อาเซียน การประชุมระดมสมอง เพื่อการจัดทำแผนยุทธศาสตร์ด้านสาธารณสุขของประเทศไทย เพื่อเตรียมความพร้อมในการเข้าสู่ประชาคมอาเซียน วันที่ ๑๙ ธันวาคม ๒๕๕๔

ประชาคมอาเซียน (ASEAN Community) One Vision, One Identity, One Community สามเสาหลัก (pillars) ของประชาคมอาเซียน ประชาคมการเมืองและความมั่นคงอาเซียน (ASEAN Political - Security Community - APSC) หน่วยงานหลัก - กระทรวงการต่างประเทศ ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (ASEAN Economic Community - AEC) หน่วยงานหลัก – กระทรวงพาณิชย์ (กรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ เป็นสานักประสานงานประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนแห่งชาติ) ประชาคมสังคม-วัฒนธรรมอาเซียน (ASEAN Socio-Cultural Community - ASCC) หน่วยงานหลัก - กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์

ประชาคมการเมืองและความมั่นคงอาเซียน วัตถุประสงค์ ทำให้ประเทศในภูมิภาคอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข แก้ไขปัญหาภายในภูมิภาค โดยสันติวิธี และยึดมั่นในหลักความมั่นคงรอบด้าน โดย ใช้เอกสารทางการเมืองและกลไกของอาเซียนที่มีอยู่แล้วในการเพิ่มศักยภาพในการแก้ไขปัญหาข้อพิพาทภายในภูมิภาค รวมทั้งการต่อต้านการก่อการร้าย การลักลอบ ค้ายาเสพติด การค้ามนุษย์ อาชญากรรมข้ามชาติอื่นๆ และการขจัดอาวุธที่มีอานุภาพทำลายล้างสูง ริเริ่มกลไกใหม่ๆ ในการเสริมสร้างความมั่นคง และกำหนดรูปแบบใหม่สำหรับความร่วมมือในด้านนี้ ซึ่งรวมไปถึงการกำหนดมาตรฐานการป้องกันการเกิดข้อพิพาท การแก้ไขข้อพิพาท และการส่งเสริมสันติภาพภายหลังจากการเกิดข้อพิพาท ส่งเสริมความร่วมมือด้านความมั่นคงทางทะเล ซึ่งอาเซียนยังไม่มีความร่วมมือด้านนี้  ทั้งนี้ ความร่วมมือข้างต้นจะไม่กระทบต่อนโยบายต่างประเทศ และความร่วมมือทางทหารของประเทศสมาชิกกับประเทศนอกภูมิภาค

ประชาคมการเมืองและความมั่นคงอาเซียน ประชาคมการเมืองและความมั่นคงอาเซียนประกอบด้วยสามคุณลักษณะ ได้แก่ ประชาคมที่มีกติกาและมีการพัฒนาค่านิยมและบรรทัดฐานร่วมกัน (A rules-based community of shared values and norms) ประชาคมที่ทำให้ภูมิภาคมีความเป็นเอกภาพ มีความสงบสุข มีความ แข็งแกร่ง พร้อมทั้งมีความรับผิดชอบร่วมกันเพื่อแก้ไขปัญหาความมั่นคงที่ ครอบคลุมในทุกมิติ (A cohesive, peaceful, and resilient region with shared responsibility for comprehensive security) ประชาคมที่ทำให้เป็นภูมิภาคที่มีพลวัตรและมองไปยังโลกภายนอกที่มีการ รวมตัวและลักษณะพึ่งพาซึ่งกันและกันมากยิ่งขึ้น (A dynamic and outward looking region in an increasingly integrated and interdependent world

ASEAN Political and Security Community - APSC Action lines under ASEAN Political-Security Blueprint สาธารณสุข A. A Rules-based Community of Shared Values and Norms A.1. Cooperation in Political Development A.2. Shaping and Sharing of Norms B. A Cohesive, Peaceful and Resilient Region with Shared Responsibility for Comprehensive Security B.1. Conflict Prevention/Confidence Building Measures B.2. Conflict Resolution and Pacific Settlement of Disputes B.3. Post-Conflict Peace-building B.4. Non-Traditional Security Issues  B.5. Strengthen ASEAN Cooperation on Disaster Management and Emergency Response B.6. Effective and timely response to urgent issues or crisis situations affecting ASEAN C. A Dynamic and Outward-looking Region in An Increasingly Integrated and Interdependent World C.1. Strengthening ASEAN Centrality in Regional Cooperation and Community Building C.2. Promoting enhanced ties with External Parties C.3. Strengthening Consultations and Cooperation on Multilateral Issues of Common Concern Note: - Action lines in each pillar of ASEAN community - Identifying the action lines related to health [when each department set up ASEAN related activities, these actions lines should be taken into consideration]

ASEAN Agreement on disaster management and emergency response

ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน เป้าหมาย กำหนดทิศทางการดำเนินงานในด้านเศรษฐกิจให้ชัดเจน สร้างพันธะสัญญาระหว่างประเทศสมาชิกที่จะดำเนินการไปสู่เป้าหมาย เดียวกัน เป้าหมาย AEC ปี 2558 (ค.ศ. 2015) ยุทธศาสตร์ การเป็นตลาดเดียวกันและฐานการผลิตร่วมกัน การเป็นภูมิภาคที่มีขีดความสามารถในการแข่งขันสูง การเป็นภูมิภาคที่มีการพัฒนาทางเศรษฐกิจที่เท่าเทียมกัน การเป็นภูมิภาคที่มีการบูรณาการเข้ากับเศรษฐกิจโลก

ASEAN Economic Community - AEC Action lines under ASEAN Economic Community Blueprint สาธารณสุข A. Single Market and Production Base A1. Free flow of goods  A2. Free flow of services A3. Free flow of investment A4. Freer flow of capital A5. Free flow of skilled labour A6. Priority Integration Sectors A7. Food, Agriculture and Forestry B. Competitive Economic Region B1. Competition Policy B2. Consumer Protection B3. Intellectual property rights (IPR) B4. Infrastructure Development B5. Taxation B6. E-Commerce C. Equitable Economic Development C1. SME development C2. Initiative for ASEAN Integration (IAI) D. Integration into the Global Economy D1. Coherent Approach towards External Economic Relations D2. Enhanced participation in global supply networks

๑. การเป็นตลาดเดียวกันและฐานการผลิตร่วมกัน ความตกลงการค้าสินค้าของอาเซียน (ASEAN Trade in Good Agreement - ATIGA) ความปลอดภัยของสินค้าเภสัชกรรมในอาเซียน (GMP) ความตกลงการค้าบริการของอาเซียน (AFAS) การจัดทำข้อตกลงการยอมรับร่วมในสาขาบริการ (MRA) ความตกลงการลงทุนของอาเซียน (ACIA) กรอบแผนงานบูรณาการความมั่นคงด้านอาหารของอาเซียน (AIFS)/ แผนกล ยุทธ์ความมั่นคงด้านอาหารของอาเซียน (SPAFS) / ความปลอดภัยของอาหาร กรอบแผนงานรายสาขาเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและความ ปลอดภัยอาหารของอาเซียน (AFCC) ATIGA (ASEAN Trade in Goods Agreement) Note: 1. All these frameworks are related to health 2. Not going into details of these agreements (those who are involved in these areas are already familiar with these)

ความตกลงการค้าสินค้าของอาเซียน (ASEAN Trade in Good Agreement -ATIGA) ครอบคลุมประเด็นด้านการค้า เช่น มาตรการที่มิใช่ภาษี มาตรการด้านศุลกากร SPS TBT ส่วนในเรื่องของกฎว่าด้วยถิ่นกำเนิดสินค้า สินค้าที่จะได้รับประโยชน์จากการลดภาษีจะต้องมีสัดส่วนมูลค่าที่เกิดขึ้นในอาเซียน (ASEAN Local Content) อย่างน้อยร้อยละ ๔๐ หรือมีการผลิตจนเกิดการเปลี่ยนพิกัดในระดับ ๔ หลัก (Change in Tariff Heading : CTH) และสามารถคำนวณวัตถุดิบในอาเซียนแบบสะสม (Cumulative Rules of Origin) โดยกำหนดอัตราขั้นต่ำของวัตถุดิบเท่ากับร้อยละ ๒๐ ประเทศสมาชิกอาเซียนเดิม ๖ ประเทศ (ไทย มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ อินโดนีเซีย สิงคโปร์ บรูไน) ต้องลดภาษี ดังนี้ ๑ มกราคม ๒๕๔๖ ร้อยละ ๖๐ ของรายการสินค้าทั้งหมด ลดภาษีลงเหลือร้อยละ ๐ ๑ มกราคม ๒๕๕๐ ร้อยละ ๘๐ ของรายการสินค้าทั้งหมด ลดภาษีลงเหลือร้อยละ ๐ ตั้งแต่วันที่ ๑ มกราคม ๒๕๕๓ ไทยได้ลดภาษีสินค้าทั้งหมดลงเหลือร้อยละ ๐ แล้ว ยกเว้นสินค้าอ่อนไหว ๔ รายการ คือ กาแฟ มันฝรั่ง มะพร้าวแห้ง และไม้ตัดดอก เก็บภาษีนำเข้าร้อยละ ๕

2008 2010 2013 2015 ความตกลงการค้าบริการของอาเซียน (AFAS) AEC: AEC: สาขาเร่งรัด: คอมพิวเตอร์,โทรคมนาคม, ธุรกิจท่องเที่ยวสุขภาพ ไม่มีข้อจำกัดการ ให้บริการข้ามพรมแดน ทยอยให้ต่างชาติถือหุ้นได้ ถึง 70% ให้คนต่างชาติเข้ามา ทำงานได้มากขึ้น 2008 2010 2013 2015 AEC: ไม่มีข้อจำกัดการให้บริการข้ามพรมแดน ทยอยให้ต่างชาติถือหุ้นได้ถึง 70% ให้คนต่างชาติเข้ามาทำงานได้มากขึ้น สาขาเร่งรัด: โลจิสติกส์ AEC: สาขาอื่นๆ: วิชาชีพ, ก่อสร้าง, จัดจำหน่าย, การศึกษา, สิ่งแวดล้อม, ขนส่ง, และอื่นๆ ทั้งหมด ไม่มีข้อจำกัดการให้บริการข้ามพรมแดน ทยอยให้ต่างชาติถือหุ้นได้ถึง 70% ให้คนต่างชาติเข้ามาทำงานได้มากขึ้น AEC: ที่มา: กรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ

ความคืบหน้าของการเจรจาการค้า ภายใต้ AFAS อยู่ระหว่างการจัดทำตารางข้อผูกพัน ชุดที่ 8 เป้าหมายการเปิดตลาดสำหรับข้อผูกพัน ชุดที่ 8 ของอาเซียน Mode 1 ต้องไม่มีข้อจำกัดใดๆ ทั้งสิ้น Mode 2 ต้องไม่มีข้อจำกัดใดๆ ทั้งสิ้น Mode 3 ต้องอนุญาตให้ผู้ให้บริการอาเซียนเข้ามาจัดตั้งธุรกิจหรือถือหุ้น ในประเทศได้ โดยอนุญาตให้เข้ามาถือหุ้นอย่างน้อย 70% ในสาขา เร่งรัด (โทรคมนาคม คอมพิวเตอร์ สุขภาพ และท่องเที่ยว) และให้เข้ามา ถือหุ้นอย่างน้อย 51% ในสาขาบริการอื่นๆ นอกจากนี้ สมาชิกอาเซียน ต้องยกเลิกกฎระเบียบที่เป็นอุปสรรคต่อการเข้าสู่ตลาดบริการให้เหลือไม่ เกิน 1 มาตรการ Mode 4 ไทยยังไม่ข้อผูกพันจนกว่าอาเซียนจะมีการกำหนดเป้าหมายการ ลด/ยกเลิกข้อจำกัดเสร็จสิ้น

รับรองข้อตกลงยอมรับร่วม (Mutual Recognition Arrangement – MRA) โดยยอมรับคุณสมบัติร่วมของผู้ให้บริการวิชาชีพ สาขาสุขภาพ 3 วิชาชีพ คือ วิชาชีพพยาบาล (MRA on Nursing Services) ลงนามโดยประเทศสมาชิกในปลายปี 2006 วิชาชีพแพทย์ (MRA on Medical Practitioner) และวิชาชีพทันตแพทย์ (MRA on Dental Services) ลงนาม ในปี 2009 MRA – วิศวกรรม สถาปัตยกรรม สำรวจ บัญชี

๒. การเป็นภูมิภาคที่มีขีดความสามารถในการแข่งขันสูง นโยบายการแข่งขัน การคุ้มครองผู้บริโภค (ACCP) ความร่วมมือด้านสิทธิทางทรัพย์สินทางปัญญาของอาเซียน (IPRs) ความร่วมมือด้านการขนส่งของอาเซียน เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร (ICT) ความมั่นคงด้านพลังงานในอาเซียน

๓. การเป็นภูมิภาคที่มีการพัฒนาทางเศรษฐกิจ ที่เท่าเทียมกัน ๓. การเป็นภูมิภาคที่มีการพัฒนาทางเศรษฐกิจ ที่เท่าเทียมกัน วิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (SMEs) ความคิดริเริ่มในการรวมกลุ่มอาเซียน (IAI) และการลดช่องว่างการพัฒนา การมีส่วนร่วมระหว่างภาครัฐและเอกชนในอาเซียน (PPE)

๔. การเป็นภูมิภาคที่มีการบูรณาการเข้ากับ เศรษฐกิจโลก ๔. การเป็นภูมิภาคที่มีการบูรณาการเข้ากับ เศรษฐกิจโลก เขตการค้าเสรีอาเซียน-จีน (ACFTA) ความตกลงหุ้นส่วนเศรษฐกิจอาเซียน-ญี่ปุ่น (AJCEP) เขตการค้าเสรีอาเซียน-สาธารณรัฐเกาหลี (AKFTA) เขตการค้าเสรีอาเซียน-ออสเตรเลีย-นิวซีแลนด์ (AANZFTA) ขยายการค้าไปยังภูมิภาคอื่นๆ

ประชาคมสังคม-วัฒนธรรมอาเซียน ทำให้ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้อยู่ร่วมกันในสังคมที่เอื้ออาทร ประชากรมี สภาพความเป็นอยู่ที่ดี ได้รับการพัฒนาในทุกด้าน และมีความมั่นคงทางสังคม การพัฒนาสังคม โดยการยกระดับความเป็นอยู่ของผู้ด้อยโอกาสและผู้ที่อาศัยใน ถิ่นทุรกันดาร และส่งเสริมการมีส่วนร่วมอย่างแข็งขันของกลุ่มต่างๆ การพัฒนาการฝึกอบรม การศึกษาระดับพื้นฐานและสูงกว่า การพัฒนาทาง วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี การสร้างงาน และการคุ้มครองทางสังคม การส่งเสริมความร่วมมือในด้านสาธารณสุขโดยเฉพาะอย่างยิ่ง การป้องกันและ ควบคุมโรคติดต่อ การจัดการปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม การส่งเสริมการปฏิสัมพันธ์ระหว่างนักเขียน นักคิดและศิลปินในภูมิภาค

ASEAN Socio-cultural Community - ASCC Action lines under ASEAN Socio-Cultural Community Blueprint สาธารณสุข A. Human Development A.1. Advancing and prioritising education A.2. Investing in human resource development A.3. Promotion of decent work A.4. Promoting Information and Communication Technology (ICT) A.5. Facilitating access to applied Science and Technology (S&T) A.6. Strengthening entrepreneurship skills for women, youth, elderly and persons with Disabilities A.7. Building civil service capability B. Social Welfare and Protection B.1. Poverty Alleviation B.2. Social safety net and protection from the negative impacts of integration and globalization  B.3. Enhancing food security and safety B.4. Access to healthcare and promotion of healthy lifestyles B.5. Improving capability to control communicable diseases B.6. Ensuring a drug-free ASEAN B.7. Building disaster-resilient nations and safer communities C. Social Justice and Rights C.1 Promotion and protection of the rights and welfare of women, children, the elderly, and persons with disabilities C.2. Protection and promotion of the rights of migrant workers C.3 Promoting Corporate Social Responsibility (CSR)

ASEAN Socio-cultural Community – ASCC Action lines under ASEAN Socio-Cultural Community Blueprint สาธารณสุข D. Ensuring Environmental Sustainability D.1. Addressing global environmental issues  D.2. Managing and preventing transboundary environmental pollution D.3. Promoting sustainable development through environmental education and public participation D.4. Promoting Environmentally Sound Technology (EST) D.5. Promoting quality living standards in ASEAN cities/urban areas D.6. Harmonizing environmental policies and databases D.7. Promoting the sustainable use of coastal and marine environment D.8. Promoting Sustainable Management of Natural Resources and Biodiversity D.9. Promoting the Sustainability of Freshwater Resource D.10. Responding to Climate Change and addressing its impacts D.11. Promoting Sustainable Management (SFM) E. Building ASEAN Identity E.1. Promotion of ASEAN awareness and a sense of community E.2. Preservation and promotion of ASEAN cultural heritage E.3. Promotion of Cultural Creativity and Industry E.4. Engagement with the community F. Narrowing the Development Gap

SOMHD Subsidiary Bodies and Task Forces ASEAN Task Force on AIDS (ATFOA) ASEAN Focal Point on Tobacco Control (AFPTC) ASEAN Expert Group on Food Safety (AEGFS) ASEAN Expert on Communicable Diseases (AEGCD) ASEAN Plus Three Field Epidemiology ASEAN Training Network (ASEAN Plus Three FETN) ASEAN Working Group on Pandemic Preparedness and Response (WGPPR) ASEAN Working group on Pharmaceutical Development (AWGPD) ASEAN Task Force on Traditional Medicine (ATFTM) ASEAN Task Force on Maternal and Child Health (ATFMCH) ASEAN Task Force on Non Communicable Disease (ATFNCD) ASEAN Mental Health Task Force (AMT)

Areas in Health without Subsidiary Bodies 1. Increases Access to Health Services for ASEAN People 2. Migrant Health 3. Health Impact Assessment (HIA)

ผลการประชุมสุดยอดอาเซียน ครั้งที่ ๑๙ (๑) ลงนาม Bali Declaration on ASEAN Community in a Global Community of Nations (Bali Concord III) Agreement on the Establishment of the ASEAN Coordinating Centre for Humanitarian Assistance on Disaster Management (AHA Center) Declaration on ASEAN Unity in Cultural Diversity: Towards Strengthening ASEAN Community

ผลการประชุมสุดยอดอาเซียน ครั้งที่ ๑๙ (๒) รับรอง ASEAN Framework for Equitable Economic Development: Guiding Principles for Inclusive and Sustainable Growth ASEAN framework for Regional Comprehensive Economic Partnership ASEAN Leaders’ Statement on Climate Change to the 17th Session of the Conference of the Parties to the United Nations Framework Convention on Climate Change และ 7th Session of the Conference of Parties serving as the Meeting of Parties to the Kyoto Protocol รับรอง ASEAN Declaration of Commitment: Getting to Zero New HIV Infections, Zero Discrimination, Zero AIDS-Related Deaths รับรอง Bali Declaration on the Enhancement of the Role and Participation of the Persons with Disabilities in ASEAN Community รับรอง ASEAN Leaders’ Statement on Cooperation in Flood Prevention, Mitigation, Relief, Recovery and Rehabilitation

การประชุมสุดยอดอาเซียน-จีน สมัยพิษเศษ ลงนาม Protocol to Implement the second Package of Specific Commitments under the Agreements on Trade in Services of the Framework Agreement on Comprehensive Economic Cooperation between ASEAN and China ส่งเสริมให้มีการใช้ประโยชน์จากเขตการค้าเสรี อาเซียน – จีน การประชุมสุดยอดเอเชียตะวันออก (EAS) ครั้งที่ ๖ กระชับความร่วมมือใน ๕ สาขาหลัก การเงิน พลังงาน การจัดการภัยพิบัติ การศึกษา การป้องกันโรคระบาด

ข้อตกลง/ การดำเนินการ อื่นๆ ภายใต้ ASCC บันทึกความเข้าใจระหว่างประเทศสมาชิกอาเซียนกับองค์กรโรคระบาดสัตว์ระหว่าง ประเทศ ASEAN Roadmap for the Attainment of the Millennium Development Goals Hanoi Declaration on Traditional Medicine in ASEAN Bangkok Declaration on Traditional Medicine in ASEAN ASEAN Decade of Persons with Disabilities ASEAN Social Work Consortium The ASEAN Commission on the Promotion and Protection of the Rights of Women and Children [ACWC] Etc.

ข้อควรพิจารณาในการเตรียมความพร้อม ด้านสาธารณสุข ควรใช้แผนยุทธศาสตร์ฯ เป็นกลไกในการพัฒนาความพร้อม ศักยภาพ และ จุดยืนของประเทศในทิศทางเดียวกัน เพื่อการพิทักษ์ผลประโยชน์ของ ประเทศในเวทีอาเซียน กิจกรรมภายใต้แต่ละยุทธศาสตร์ ควรครอบคลุมพิจารณาประเด็นต่างๆ ด้าน สุขภาพ ของทั้งสามเสาหลัก มีระบบการติดตามประเมินผลที่ชัดเจน การสร้างความรู้ความเข้าใจให้กับหน่วยงานที่รับผิดชอบเพื่อวางแผนการ ดำเนินงานตามวัตถุประสงค์การเข้าสู่ประชาคมอาเชียน การพัฒนาศักยภาพที่สำคัญ การพัฒนาบุคลากร (ทักษะการเจรจาระหว่างประเทศ ทักษะด้านภาษา) การพัฒนาองค์ความรู้ ละการบริหารจัดการข้อมูล