เสาวรจณีย์.

เสาวรจนี  (บทชมโฉม)        เสาวรจนีย์ (บทชมโฉม) คือการเล่าชมความงามของตัวละครในเรื่อง ซึ่งอาจเป็นตัวละครที่เป็นมนุษย์ อมนุษย์ หรือสัตว์ซึ่งการชมนี้อาจจะเป็นการชมความเก่งกล้าของกษัตริย์ ความงามของปราสาทราชวังหรือความเจริญรุ่งเรืองของบ้านเมือง เช่น บทชมโฉมนางมัทมา โดยท้าวชัยเสนรำพันไว้

ตัวอย่างเช่น     ...หนุ่มน้อยโสภาน่าเสียดาย              ควรจะนับว่าชายโฉมยง   ทนต์แดงดั่งแสงทับทิม                       เพริศพริ้มเพรารับกับขนง   เกศาปลายงอนงามทรง                      เอวองค์สารพัดไม่ขัดตา...                  จากบทข้างต้น เป็นการกล่าวชมรูปโฉมของวิหยาสะกำ ซึ่งถูกสังคามาระตาสังหาร กล่าวว่าวิหยาสะกำนั้น เป็นชายหนุ่มรูปงาม ฟันนั้นเป็นแสงแวววาวสีแดงราวกับแสงของทับทิม ซึ่งตัดรับกับคิ้ว รวมทั้งปลายเส้นผมซึ่งงอนงามขึ้นเป็นทรงสวยงาม รับกับทรวดทรงองค์เอวของวิหยาสะกำ 

เสาวรจนีย์ในวรรณคดีไทย

ตัวอย่าง         บทชมโฉมนางมัทนา  โดนท้าวชัยเสนรำพึงรำพันไว้ในวรรณคดีเรื่องมัทนะพาธา เสียงเจ้าสิเพรากว่า                     ดุริยางคะดีดใน  ฟากฟ้าสุราลัย                         สุรศัพทะเริงรมย์  ยามเดินบเขินขัด                       กละนัจจะน่าชม  กรายกรก็เร้ารม                        ยะประหนึ่งระบำสรวย  ยามนั่งก็นั่งเรียบ                     และระเบียบเขินขวย แขนอ่อนฤเปรียบด้วย                   ธนุก่งกระชับไว้  พิศโฉมและฟังเสียง                     ละก็เพียงจะขาดใจ                                          (พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว)

บทชมโฉมนางเงือก  ซึ่งติดตามพ่อแม่มาเพื่อพาพระอภัยมณีหนีนางผีเสื้อสมุทร    จากเรื่องพระอภัยมณี พงศ์กษัตริย์ทัศนานางเงือกน้อย       ดูแช่มช้อยโฉมเฉลาทั้งเผ้าผม ประไพพักตร์ลักษณ์ล้ำล้วนขำคม            ทั้งเนื้อนมนวลเปล่งออกเต่งทรวง   ขนงเนตรเกศกรอ่อนสะอาด                    ดังสุรางค์นางนาฏในวังหลวง   พระเพลินพิศคิดหมายเสียดายดวง           แล้วหนักหน่วงนึกที่จะหนีไป                             (พระสุนทรโวหาร  (ภู่)

  บทชมกวางทอง  ซึ่งท้าวทุษยันต์พบขณะประพาสป่า  เมื่อติดตามไปท้าวทุษยันต์จึงได้พบนางศกุนตลา  จากวรรณคดีเรื่องศกุนตลา                       เหลือบเห็นกวางขำดำขลับ    งามสรรพสะพรั่งดังเลขา     งามเขาเป็นกิ่งกาญจนา        งามตานิลรัตน์รูจี     คอก่งเป็นวงราววาด           รูปสะอาดราวนางสำอางศรี     เหลียวหน้ามาดูภูมี            งามดังนารีชำเลืองอาย     ยามวิ่งลิ่วล้ำดังลมส่ง          ตัดตรงทุ่มพลันผันผาย                                (พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว)

มืดสิ้นแสงเทียนประทีปส่อง ก็ผ่องแสงจันทร์กระจ่างสว่างส่ง  บุปผชาติสาดเกสรขจรลง บุษบงเบิกแบ่งระบัดบาน  เรณูนวลหวนหอมมารวยริน พระพายพัดประทิ่นกลิ่นหวาน  เฉื่อยฉิวปลิวรสสุมามาลย์ ประสานสอดกอดหลับระงับไป  (ขุนช้างขุนแผน)    

ร่มรื่นพื้นพรรณบุปผา สะอาดตาช่อชูดูไสว  ขุนแผนชักม้าคลาไคล บัดใจถึงเขาธรรมเธียร  ที่เชิงเขาเหล่าพรรณมิ่งไม้ ลมพัดกวัดไกวอยู่หันหียน  รกฟ้าขานางยางตะเคียน กันเกราตระเบาตระเบียนแลชิงชัน  (ขุนช้างขุนแผน) 

นางสาว นัฏชนันท์ เชาวน์เสฏฐกุล เลขที่ ๗ ม. ๕/๓ นางสาว นัฏชนันท์ เชาวน์เสฏฐกุล เลขที่ ๗ นางสาว พิชามญชุ์ หว่างสกุล เลขที่ ๘ นางสาว อภิญญา มาลินีรัตน เลขที่ ๑๐ นางสาว ปภาวริณ จันทรา เลขที่ ๑๕ นางสาว ณัฐชนก ถาวรมาศ เลขที่ ๒๕ นางสาว พิชญาภา ปานแก้ว เลขที่ ๒๘