คลื่น คลื่น(Wave) คลื่น คือ การถ่ายทอดพลังงานออกจากแหล่งกำหนดด้วยการ สั่น เช่น ถ้าขว้างก้อนกินลงในแม่น้ำ พลังงานจากก้อนหินจะ ถูกถ่ายทอดไปยังอนุภาคของน้ำ ณ บริเวณที่ก้อนหินตกกระทบ พลังงานถ่ายทอดสู่น้ำจะทำให้อนุภาคของน้ำเกิดการสั่นขึ้นลง แล้วจึงถ่ายทอดไปยังอนุภาคใกล้เคียงต่อไป คลื่น (วินาที/ลูก) 5.4 อัตราเร็วของคลื่น(Velocity) ใช้สัญลักษณ์ v หมายถึง ระยะที่คลื่นเคลื่อนที่ได้ในเวลา 1 วินาที จากความสัมพันธ์การเคลื่อนที่ v = s ( s คือระยะทางหรือความยาวคลื่น l) t และ f = 1 ดังนั้นความเร็ว v = l f มีหน่วยเป็น เมตร/วินาที
ชนิดของคลื่น สามารถจำแนกคลื่นโดยใช้เกณฑ์ต่างๆได้ดังนี้ ตัวอย่างที่ 2 คลื่นขบวนหนึ่งสามารถผ่านจุดๆหนึ่งได้ 800 ลูก ในเวลา 10 วินาที คลื่นนี้มีคาบและความถี่เท่าไร วิธีทำ หาคาบของคลื่น( วินาที/ลูก) คลื่นจำนวน 800 ลูก ใช้เวลา 10 วินาที ถ้าคลื่นจำนวน 1 ลูก ใช้เวลา = 10 x 1 = 0.0125 วินาที 800 หาความถี่ของคลื่น(ลูก/วินาที) คลื่นใช้เวลา 10 วินาที เคลื่อนที่ได้ 800 ลูก ถ้าคลื่นใช้เวลา 1 วินาที จะเคลื่อนที่ได้ = 800 x 1=80 Hz 10 ตัวอย่างที่ 1 คลื่นขบวนหนึ่งเกิดจากแหล่งกำเนิด 200 ลูก ภายในเวลา 5 วินาที จะมี ความถี่เท่าไร วิธีทำ จากสมการ f = 1 T แทนค่าในสมการ f = 200 5 ความถี่ของคลื่นมีค่า 40 Hz หมายความว่าใน 1 วินาที มีจำนวนลูกคลื่น 40 ลูก ตัวอย่างที่ 3 คลื่นขบวนหนึ่งเคลื่อนที่ได้ 100 เมตร ภายในระยะเวลา 4 วินาที จะมีความเร็ว เท่าไร วิธีทำ จากสมการความสัมพันธ์ v = l t แทนค่าจะได้ว่า v = 100/4 = 25 m/s ตัวอย่างที่ 4 คลื่นลูกหนึ่งมีความยาวคลื่น 50 เมตร เคลื่อนที่ด้วย ความถี่ 2 Hz จะมีความเร็วเท่าไร วิธีทำ จากสมการความสัมพันธ์ v = lf แทนค่าในสมการ v = 50x 2= 100 m/s คลื่นจะเคลื่อนที่ด้วยความเร็ว 100 เมตร/วินาที
คุณสมบัติของคลื่น 1. การสะท้อนของคลื่น 2. การหักเหของคลื่น มุมตกกระทบ 1. การสะท้อนของคลื่น การสะท้อนของคลื่นหมายถึง การเปลี่ยนทิศทางการเดินทางของคลื่น โดยทันทีทันใดเมื่อคลื่นนั้นเดินทาง ตกกระทบที่ผิวของตัวกลาง นั่นคือ คลื่นกระดอนออกจากผิวสะท้อน ของตัวกลาง ในลักษณะเดียวกับแสง สะท้อนจากกระจกเงา 2. การหักเหของคลื่น การหักเหของคลื่นวิทยุเกิดขึ้นเมื่อคลื่นวิทยุเดินทางจากตัวกลางหนึ่ง ไปยัง อีกตัวกลางหนึ่งที่มีคุณสมบัติทางไฟฟ้าไม่เหมือนกัน โดยที่มุมตกกระทบ ณ ตัวกลางที่สองไม่เป็นมุมฉาก พลังงานคลื่นส่วนหนึ่งจะสะท้อนกลับเข้า ไปยังตัวกลางที่หนึ่ง โดยมีมุมตกเท่ากับมุมสะท้อน แต่ยังมีพลังงานคลื่นอีก ส่วนหนึ่งเดินทางเข้าไปยังตัวกลางที่สอง การเดินทางเข้าไปยังตัวกลางที่สอง นี้ จะไม่เป็นแนวเส้นตรงต่อไปจากแนวทางเดินในด้านตัวกลางแรก แต่จะ หักเหออกไปมากน้อยขึ้นอยู่กับคุณสมบัติทางไฟฟ้าของตัวกลางทั้งสอง สาเหตุที่เกิดการหักเหของทางเดินของคลื่นวิทยุ เนื่องจาก ความเร็วของคลื่น วิทยุในตัวกลาง ที่มีคุณสมบัติทางไฟฟ้าแตกต่างกันจะไม่เท่ากัน เช่น คลื่น วิทยุจะเดินทางในน้ำบริสุทธิ์จะช้ากว่าเดินทางในอากาศถึง 9 เท่า เป็นต้น มุมสะท้อน ภาพแสดงการสะท้อนของคลื่น 3. การแทรกสอด การแทรกสอดของคลื่นเกิดจากการที่คลื่นมีลักษณะเหมือนกัน ทุกประการมาซ้อนทับกันตามลักษณะการรวมกันของคลื่น ภาพแสดงการหักเหของคลื่นผ่านสองตัวกลาง ตำแหน่งที่มีการแทรกสอด ภาพแสดงสะท้อนและการหักเหของคลื่น ชนิดของการแทรกสอด 1. การแทรกสอดแบบเสริมกัน คือ สันคลื่นกับสันคลื่นเคลื่อนที่ มาเจอกันทำให้ได้คลื่นที่มีขนาดใหญ่กว่าเดิม 2. การแทรกสอดแบบหักล้างกัน คือการที่สันคลื่นเคลื่อนที่มา เจอกับท้องคลื่นอีกลูกหนึ่ง จะทำให้คลื่นมีขนาดเล็กลง
4.