การคืนความเป็นธรรม ด้านปัญหาที่ดิน โดย พ.ต.ท.ประวุธ วงศ์สีนิล ผู้บัญชาการสำนักคดีคุ้มครองผู้บริโภคและสิ่งแวดล้อม กรมสอบสวนคดีพิเศษ
ความสำคัญของเรื่องที่ดิน 1. เป็นหนึ่งในปัจจัยสี่ของมนุษย์ 2. เป็นต้นทุนการผลิต 3. เป็นชีวิตของคนยากจน 4. เปลี่ยนชีวิตคนจากคนจนเป็นคนรวย
โฉนดที่ดิน กระดาษแผ่นเดียวที่มีค่ามาก กระดาษแผ่นเดียวที่มีอิทธิพลเหนือพื้นดิน กระดาษแผ่นเดียวที่ฆ่าคนทั้งชุมชนได้ กระดาษแผ่นเดียวที่สร้างปัญหาให้กับรัฐ และประชาชน มาโดยตลอด
ประวัติที่ดินในประเทศไทย 2484 2504 2519 - 2520 2535 2481 2497 2507 2516 2523 2528 2537 พ.ร.บ.ป่าไม้ 35 % พ.ร.บ.ป่าสงวนฯ วันรพี กฎกระทรวง 43 กฎกระทรวง 2, 5 ประกาศ มท. พรบ.คุ้มครองและสงวนป่า พ.ร.บ.อุทยานฯ+ป่ามติ ครม. พ.ร.บ.สงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า ตั้งแต่ปี 2544 เป็นต้นมา มีโครงการเดินสำรวจจนถึงปัจจุบัน (แปลงสินทรัพย์เป็นทุน)
การบุกรุกที่ดินของเอกชน ออกเอกสารสิทธิทับที่ดินของผู้อื่น 1. คดีชุมชนชาวเลราไวย์ 2. คดีบุกรุกที่ดินของหมู่บ้านพรสวรรค์ อ.เมือง จ.อุดรธานี
สภาพปัญหาในชั้นศาล ระบบกล่าวหา โฉนดเป็นเอกสาร คู่ความหาพยาน มหาชน หลักฐาน มาเอง โฉนดเป็นเอกสาร มหาชน รัฐเป็นผู้ออกให้ คนจน ด้อยโอกาส ในการหา พยานหลักฐาน คู่กรณี แพ้คนที่มีโฉนด
ประเด็นการต่อสู้ มีหลักฐานอยู่มาก่อน 1.ที่มาของเอกสารสิทธิมิชอบ 1.หาหลักฐานก่อนออกเอกสารสิทธิ 2.ต้องเป็นพยานหลักฐานเชิง ประจักษ์ การออกเอกสารสิทธิมิชอบ 1.ที่มาของเอกสารสิทธิมิชอบ 2.กระบวนการออกเอกสารสิทธิ มิชอบ
จะแก้ไขปัญหานี้อย่างไร 1. การบริการภาครัฐที่ไม่ทั่วถึง 2. ระบบพิจารณาคดีในศาล เกี่ยวกับ ปัญหาที่ดิน