Trematodes of Dog & Cat

Important Trematodes Family Dicrocoelidae Genus Platynosomum Family Opisthorchidae Genus Opisthorchis, Clonorchis

Important Trematodes Family Troglotrematidae Genus Troglotrema, Paragonimus Famiy Schistosomatidae Genus Schistosoma

Family Dicrocoelidae พยาธิมีขนาดเล็ก รูปร่างเรียว (lancet) อวัยวะ: ท่อน้ำดีของตับและท่อของตับอ่อน ไม่มีระยะ redia Genus: Platynosomum fastosum

Platynosomum fastosum พบในท่อน้ำดีและในถุงน้ำดีของตับแมว ระบาดในไทยและประเทศเขตร้อน ขนาด: 4-8 x 1.5-2.5 mm ตัวใสสีแดง

Testes: horizontal position sucker: oral sucker ใกล้ ventral sucker ovary: posterior to testes vitelline glands: lateral, 2/3 of body egg: 34-50 x 20-35 micron, brown, thick shell

Life cycle Intermediate hosts: 1st int. host: Sublina octona 2nd int. host: reptile Final host:cat

Pathogenesis Disease: Lizard poisoning Cat: vomiting, severe jaundice hepatomegaly, enlarge bile duct desquamation of bile duct epith. diarrhea, dead

Diagnosis & Treatment Diagnosis: Fecal examination PM: adult in bile duct Treatment:Praziquantel: 20 mg/kg Nitroscanate: 100 mg/kg

Family Opisthorchidae Two intermediate hosts: 1st int. host = freshwater snail 2nd int. host = freshwater fish Adult fluke: bile duct

Opisthorchis viverrini Host: dog, cat, man Country: Thailand, Lao, Cambodia Incidence: Northeast = 24.0%, North = 22.88%, Central =7.34% South = 0.3%

Morphology: adult: lancet shape, taper-anterior, blunt-posterior, red-brown size: 5.5-10 x 0.7-1.6 mm testes: deep 4-lobes, tandem or diagonal position (1/4 posterior) ovary: lobes, anterior to testes

Egg: small (19-25 x 12-17 micron) thick shell, brown-yellow operculum, shoulder posterior knob miracidium

Life Cycle 1st int. host = Bithynia spp. (หอยไซ) 2nd int. host = Cyprinoidea (ปลาขาวน้อย, ปลาขาว, ปลาขาวนา, ปลาตะเพียน) metacercaria: environmental resistance disease: eating uncooked food (ก้อยปลา, ปลาร้า, ปลาจ่อม, ปลาส้ม)

Epidemiology eating habit: uncooked food defecation habit: no toilet intermediate hosts: snail, fish reservoir hosts: dog & cat

Pathogenesis & clinical signs Factors causing severity number of parasites duration of being parasitized other diseases: malnutrition, chronic alcoholism, hepatitis, liver cancer

Pathogenesis 1. Adult 100-200, EPG < 1,000 hyperplasia of bile duct epith. 2. Adult > 200, EPG = 1,001-10,000 bile duct obstruction

3. Large no. of adults, EPG = 10,001-50,000 bile duct obstruction infiltration of inflammatory cells (eosino., mononucl., plasma cells) cirrhosis

4. Other diseases/factors liver cell damage cirrhosis cholangiocarcinoma

Clinical signs 1. Asymptomatic: adults = 100-200 2. Mild: EPG = 1,000-9,999 ท้องอืด, รู้สึกร้อนบริเวณใต้ชายโครง (ลิ้นปี่)

3. Moderate: EPG = 10,000-29,999 ท้องอืด, ท้องเฟ้อ, อาหารไม่ย่อย มีไข้, ตับโต อุจจาระร่วง, ดีซ่าน, เบื่ออาหาร, ผอม

4. Severe: EPG > 30,000 bile duct obstruction, ไข้สูง, เบื่ออาหาร, ดีซ่าน, ตับโต, ท้องมาน เลือดออกที่กระเพาะอาหารและหลอดอาหาร liver failure, cholangiocarcinoma

Diagnosis 1. Fecal exam.: formalin-ether sedimentation 2. Post-mortem 3. Immuno-diagnosis: immunoelectrophoresis, hemagglutination, immunofluorescent, ELISA, DNA-probe

4. CBC: eosinophilia liver function test: total bilirubin, Alkaline phosphatase (AP), Aspatate aminotransferase (AST), Alanine aminotransferase (ALT)

5. Special diagnosis radio-diagnosis: oral cholecystography, intravenous cholangiography, percutaneous transhepatic cholangiography ultrasonography, computed tomography liver biopsy 6. History taking

Treatment praziquantel: 25 mg/kg, 3 ครั้ง หลังอาหาร albendazole: 400 mg/kg, bid, 7 d. mebendazole: 30 mg/kg, 3 wk.

Prevention 1. ไม่กินอาหารดิบที่ทำจากปลาน้ำจืด 2. ส่งเสริมให้มีส้วมที่ถูกสุขลักษณะ 3. รักษาผู้ป่วยเป็นโรคให้หาย 4. ตรวจและรักษาสุนัข,แมวที่เป็นตัวเก็บโรค 5. กำจัดหอยน้ำจืดสกุล Bithynia spp.

Opisthorchis felineus พบในท่อน้ำดีของสุนัข แมวและคน พบในประเทศทางตอนกลางและตะวันออกของยุโรป ยังไม่มีรายงานในประเทศไทย รูปร่างคล้าย O. viverrini

Clonorchis sinensis พบในท่อน้ำดีของคน สุนัข และแมว พบในประเทศจีน ญี่ปุ่น เกาหลี “Oriental or Chinese liver fluke” ก่อโรค “Clonorchiasis”

Family Troglotrematidae Paragonimus westermanii lung fluke host: สุนัข, แมว, สุกร, คน และสัตว์ป่า ไทย: นครนายก สระบุรี เพชรบูรณ์ เลย ลำปาง น่าน เชียงใหม่ เชียงราย พิษณุโลก หนองคาย จันทบุรี

Morphology รูปร่างกลมรี หนา คล้ายเมล็ดถั่ว ขนาด: 8-16 x 4-8 x 2-5 mm tegument: tiny spine, scale oral & ventral sucker มีขนาดเท่ากัน ventral sucker อยู่ประมาณกลางลำตัว

intestinal caeca ไม่แตกแขนง testes: ยาวเป็นกลีบลึก 6 กลีบ ใกล้ ventral sucker, horizontal position ovary: กลีบลึก 6 กลีบใกล้ ventral sucker อยู่ทางด้านหน้าของอัณฑะ uterus: อยู่ตรงข้ามกับรังไข่ vitelline gland: ต่อมเล็กๆกระจายอยู่ทั่วตัว

Egg: รูปร่างกลมรี สีเหลืองทอง ขนาด: 75-118 x 42-67 micron ความหนาไม่สม่ำเสมอ ภายในไข่ยังไม่เจริญเป็นตัวอ่อน

Paragonimiasis in Thailand Paragonimus bangkokensis P. siamensis P. macrochis P. harinasutai

Life cycle Egg: เสมหะ, อุจจาระ 1st int. host: หอย Oncomelania, Ampullaria, Neotricula 2nd int. host: ปูน้ำจืด กุ้งน้ำจืด metacercaria: เหงือก กล้ามเนื้อขา กล้ามเนื้ออกของปู

ระบาดวิทยา (epidemiology) Final host: man reservoir host: P. heterotremus = สุนัข แมว eating habit: uncooked food (crab, shrimp) การบ้วนเสมหะ & การถ่ายอุจจาระ 1st int. host: freshwater snail 2nd int. host: shrimp, crab

Pathogenesis Cercaria: larval migration …. Nervous sign pulmonary paragonimiasis ล้อมรอบด้วย CNT pseudotubercle like lesion pneumonitis

Clinical signs มีไข้ ไอเป็นเลือด หลอดลมอักเสบเรื้อรัง ไอแห้งๆ เสมหะมีลักษณะเหนียวมีเลือด (hemoptysis) ปนหนอง เจ็บหน้าอก หายใจขัด เบื่ออาหาร เหนื่อยง่าย อาการอื่นๆอันเนื่องมาจาก migration

การตรวจวินิจฉัย 1. ตรวจไข่จากเสมหะ, อุจจาระ 2. ทดสอบทางซีรัมวิทยา complement fixation test, ELISA counter immuno-electrophoresis 3. X-ray, CT scan 4. การซักประวัติ

การรักษา 1. Praziquatel (drug of choice): 25 mg/kg, tid, 3 d. ectopic lesion: steroid 2. Bithionol: 40 mg/kg วันเว้นวัน, 10-15 dose

การป้องกันและควบคุมโรค 1. ควรรับประทานอาหารที่สุก 2. รักษาผู้ป่วยให้หายขาด 3. กำจัดโฮสต์กึ่งกลาง (หอย ปู กุ้ง) 4. กำจัดสัตว์ที่เป็นโรค 5. ให้ความรู้ด้านสุขลักษณะที่ถูกต้อง

Family Schistomatidae พบในหลอดเลือดดำของระบบทางเดินอาหารและกระเพาะปัสสาวะ พยาธิแยกเพศผู้และเพศเมียคนละตัว พยาธิใบไม้ของสุนัขและแมว Schistosoma japonicum, S. mekongi

Schistosoma japonicum พบในหลอดเลือดดำ (mesenteric veins) Host: คน สุนัข แมว ประเทศ: จีน ญี่ปุ่น ไต้หวัน ฟิลิปปินส์ มาเลเซีย อินโดนีเซีย ไทย ไทย: นครศรีธรรมราช พิษณุโลก พิจิตร อุบลราชธานี

Morphology เพศผู้มีขนาดใหญ่กว่า เพศผู้มี gynaecophoric canal เริ่มตั้งแต่ ventral sucker ถึงหาง เป็นร่องที่ยึดตัวเมียในขณะผสมพันธุ์ oral & ventral sucker อยู่ใกล้กัน

ไม่มี pharynx intestinal caeca: แยกตรง ventral sucker แล้วรวมกันที่บริเวณ 1/4 ทางท้ายลำตัว testes: 6-8 lobes ทางท้ายของ genital pore ovary: กึ่งกลางลำตัว

Vitelline gland: อยู่ทางท้ายลำตัว egg: 70-100 x 50-80 micron รูปร่างค่อนข้างกลม มี spine หรือ knob ไม่มี operculum เปลือกบาง ภายในมี miracidium

Schistosoma mekongi พบใน mesenteric vein ของสุนัข แมว คน แถบลุ่มแม่น้ำโขง เช่น ประเทศลาว ไทย กัมพูชา ประเทศไทย: อุบลราชธานี

Life cycle Egg: mesenteric vein…..intestine…..feces fork tail cercaria (furcocercous) int. host: Oncomelania spp., Neotricula spp. ไม่มีระยะ redia route of infection: skin penetration

Diagnosis & Treatment Fecal examination, PM Praziquantel: 60 mg/kg, 3 ครั้ง การควบคุม ให้การรักษาผู้ป่วย,แนะนำสุขลักษณะที่ดี กำจัดโฮสต์กึ่งกลาง, รักษาสัตว์ที่ติดพยาธิ