตหนา(Thick blood film ) ฟิล์มโลหิตบาง( Thin blood film ) การตรวจด้วยชุดตรวจรวดเร็ว RDT ( Rapid diagnostic test ) การตรวจโดยใช้เทคนิค PCR
การทำฟิล์มโลหิต 1.นำสไลด์แตะที่หยดเลือด 2.เช็ดเลือดด้วยสำลีแห้ง 3.ใช้สำลีแห้งปิดบาดแผล 4.เตรียมฟิล์มเลือดตามชนิด
การทำฟิล์มบาง ( Thin film) แตะหยดเลือดที่สไลด์ นำสไลด์อีกแผ่นมาแตะที่หยดเลือด ทำมุมกับสไลด์แผ่นแรกประมาณ 45 องศา ไถสไลด์แผ่นที่สองอย่างรวดเร็ว ตากฟิล์มเลือดให้แห้ง
การทำฟิล์มโลหิตหนา( Thick blood film) แตะหยดเลือดบนสไลด์ นำมุมสไลด์อีกแผ่นเกลี่ยหยดเลือด ตากฟิล์มเลือดให้แห้ง นำไปย้อมสีกิมซ่า
การย้อมสีฟิล์มโลหิต ตากฟิล์มโลหิตให้แห้ง ฟิล์มบาง FIX ด้วย Methanol เตรียมสี 10 % โดยการ Dilute สี ด้วย Buffer Ph 7.2 โดยใช้ สี : Buffer 1:9 ย้อมสไลด์นาน 8-10 นาที ล้างสไลด์ด้วยน้ำสะอาด ตากสไลด์ให้แห้ง นำไปส่องหาเชื้อด้วยกล้องจุลทรรศน์ 100-200 วงกล้อง
ส่องกล้องจุลทรรศน์หาเชื้อมาลาเรีย
ระยะ Trophozoite
ระยะ Schizont
ระยะGametocytes
การตรวจหาเชื้อมาลาเรียชุดตรวจ RDT Histidine rick protein 2( HRP-2 ) ตรวจ Ag ของP.f เช่น Paracheck Lactate dehydrogenase(pLDH ) ตรวจ Ag ของ P.f และ Non P.f เช่น optiMAL p Aldolase ตรวจ Ag ของ P.fและ non-P.f เช่น ICT
การตรวจเชื้อมาลาเรียโดยวิธี RDT นำตลับออกมาไว้อุณหภูมิห้อง เปิดซองแล้วนำตลับออกมา หยดเลือด 5 ไมโครลิตรลงหลุม s หยด แล้วหยดบัฟเฟอร์ 8 หยด ลงหลุม B อ่านผลภายใน 15- 30 นาทีไม่เกิน 60 นาที S B
รูปภาพชุดตรวจ RDT
รูปภาพชุดตรวจ RDT
การอ่านผล RDT C pan p.f P.F หรือ MIX Non P.f Negative No result
ข้อดีข้อด้อยของชุดตรวจ RDTเทียบกับ การตรวจด้วยฟิล์มโลหิต รายการ RDT Blood film ราคา ราคาแพงกว่า ราคาถูกกว่า ขั้นตอนการเตรียม การตรวจ ตรวจง่าย ไม่ต้องใช้อุปกรณ์มาก ตรวจยากต้องใช้ผู้มีประสบการณ์ เวลาในการตรวจ ใช้น้อยกว่า ใช้มากกว่า การแยกชนิดเชื้อ แยกได้ เป็น P.f และ Non p.f แยกได้มากกว่า
ข้อดีข้อด้อยของชุดตรวจ RDTเทียบกับ การตรวจด้วยฟิล์มโลหิต รายการ RDT Blood film ความไว ความไวน้อยกว่า ความไวมากกว่า การตรวจติดตามหลังการกินยา ไม่ควรใช้ สามารถใช้ได้
สวัสดีครับ