ระบาดวิทยากับโรคติดเชื้ออุบัติใหม่: ไทยพร้อมจริงหรือ ? นายแพทย์รุ่งเรือง กิจผาติ สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์สาธารณสุข กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข

โรคติดเชื้ออุบัติใหม่ (Emerging Infectious diseases: EID): โรคที่เกิดจากเชื้อชนิดใหม่ๆ ที่มีรายงานผู้ป่วยเพิ่มขึ้นในระยะเวลา 20 ปีที่ผ่านมา หรือโรคติดเชื้อที่มีแนวโน้มจะพบผู้ป่วยมากขึ้นในอนาคตอันใกล้ ครอบคลุมถึงโรคที่เกิดขึ้นใหม่ในอาณาบริเวณใดบริเวณหนึ่ง หรือเพิ่งแพร่ระบาดเข้าไปสู่อีกอาณาบริเวณหนึ่ง และยังรวมถึงโรคติดเชื้อที่เคยควบคุมได้ด้วยยาปฏิชีวนะ แต่เกิดการดื้อยาต่างๆเหล่านั้น

โรคติดเชื้ออุบัติซ้ำ (Re-emerging Infectious diseases: โรคติดเชื้อที่เคยแพร่ระบาดในอดีต และสงบไปแล้วเป็นเวลานานหลายปี แต่กลับมาระบาดขึ้นอีก

FIGURE 1. Crude death rate for infectious diseases - United States, 1900 - 1996. FIGURE 1. Crude death rate for infectious diseases - United States, 1900 - 1996.

In 1918-9, Influenza pandemic killed more than 20 million people world wide, including over 500,000 people in the US. Following World War II, Humans were winning the war against infectious microbes. Life threatening diseases such as tuberculosis and typhoid fever could be treated with antibiotics, and dreaded childhood diseases (polio, whooping cough, diptheria) could be conquered with vaccination. Coupled with improvements in urban sanitation and water quality, vaccines and antibiotics dramatically reduced the incidence of infectious diseases.

EMERGING INFECTIOUS DISEASES SINCE 1973 1973 - Rotavirus 1975 - Parvovirus B-19 1976 - Cryptosporidium 1977 - Ebola 1977 - L. pneumophilia 1977- Hantaan virus 1977 - C. jejuni

1980 - HTLV-1 1981 - S. aureus - Toxic Shock 1982 - E. coli O157:H7 EMERGING INFECTIOUS DISEASES SINCE 1973 1980 - HTLV-1 1981 - S. aureus - Toxic Shock 1982 - E. coli O157:H7 1982 - HTLV-2 1982 - B. burgdorferi 1983 - HIV 1983 - H. pylori

1986 - Cyclospora cayatanensis 1988 - HHV-6 1988 - Hepatitis E EMERGING INFECTIOUS DISEASES SINCE 1973 1986 - Cyclospora cayatanensis 1988 - HHV-6 1988 - Hepatitis E 1989 - Erlichia chafeensis 1989 - Hepatitis C 1991 - Guanarito virus 1991 - Babesia species

1993 - Encephalitozoon cuniculi - Hanta pulmonary syndrome EMERGING INFECTIOUS DISEASES SINCE 1973 1992 - Vibrio cholerae O139 1992 - Bartonella henselae 1993 - Sin nombre virus 1993 - Encephalitozoon cuniculi - Hanta pulmonary syndrome 1994 - Plague (India) 1995 - HHV-8

EMERGING INFECTIOUS DISEASES 1995-2004 • 1995 Ebola (Zaire) 1996 variant CJD (United Kingdom) • 1997 H5N1 influenza virus, Vancomycin resistant SA, EV71 (Hong Kong; Japan, USA; Malaysia) • 1998 EV71, Nipah virus (Taiwan, Malaysia, Singapore) • 1999 West Nile (Russia, USA) • 2000 Rift Valley Fever, Ebola (Kenya, Saudi Arabia, Yemen;, Uganda) • 2001 Anthrax, Foot and mouth disease (USA; UK) 2002 Vancomycin resistant SA (USA) • 2003 Ebola, SARS, Monkey pox (Republic of Congo; global; USA) 2004 H5N1 Viet Nam, Thailand, etc.; Nipah virus Bangladesh

Between 1980 and 2004, EMERGING INFECTIOUS DISEASES The increase in drug resistance in strains of bacteria forced the US to return to the pre-antibiotic era in the battle against many common organisms, at the same time that new bacterial and viral pathogens were appearing

Resistance to antimalarial drugs Chloroquine 16 years Fansidar 6 years Mefloquine 4 years Atovaquone 6 months 1940 1950 1960 1970 1980 1990

Preventing HIV infections in Thailand เราจะประมาทไม่ได้เด็ดขาด

Avian Influenza Infections in Humans 1997: In Hong Kong, avian influenza A (H5N1) infected both chickens and humans 18 people were hospitalized and 6 of them died. 1999: In Hong Kong, avian influenza A H9N2 confirmed in 2 children, recovered possibility of person-to-person transmission open ? 2003: Two cases of avian influenza A (H5N1) a Hong Kong family that had traveled to China One person recovered, the other died

Avian Influenza Infections in Humans 2003: Avian influenza A (H7N7) ] in the Netherlands infections among poultry workers and their families More than 80 cases of H7N7 and 1 patient died 2003: H9N2 infection in a child in Hong Kong, recovered

Recent Influenza A(H5N1) Cases - October 2003, Vietnam reported cases of severe respiratory illness in people from provinces surrounding Hanoi. On January 26, reported its first confirmed cases in the south of the country, with two cases in Ho Chi Minh City . - January 23, 2004 , the Government of Thailand began reporting cases of avian influenza A(H5N1) infections in humans

H5N1 Infections Among Poultry in Asia Outbreaks of avian influenza A (H5N1) have been confirmed among poultry in Cambodia, China, Hong Kong, Indonesia, Japan, Korea, Laos, Thailand, and Vietnam. ( H7 has been confirmed in Pakistan)

Concept of Epidemiology ไม่เกิดโรคติดเชื้ออุบัติใหม่ Agent Host Environmental

เกิดโรคติดเชื้ออุบัติใหม่ Concept of Epidemiology เกิดโรคติดเชื้ออุบัติใหม่ -เชื้อรุนแรง -กลุ่มใหม่ เข้ามาในชุมชน Host Agent Environmental

เกิดโรคติดเชื้ออุบัติใหม่ Concept of Epidemiology เกิดโรคติดเชื้ออุบัติใหม่ ติดเชื้อในHostที่ภูมิคุ้มกันต่ำ สัดส่วน Susceptible host เพิ่ม Agent Host Environmental

เกิดโรคติดเชื้ออุบัติใหม่ Concept of Epidemiology เกิดโรคติดเชื้ออุบัติใหม่ Agent Host สิ่งแวดล้อมเปลี่ยน ชุมชนแออัด Environmental

Factors in Infectious Disease Emergence Ecological Changes Human Demographics and Behavior International Travel and Commerce Technology and Industry Microbial Adaptation and Change Breakdown in Public Health Infrastructure

Human Susceptibility to Infection Economic Development and Land Use Factors in Infectious Disease Emergence Human Susceptibility to Infection Economic Development and Land Use Climate and Weather War and Famine Lack of Political Will Poverty and Social Inequality Bioterrorism

Bioterrorism 11 September 2001 2001-2002 Anthrax: Hoax EMERGING INFECTIOUS DISEASES in Thailand Bioterrorism 11 September 2001 2001-2002 Anthrax: Hoax

Intentional or threatened use Bioterrorism “Poor man’s nuclear bomb” Intentional or threatened use of viruses, bacteria, fungi, or toxins from living organisms to produce death or disease in humans, animals, or plants

Avian influenza: January-April 2004 EMERGING INFECTIOUS DISEASES in Thailand SARS: November 2002-5July 2003 Avian influenza: January-April 2004

Lessons learned for Thailand from SARS & Avian influenza Faithfulness Infrastructure: National Plan, Manpower, Networking, Information system, Resources, Technology… Crisis response worked and Work on old merits Multi-sectional cooperation Political support Dedication working

Preventing Emerging Infectious Diseases Surveillance and Response Prevention and Control Health Infrastructure and Training Basic & Applied Research

Preventing Emerging Infectious Diseases Surveillance and Response Detect, investigate, and monitor emerging pathogens, the diseases, and the factors influencing their emergence, and respond to problems

Surveillance in Thailand - รง. 506 - Sentinel surveillance; EID - Laboratory surveillance; Influenza, Antimicrobial-resistance AFP surveillance Outbreak response team ทีมสอบสวนและควบคุมโรคจากส่วนกลาง สำนักระบาดวิทยา, FETP ทีมสอบสวนและควบคุมโรคในส่วนภูมิภาค สำนักควบคุมโรคเขต 1-12 ทีมสอบสวนและควบคุมโรคจากสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด, CUP ?

Preventing Emerging Infectious Diseases Prevention and Control Ensure prompt implementation of prevention strategies and enhance communication of public health information about emerging diseases.

Preventing Emerging Infectious Diseases Infrastructure and Training Strengthen public health infrastructures to support surveillance, response, and research and to implement prevention and control programs. Provide the public health work force with the knowledge and tools it needs.

Preventing Emerging Infectious Diseases Basic & Applied Research Integrate laboratory sciences and epidemiology to increase the effectiveness of public health practice.

ระบาดวิทยากับโรคติดเชื้ออุบัติใหม่: ทำอย่างไรจึงพร้อม การเตรียมความพร้อมต่อโรคอุบัติใหม่ที่ชัดเจนเป็นรูปธรรม เช่น มีคณะทำงานระดับชาติ และคณะที่ปรึกษาเชิงยุทธศาสตร์ สำรวจ วิเคราะห์ ศักยภาพความพร้อมในปัจจุบัน และระดับความพร้อมที่เหมาะสมของประเทศไทย การพัฒนาไปสู่ความพร้อมที่เหมาะสม โดยดำเนินการตามแผนที่กำหนด การสร้างเครือข่ายในการทำงาน มิใช่เพียงกระทรวงสาธารณสุขเท่านั้น การพัฒนา Infrastructure “คน ระบบ อุปกรณ์ สถานที่ เทคโนโลยี การศึกษาวิจัย รวมถึงงบประมาณสนับสนุน” การสร้างขวัญและกำลังใจ โดยมีความก้าวหน้าในอาชีพและรายได้ของ บุคลากรด้านการควบคุมและป้องกันโรค รวมถึงบุคลากรทางด้านห้องปฏิบัติการ