Introduction to Phenomenology Sant Suwatcharapinun

Main Objective of Phenomenology = the question of “Being”

BEING 1 3 2 Being-in-Itself / Being-in-the-World What is the different between Being and Being? We should talk about Being and Nothingness Concepts of Subject/Object Descartes’ Subject Heidegger's Subject Self and Identity Experience and memory Earth / World Object / Thing 1 BEING Being-in-Itself / Being-in-the-World Isolation / Connection Thing-in-Itself / Thing-in-the-World Dwelling / Living / Inhabiting Environment / Place Architecture Being Which way can we go back? Poetry Art Architecture What the Specific? What is the process of thinking? Architecture / Building Space / Place Experiencing Space Multisensory Design / Research Design How? Peter Zumthor Steven Holl Research How? Research Tool Interpretation Fusion of Horizon Anticipation of Completeness New Concepts Everyday Everyday Life Practices Others/Other Spaces 3 2 3

BEING 1 Being-in-Itself / Being-in-the-World Isolation / Connection What is the different between Being and Being? We should talk about Being and Nothingness Concepts of Subject/Object Descartes’ Subject Heidegger's Subject Self and Identity Experience and memory Earth / World Object / Thing 1 BEING Being-in-Itself / Being-in-the-World Isolation / Connection Being Subject Object Subject Object Third Person (God’s View) Isolation Connection World (History) 4

BEING 1 What is the different between Being and Being? We should talk about Being and Nothingness Concepts of Subject/Object Descartes’ Subject Heidegger's Subject Self and Identity Experience and memory Earth / World Object / Thing 1 BEING Thing-in-Itself / Thing-in-the-World Dwelling / Living / Inhabiting Environment / Place Architecture Being

Part 1 สะพานทอดตัวข้ามลำน้ำ ด้วยท่าทางที่แสนสบาย ด้วยมีสองฟากฝั่ง สะพานถูกนำมาสู่สายน้ำ และ ณ เชิงสะพานทั้งสอง ทางได้เปิดออกไป ออกไปสู่ดินแดนในเบื้องหน้า และเบื้องหลังนั้น สะพานได้นำสายน้ำสองฟากฝั่ง และดินแดนที่อยู่ใกล้เข้ามาชิดสนิทสนมกัน สะพานได้นำมาซึ่งการประชุมกันของพื้นดิน เกิดเป็นดินแดนขึ้นในถิ่นของสายน้ำนั้น สะพานยืนขึ้นเสมือนดังว่าเป็นผู้สั่งขับให้สายน้ำแล่นไหล ผ่านไปในเขตทุ่งหญ้าข้างหน้า มันยืนขึ้นและปล่อยให้สายน้ำเป็นอิสระ เมื่อไหลผ่านประตูโค้งของตัวมันไป สายน้ำก็จะได้อิสระ ท่องเที่ยวไกลออกไป สะพายปล่อยให้สายน้ำไหลผ่านไปตามทางของมัน และในขณะเดียวกันก็ปล่อยให้ชีวิตของเราผู้คน ได้ก้าวข้าม จากฝั่งหนึ่งไปสู่อีกฝั่งหนึ่ง ชั่วนาตาปี ทิพย์สุดา ปทุมานนท์, ปรากฎการณ์ศาสตร์ในสถาปัตยกรรม (กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2540), หน้า 6

BEING 2 Joseph Beuys, the pack (1971) Joseph Beuys, Needle Exchange Which way can we go back? Poetry Art Architecture What the Specific? What is the process of thinking? Architecture / Building Space / Place Experiencing Space Multisensory Design / Research 2 7

BEING 2 Being Which way can we go back? Poetry Art Architecture What the Specific? What is the process of thinking? Architecture / Building Space / Place Experiencing Space Multisensory Design / Research 2 8

BEING 2 ภาพจากหนังสือ Experiencing Architecture Architecture comes into being when a ‘total environment is made visible’. Being Which way can we go back? Poetry Art Architecture What the Specific? What is the process of thinking? Architecture / Building Space / Place Experiencing Space Multisensory Design / Research 2 9

… เป็นการ “เสนอแนะให้เรา ‘สร้าง’ ความเข้าใจในมนุษย์ด้วยกัน ตามสภาวะของความเป็นจริงที่เกิดขึ้น ตามสถานการณ์หรือตามเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น” ภาพจากหนังสือ Experiencing Architecture “มวลชีวิตทั้งหลายย่อมดำเนินไปท่านกลางและบรรยากาศที่แวดล้อม ฉะนั้นการตระหนักถึงคุณค่าของผืนดินและแผ่นฟ้า ซึ่งเป็นแหล่งกำเนิดแก่ชีวิตทั้งมวลมนุษย์จำต้องรู้จักการเรียนรู้และประสานชีวิตให้กลมกลืนกับสภาพแวดล้อมที่มนุษย์อาศัยอยู่ ด้วยความรักความเคารพและเข้าใจซึ่งเป็นประสบการณ์ที่สร้างความหมายให้แก่ชีวิต” Christian Norberg-Schulz, Genius Loci : Towards a Phenomenology of Architecture (New York : Rizzoli, 1985)

Phenomenology in Architecture นักคิดที่ใช้กระบวนทัศน์นี้จะมองว่า พื้นที่ว่างที่เปิดตัวเองให้เรารับรู้นั้นไม่ใช่เป็นพื้นที่ว่างที่มีความเป็นนามธรรม ไม่ใช่เป็นพื้นที่ที่ปราศจากความตั้งใจให้เกิด แต่เป็นพื้นที่ที่เกิดขึ้นและรับรู้จากประสบการณ์ของการใช้ชีวิต การรับรู้ที่ว่านี้อาจจะไม่ได้รับรู้แต่เพียงมิติทาง กายภาพ แต่ยังรับรู้ถึงมิติต่างๆ ที่ถูกซ้อนเร้นหรือถูกบิดเบือน โดยเฉพาะจากวิทยาศาสตร์สมัยใหม่และการเกิดขึ้นของโลกสามมิติ ผลพวงที่ได้มาจากการเข้าสู่ยุคหลังสมัยใหม่นิยม การปะทะสังสรรค์กันระหว่างร่างกายและสภาพแวดล้อม ไม่ว่าจะเป็นทางสายตา การสัมผัส กลิ่น และเสียง ในความหมายของ การรับรู้ที่เกิดขึ้นกับสถาปัตยกรรม ภาพจากหนังสือ Experiencing Architecture Sense of Existence Sense of Being-in-the-world Sense of Belonging Sense of Place

Space : Place Concrete Space Isomorphic Space Mathematic Space Lived Space Place ภาพจากหนังสือ Experiencing Architecture

To think of Phenomenology of Architecture is to help man get back to authentic dwelling In short, to use Phenomenology as a method is to understand ‘the Production of Meaning’ outside the realm of Semiotics To study Phenomenology in architecture is to learn ‘how to create sensual space, feeling, make the sense of belonging’, enlarging opportunity for people to experience it. What is the different between Being and Being? We should talk about Being and Nothingness Concepts of Subject/Object Descartes’ Subject Heidegger's Subject Self and Identity Experience and memory Earth / World Object / Thing 1 BEING Being-in-Itself / Being-in-the-World Isolation / Connection Thing-in-Itself / Thing-in-the-World Dwelling / Living / Inhabiting Environment / Place Architecture Being Design How? Peter Zumthor Steven Holl Research How? Research Tool Interpretation Fusion of Horizon Anticipation of Completeness New Concepts Everyday Everyday Life Practices Others/Other Spaces 3 13

Peter Zumthor : Therme Vals (1996)

กระบวนการที่ซุมทอร์ใช้นั้น คือการ “กำกับประสบการณ์และอารมณ์ของคนที่เข้าไปในงานสถาปัตยกรรมของเขา” วิธีการกำกับของเขานั้นคล้ายกับการกำกับหนัง แต่ทว่าไม่ใช่แผ่นฟิลม์ที่เป็นสื่อของการกำกับ แต่เป็นที่ว่าง รูปทรงที่ห่อหุ้ม ผิวสัมผัสของวัตถุที่คนสัมผัส รวมถึงกลิ่นของวัสดุ การทำงานของซุมทอร์เน้นไปที่การสร้างประสบการณ์โดยอาศัยสถาปัตยกรรม และอาศัยผัสสะต่างๆ เพื่อกระตุ้นให้เกิดประสบการณ์นั้น สำหรับซุมทอร์แล้ว “กายภาพของวัสดุนั้น สามารถเปิดโอกาสให้เกิดการเชื่อมต่อระหว่างปัจเจกและโลก ปลุกเร้าประสบการณ์ และเอื้อให้เกิดการรับรู้ของบริบทของสถานที่นั้นโดยผ่านความทรงจำ”

Steven Holl : Water Paintings

การใช้สีน้ำลงบนภาพเขียนทัศนียภาพงานสถาปัตยกรรม (Perspective) เพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการคิดและออกแบบงาน ฮอล์จะเขียนรูปสีน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งรูปเพื่อที่จะทำการสำรวจคุณภาพการรับรู้ผ่านการจัดการที่ว่าง แสง และ เงา ฮอล์เชื่อว่าการใช้ภาพเขียนทัศนียภาพงานสถาปัตยกรรมด้วยสีน้ำสำหรับเขาเสมือนเป็น “การกำกับลีลาของประสบการณ์ในสถาปัตยกรรม” งานออกแบบของสตีเวน ฮอล์, THE NEW RESIDENCE AT THE SWISS EMBASSY (Washington D.C., United States, 2001–2006) Steven Holl

Steven Holl

Steven Holl : Simmons Hall, MIT, 2002

Tadao Ando, Church of Light, Japan

Tadao Ando, Church of Light, Japan

Tadao Ando, Water Temple, Hompuki, Japan, 1989-1991

Tadao Ando, Water Temple, Hompuki, Japan, 1989-1991

Le Corbusier, Interior and Lighting in Ronchamp, France

Le Corbusier, the church of Saint-Pierre de Firminy, under supervision of Jose Oubrerie, 2005

Jacques Herzoq der Mouron , Ricola Storage Building, Laufen, Switzerland, 1986-7

Jacques Herzoq der Mouron , Ricola Storage Building, Laufen, Switzerland, 1986-7

Jacques Herzoq der Mouron, Apartment Building, Basel, Switzerland, 1984-88

Jacques Herzoq der Mouron, Laban Center, London, 2003

Daniel Lebiskind, Extension of Jewish Museum, Berlin, 1998

Daniel Lebiskind, Extension of Jewish Museum, Berlin, 1998

จิตรกรรมฝาผนังวัดใหญ่สุวรรณาราม อำเภอเมืองเพชรบุรี “…เขาทำผลงานเอาไว้ แต่เขาทำเพื่อพุทธบูชา เขาไม่ได้ทำแบบว่าฉันชื่อนั้นชื่อนี้ ไม่ได้เพื่อประกาศว่าฉันเป็นคนสร้างนะ เสร็จเมื่อนั้นเมื่อนี้ ไม่มีต้องบอกไว้ตรงไหน เขาอุทิศเลย อุทิศตัว… บางส่วนจาก “วิถีช่าง” หนังสือ นิพัทธ์พร เพ็งแก้ว เรื่องเล่าของพลัง วัดต้นเกว๋น เชียงใหม่