Architecture of Decision Support Systems อาจารย์สุรินทร์ทิพ ศักดิ์ภูวดล คณะเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร มหาวิทยาลัยพะเยา

เนื้อหา ความหมาย ข้อดีของการพัฒนาสถาปัตยกรรมระบบสนับสนุนการตัดสินใจ สิ่งที่ต้องพิจารณาก่อนการพัฒนา องค์ประกอบและการทำงาน การจัดการข้อมูล (Data Management) การจัดการแบบจำลอง (Model Management) การจัดการองค์ความรู้ (Knowledge Management) การจัดการสื่อประสานกับผู้ใช้ (User Interface Management)

1. ความหมาย สถาปัตยกรรมระบบสนับสนุนการตัดสินใจ หมายถึง รูปแบบโครงสร้างและความสัมพันธ์ของส่วนประกอบต่าง ๆ ในระบบสนับสนุนการตัดสินใจ รวมถึงความสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อมภายนอก

2. ข้อดีของการพัฒนาสถาปัตยกรรมระบบสนับสนุนการตัดสินใจ 1. ทราบถึงความสามารถในการทำงานของส่วนประกอบต่าง ๆ ภายในระบบ 2. หน่วยต่าง ๆในองค์กรสามารถใช้ทรัพยากรร่วมกันได้โดยสะดวก เนื่องจากส่วนประกอบต่าง ๆ ใน ระบบมีความสอดคล้องกันเป็นอย่างดี 3. เพิ่มความสามารถในการสร้างวิสัยทัศน์สำหรับจัดลำดับการทำงานของโครงการต่าง ๆ 4. เพิ่มความสามารถในการสื่อสารระหว่างส่วนประกอบต่าง ๆ ภายในระบบ 5. เพิ่มความสามารถในการใช้งานระบบสนับสนุนการตัดสินใจของกลุ่มผู้ใช้ต่าง ๆ 6. เพิ่มความสามารถในการวางแผนระบบให้อยู่ในรูปแบบที่มีประสิทธิภาพ 7. ช่วยให้หน่วยงานต่าง ๆในองค์กรสามารถทำงานร่วมกันได้อย่างราบรื่น 8. เพิ่มความสามารถในการคัดเลือกเทคโนโลยีที่ใช้ในการทำงานต่าง ๆ จากความร่วมมือในการพัฒนาระบบของผู้เชี่ยวชาญด้านระบบสนับสนุนการตัดสินใจ และผู้ที่เข้าใจความต้องการของระบบ

3. สิ่งที่ต้องพิจารณาก่อนพัฒนาสถาปัตยกรรมระบบสนับสนุนการตัดสินใจ แผนแม่บทขององค์กร การตัดสินใจของผู้บริหารระดับต่าง ๆ ประกอบด้วย การตัดสินใจระดับกลยุทธ์ ระดับเทคนิค และระดับปฏิบัติการ การตัดสินใจแก้ปัญหาลักษณะต่าง ๆ ประกอบด้วย ปัญหาแบบมีโครงสร้าง ไม่มีโครงสร้าง และกึ่งโครงสร้าง การทำงานของผู้บริหารระดับต่าง ๆ ในองค์กร รวมถึงพนักงานที่มีองค์ความรู้หรือพนักงานที่ใช้ทักษะ ลักษณะธุรกิจที่องค์กรดำเนินการอยู่ โดยต้องประเมินผลิตภัณฑ์หลัก สายการผลิต ลักษณะการ แบ่งสายงานภายในองค์กร

4. องค์ประกอบและการทำงานของสถาปัตยกรรมของระบบสนับสนุนการตัดสินใจ (1/5) 4. องค์ประกอบและการทำงานของสถาปัตยกรรมของระบบสนับสนุนการตัดสินใจ (1/5) 1. ศึกษาสถาปัตยกรรมของระบบสนับสนุนการตัดสินใจ 2. ศึกษาความต้องการของผู้ใช้งานระบบ 3. ตัดสินใจเลือกฮาร์ดแวร์ ซอฟต์แวร์ และระบบเครือข่ายที่เหมาะสม 4. ลงมือพัฒนาระบบสนับสนุนการตัดสินใจ

4. องค์ประกอบและการทำงานของสถาปัตยกรรมของระบบสนับสนุนการตัดสินใจ (2/5) 4. องค์ประกอบและการทำงานของสถาปัตยกรรมของระบบสนับสนุนการตัดสินใจ (2/5) โปรแกรมเมอร์ ผู้ใช้ ข้อมูลจากภายนอกองค์กร ระบบเครือข่ายและการสื่อสารข้อมูล ฮาร์ดแวร์และระบบปฏิบัติการ การจัดการสื่อประสานกับผู้ใช้ ผลลัพธ์การวิเคราะห์ ส่วนสอบถามข้อมูล เครื่องมือพัฒนาแบบจำลอง ส่วนการจัดการแบบจำลอง ส่วนการจัดการข้อมูล ฐานแบบจำลอง ฐานข้อมูล ข้อมูลนอก และในองค์กร แนวคิดของสถาปัตยกรรมระบบสนับสนุนการตัดสินใจและการทำงาน

4. องค์ประกอบและการทำงานของสถาปัตยกรรมของระบบสนับสนุนการตัดสินใจ (3/5) 4. องค์ประกอบและการทำงานของสถาปัตยกรรมของระบบสนับสนุนการตัดสินใจ (3/5) 1. Programmer ใช้เครื่องมือพัฒนาแบบจำลองผ่านระบบคอมพิวเตอร์เครือข่าย Hardware และระบบปฏิบัติการของระบบ DSS 2. ส่วนการจัดการข้อมูลจะรวบรวมข้อมูลจากภายนอกระบบเพื่อจัดเก็บลงในฐานข้อมูล และ/หรือนำข้อมูลจากฐานข้อมูลส่งต่อไปยังส่วนการจัดการแบบจำลอง เพื่อวิเคราะห์ข้อมูลด้วยแบบจำลองที่เหมาะสม 3. ส่วนการจัดการแบบจำลองจะส่งผลลัพธ์ของข้อมูลที่ผ่านการวิเคราะห์ไปยังส่วนการจัดการสื่อประสานกับผู้ใช้ต่อไป 4. ส่วนสอบถามข้อมูลจะทำการค้นหาข้อมูลที่ผู้ใช้ต้องการผ่านทางระบบจัดการฐานข้อมูลของระบบ DSS แล้วส่งข้อมูลที่ได้ไปยังส่วนการจัดการสื่อประสานกับผู้ใช้ต่อไป 5. ส่วนการจัดการสื่อประสานกับผู้ใช้จะส่งข้อมูลผลลัพธ์ที่ได้จากการวิเคราะห์ของแบบจำลอง และ/หรือข้อมูลที่ได้จากการประมวลผลของส่วนสอบถามข้อมูลไปยังผู้ใช้ผ่านทาง Hardware ระบบปฏิบัติการ และระบบเครือข่ายคอมพิวเตอร์ เพื่อแสดงผลยังผู้ใช้ต่อไป

4. องค์ประกอบและการทำงานของสถาปัตยกรรมของระบบสนับสนุนการตัดสินใจ (4/5) 4. องค์ประกอบและการทำงานของสถาปัตยกรรมของระบบสนับสนุนการตัดสินใจ (4/5) ระบบสารสนเทศชนิดอื่น ๆ ส่วนการจัดการข้อมูล ส่วนการจัดการแบบจำลอง ส่วนจัดการองค์ความรู้ ฐานข้อมูลภายใน/ ภายนอก ส่วนจัดการสื่อประสานกับผู้ใช้ ผู้บริหาร (ผู้ใช้/ผู้ตัดสินใจ) องค์ประกอบของสถาปัตยกรรมระบบสนับสนุนการตัดสินใจ ที่มีส่วนจัดการองค์ความรู้

4. องค์ประกอบและการทำงานของสถาปัตยกรรมของระบบสนับสนุนการตัดสินใจ (5/5) 4. องค์ประกอบและการทำงานของสถาปัตยกรรมของระบบสนับสนุนการตัดสินใจ (5/5) องค์ประกอบของระบบสนับสนุนการตัดสินใจ ส่วนการจัดการข้อมูล (Data Management) ฐานข้อมูล, ระบบจัดการฐานข้อมูล, ส่วนสอบถามข้อมูล, สารบัญข้อมูล, ส่วนกลั่นกรองข้อมูล ส่วนการจัดการแบบจำลอง (Model Management) ฐานแบบจำลอง, ระบบจัดการฐานแบบจำลอง, สารบัญแบบจำลอง, แบบจำลองการทำงาน ส่วนการจัดการสื่อประสานกับผู้ใช้ (User Interface Management) ระบบจัดการสื่อประสานกับผู้ใช้, ส่วนประมวลผลภาษาธรรมชาติ, หน่วยประมวลผล, หน่วยป้อนข้อมูลเข้า ส่วนการจัดการองค์ความรู้ (Knowledge Management) หากเป็นระบบเล็กอาจไม่มีส่วนนี้

เครื่องมือในการพัฒนาระบบสนับสนุนการตัดสินใจ ฮาร์ดแวร์ ระบบปฏิบัติการ ระบบเครือข่ายและการสื่อสาร ซอฟต์แวร์ต่าง ๆ เครื่องมือพัฒนาแบบจำลอง

สิ่งแวดล้อมของระบบสนับสนุนการตัดสินใจ ผู้ใช้ โปรแกรมเมอร์ ข้อมูลจากภายนอกระบบ

5. การจัดการข้อมูล (Data Management) (1/7) เป็นส่วนที่ใช้ในการจัดการข้อมูลทั้งหมดที่ได้รับมาจากแหล่งข้อมูลทั้งภายในและนอกองค์กร โดยที่ข้อมูลอาจอยู่ในรูป ตัวเลข ตัวหนังสือ กราฟิก หรือข้อมูลเสียงก็ได้ แต่ข้อมูลเหล่านั้นต้องมีความเกี่ยวข้องกับการตัดสินใจ ส่วนการจัดการข้อมูล จะจัดการกับข้อมูลที่เข้าสู่ฐานข้อมูลให้อยู่ในรูปแบบที่ระบบสนับสนุนการตัดสินใจสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้อย่างเต็มที่ ด้วย “ระบบจัดการฐานข้อมูล” (Database Management System: DBMS)”

ข้อมูลประเภทต่างๆ (Type of input data) ตัวหนังสือ (Text) ตัวเลข (Number) รูปภาพ (Image) > ตัวเลข (Number) เสียง (Voice) อื่นๆ (Others)

Examples of Text Data

Examples of Numerical Data

5. การจัดการข้อมูล (Data Management) (2/7) แหล่งข้อมูลภายใน องค์กร แหล่งข้อมูลภายนอก องค์กร ฝ่ายการเงิน ฝ่ายการตลาด ฝ่ายการผลิต ฝ่ายบุคคล ฝ่ายอื่นๆ ฐานองค์ความรู้ของ องค์กร แหล่งข้อมูลส่วนบุคคล ส่วนกลั่นกรองข้อมูล ฐานข้อมูลระบบสนับสนุน การตัดสินใจ คลังข้อมูลขององค์กร ส่วนสอบถามข้อมูล สารบัญข้อมูล ระบบจัดการฐานข้อมูล สืบค้นข้อมูล สอบถามข้อมูล ปรับปรุงข้อมูล สร้างรายงาน ลบข้อมูล ส่วนการจัดการสื่อประสานกับผู้ใช้ ส่วนการจัดการแบบจำลอง โครงสร้างของส่วนจัดการข้อมูล (เฉพาะส่วนที่แรเงา) ส่วนการจัดการองค์ความรู้

5. การจัดการข้อมูล (Data Management) (3/7) ส่วนกลั่นกรองข้อมูลคัดเลือกข้อมูลที่มีประโยชน์ต่อการตัดสินใจทั้งจากภายในและภายนอกองค์กร เพื่อนำมาจัดเก็บลงในฐานข้อมูลระบบสนับสนุนการตัดสินใจ ซึ่งอาจเชื่อมกับ คลังข้อมูลขององค์กร ระบบจัดการฐานข้อมูล จะเชื่อมกับ ส่วนการจัดการสื่อประสานกับผู้ใช้ ส่วนการจัดการแบบจำลอง ส่วนการจัดการองค์ความรู้ เพื่อสืบค้นข้อมูล สอบถาม ปรับปรุง ลบข้อมูล และสร้างรายงาน โดยในการสอบถามข้อมูล ส่วนสอบถามข้อมูลอาจติดต่อกับระบบจัดการฐานข้อมูลโดยตรง หรือสอบถามผ่านสารบัญข้อมูลได้

5. การจัดการข้อมูล (Data Management) (4/7) ฐานข้อมูล (Database) คือ การนำข้อมูลที่มีความสัมพันธ์กันมาจัดเก็บไว้ด้วยกัน ทำให้ผู้ใช้หลาย ๆ คนในองค์กรสามารถใช้งานฐานข้อมูลร่วมกันได้ โดยที่ฐานข้อมูลของระบบสนับสนุนการตัดสินใจจะจัดเก็บข้อมูลตั้งแต่อดีต จนถึงปัจจุบัน โดยไม่มีการลบหรือแทนที่ข้อมูล เป็นเหตุให้ฐานข้อมูลนี้จะมีขนาดใหญ่กว่าฐานข้อมูลของระบบงานประจำทั่วไป ทั้งนี้ ฐานข้อมูลของระบบสนับสนุนการตัดสินใจ อาจแยกส่วนหรือเป็นชุดเดียวกันกับฐานข้อมูลทั่วไปขององค์กรก็ได้ ซึ่งหากรวมไว้ในฐานข้อมูลเดียวกันจะทำให้การจัดรูปแบบข้อมูลเพื่อนำมาใช้กับระบบสนับสนุนการตัดสินใจนั้นกระทำได้ยาก หรือการทำงานจะช้าลง แต่หากแยกฐานข้อมูลกันก็อาจเกิดปัญหาข้อมูลซ้ำซ้อนกันได้

5. การจัดการข้อมูล (Data Management) (5/7) ระบบจัดการฐานข้อมูล (Database Management System: DBMS) คือระบบที่พัฒนาขึ้นเพื่ออำนวยความสะดวกต่อผู้ใช้ฐานข้อมูล ในการสร้าง ปรับปรุง เรียกใช้ข้อมูลในฐานข้อมูล และรักษาความปลอดภัยของข้อมูล ตย DBMS: MS SQL Server, Oracle, My SQL, PostgreSQL สารบัญข้อมูล (Data Directory) คือ ส่วนที่จัดเก็บรายชื่อ และคำจำกัดความของข้อมูลทั้งหมดในฐานข้อมูล เพื่อใช้ตอบคำถามต่างๆ ที่ผู้ใช้ต้องการ ซึ่งเหมาะสำหรับใช้สนับสนุนกระบวนการตัดสินใจในขั้นตอนการใช้ความคิด (Intelligence Phase) ของมนุษย์

5. การจัดการข้อมูล (Data Management) (6/7) ส่วนสอบถามข้อมูล (Query Facility) คือ ส่วนช่วยในการสอบถามและค้นหาข้อมูลตามเงื่อนไขที่ต้องการ โดยจะตอบสนองการร้องขอจากส่วนประกอบอื่นของระบบสนับสนุนการตัดสินใจ ระบบสอบถามข้อมูลที่ดี ต้องมีความง่ายต่อการใช้งาน ไม่ซับซ้อน สามารถค้นหาข้อมูลได้อย่างถูกต้องรวดเร็ว ส่วนกลั่นกรองข้อมูล (Extraction) หรือเรียกว่า “ส่วนสกัดข้อมูล” คือ ส่วนที่ทำหน้าที่ในการคัดเลือกข้อมูลที่มีประโยชน์ต่อการตัดสินใจทั้งจากภายในและภายนอกองค์กร เพื่อนำมาจัดเก็บลงในฐานข้อมูลระบบสนับสนุนการตัดสินใจ โดยทำการคัดเลือกและกลั่นกรองข้อมูลตามมาตรฐานที่กำหนดไว้

Example of result after data extraction

สรุปความสามารถของระบบจัดการข้อมูล 5. การจัดการข้อมูล (Data Management) (7/7) สรุปความสามารถของระบบจัดการข้อมูล 1. สามารถเรียกใช้ข้อมูลในฐานข้อมูลของระบบ DSS ได้ 2. สามารถปรับปรุงระเบียนข้อมูลและแฟ้มข้อมูลในฐานข้อมูลของระบบ DSS ได้ 3. สร้างความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูลที่ได้รับจากแหล่งข้อมูลต่างกันได้ 4. สามารถเรียกดูข้อมูลจากฐานข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามเพื่อนำมาสร้างรายได้ 5. มีระบบรักษาความปลอดภัยให้กับข้อมูลในฐานข้อมูล 6. สามารถสร้างข้อมูลอย่างไม่เป็นทางการ (Unofficial Data) ได้ เพื่อใช้ในการหาแนวทางแก้ไขปัญหา หรือสร้างทางเลือกในการแก้ไขปัญหาเพื่อประกอบการตัดสินใจได้ 7. สามารถจัดการกับข้อมูลที่เกิดจากแบบสอบถามที่ซับซ้อนได้ 8. สามารถติดตามการใช้งานข้อมูลภายในระบบ DSS ได้ 9. สามารถจัดการข้อมูลผ่านทางสารบัญข้อมูลได้                

6. การจัดการแบบจำลอง (Model Management) (1/7) เป็นส่วนที่ใช้ควบคุมการทำงานของแบบจำลอง และช่วยคัดเลือกแบบจำลองที่เหมาะสมสำหรับใช้วิเคราะห์ข้อมูล เพื่อประกอบการตัดสินใจ เช่น แบบจำลองทางการเงิน สถิติ วิทยาการจัดการ และแบบจำลองเชิงปริมาณ เป็นต้น โดยแบบจำลองจะถูกจัดเก็บไว้ที่ “ฐานแบบจำลอง” หรือแบบจำลองจะได้มาจากการเขียนโปรแกรมสร้างแบบจำลองเฉพาะกิจขึ้นมา โดยที่ความสามารถในการจัดการ วิเคราะห์ ค้นหา คัดเลือกแบบจำลองให้เหมาะสมกับการใช้งานของผู้ใช้ขณะนั้นคือ “ระบบจัดการฐานแบบจำลอง”

Examples of stock price prediction architecture Model Source: Kaya and Karsligil ( 2010)

โครงสร้างการทำงานของส่วนการจัดการแบบจำลอง ฐานแบบจำลอง เชิงกลยุทธ์ กลวิธี เชิงปฏิบัติ สำเร็จรูป เชิงสถิติ การเงิน การตลาด การจัดการ แบบแผนการสร้างแบบจำลอง สารบัญแบบจำลอง ระบบจัดการฐานแบบจำลอง คำสั่งการสร้างแบบจำลอง การปรับปรุงแบบจำลอง ติดต่อประสานงานกับฐานข้อมูล ภาษาที่ใช้จัดการแบบจำลอง การดำเนินการกับแบบจำลอง การทำงานร่วมกัน การประมวลผลคำสั่ง การประสาน ฯลฯ ส่วนการจัดการ ข้อมูล ส่วนการจัดการ สื่อประสานผู้ใช้ ส่วนการจัดการ องค์ความรู้ โครงสร้างการทำงานของส่วนการจัดการแบบจำลอง

6. การจัดการแบบจำลอง (Model Management) (3/7) ฐานแบบจำลองจะส่งข้อมูลเกี่ยวกับแบบจำลอง เช่น ชื่อ ความหมาย ความสามารถ และประโยชน์ของแบบจำลอง ไปยังสารบัญแบบจำลอง และสารบัญแบบจำลองก็จะส่งข้อมูลเหล่านี้ให้กับระบบจัดการฐานแบบจำลองทุกครั้งที่มีการร้องขอ เพื่อคัดเลือกแบบจำลองที่เหมาะสมกับปัญหา โดยมีกระบวนการประมวลผลของแบบจำลองคอยควบคุมการทำงานอยู่ ส่วนการจัดการแบบจำลอง จะนำข้อมูลจากส่วนการจัดการข้อมูลเข้ามาวิเคราะห์ โดยใช้แบบจำลองที่ผ่านการคัดเลือกแล้ว หรือองค์ความรู้จากฐานองค์ความรู้ เมื่อวิเคราะห์แล้วจนได้ผลลัพธ์ก็จะส่งผ่านสื่อประสานไปยังผู้ใช้งาน

6. การจัดการแบบจำลอง (Model Management) (4/7) ฐานแบบจำลอง (Model Base) คือแหล่งรวบรวมแบบจำลองชนิดต่าง ๆ เพื่อใช้วิเคราะห์ข้อมูลในระบบสนับสนุนการตัดสินใจได้ เช่น แบบจำลองทางสถิติ การเงิน การจัดการ และเชิงปริมาณ เป็นต้น แบ่งตามวัตถุประสงค์การนำไปใช้งาน เป็น 4 กลุ่ม ดังนี้ แบบจำลองการตัดสินใจเชิงกลยุทธ์ (Strategic Model) แบบจำลองการตัดสินใจทางเทคนิควิธี (Tactical Model) แบบจำลองการตัดสินใจเชิงปฏิบัติการ (Operational Model) แบบจำลองสำเร็จรูป (Model Building Block)

6. การจัดการแบบจำลอง (Model Management) (5/7) ระบบจัดการฐานแบบจำลอง (Model Base Management System) คือ ระบบที่ทำหน้าที่สร้างแบบจำลองโดยการใช้โปรแกรมภาษาต่างๆ หรือใช้เครื่องมือระบบสนับสนุนของการตัดสินใจ นอกจากนี้ยังทำหน้าที่ในการปรับปรุง เปลี่ยนแปลงแบบจำลอง และช่วยจัดการข้อมูลที่ใช้แบบจำลองเพื่อคัดเลือกแบบจำลองที่เหมาะสมกับการแก้ไขปัญหาลักษณะต่าง ๆ ภาษาที่ใช้ในการสร้างแบบจำลอง (Modeling Language) - COBOL - Visual Basic, C++ , Visual .Net, MATLAB, Python และอื่นๆ - MS Excel, IRPS/Plus

6. การจัดการแบบจำลอง (Model Management) (6/7) สารบัญแบบจำลอง (Model Directory) เป็นเหล่งรวบรวมรายชื่อ ความหมาย ความสามารถและประโยชน์ของแบบจำลองทุกประเภท ไม่ว่าจะเป็นแบบจำลองที่เก็บอยู่ในฐานแบบจำลอง (Model Base) หรือจะเป็นแบบจำลองโปรแกรมสำเร็จรูปอื่น ๆ เช่น Excel การดำเนินการกับแบบจำลอง การใช้งานแบบจำลอง (Model Execution) การใช้งานร่วมกันของแบบจำลอง (Model Integration) เช่น ผลลัพธ์จากแบบจำลองนึงอาจเป็นข้อมูลนำเข้าสำหรับประมวลผลในอีกแบบจำลองก็ได้ การประมวลผลแบบจำลอง (Command Processor) เป็นการรับและแปลคำสั่งในการสร้างแบบจำลองมายังระบบ จากนั้นระบบจะส่งคำแปลไปยังระบบจัดการฐานแบบจำลอง หน่วยควบคุมการใช้งานแบบจำลองหรือหน่วยควบคุมการทำงานร่วมกันของแบบจำลอง

สรุปความสามารถของส่วนการจัดการแบบจำลอง 6. การจัดการแบบจำลอง (Model Management) (7/7)  สรุปความสามารถของส่วนการจัดการแบบจำลอง 1. สามารถจัดการแบบจำลองที่เก็บอยู่ในฐานแบบจำลองได้อย่างรวดเร็ว เช่น การสร้างแบบจำลองขึ้นมาใหม่ การประยุกต์ใช้แบบจำลองเดิมที่เคยสร้างไว้แล้ว 2. ผู้ใช้สามารถทำงานกับแบบจำลองประเภทต่าง ๆ ได้ด้วยต้นเอง ดังนั้นผู้บริหารจึงสามารทดลองและวิเคราะห์เหตุการณ์ต่าง ๆ ได้เอง 3. ส่วนการจัดการแบบจำลองต้องมีความสามารถในการจัดการ จัดเก็บ และเรียกใช้แบบจำลองประเภทต่าง ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ 4. สามารถนำแบบจำลองสำเร็จรูปหลาย ๆ แบบมาใช้งานร่วมกับเพื่อให้เกิดผลประโยชน์ผลสูงสุด 5. มีการจัดทำสารบัญแบบจำลองเพื่อสนับสนุนการใช้งานแบบจำลอง 6. สามารถติดตามใช้งานแบบจำลอง จากผู้ใช้และจากโปรแกรมต่าง ๆได้ 7. สามารถนำแบบจำลองไปทำงานร่วมกับระบบจัดการฐานข้อมูลได้ 8. สามารถควบคุม และจัดการฐานแบบจำลองได้ โดยมีหน้าที่คล้ายกับระบบจัดการฐานข้อมูล คือ การเก็บรักษา การเข้าถึง การเรียกใช้งาน การปรับปรุง การจัดทำสารบัญ และการสอบถามแบบจำลอง 9. สามารถจัดการและจัดแสดงแบบจำลองมากกว่า1แบบจำลองตามความต้องการของผู้ใช้เพื่อให้ผู้ใช้สามารถมองลักษณะของปัญหาได้อย่างชัดเจนยิ่งขึ้น

7. การจัดการองค์ความรู้ (Knowledge Management) (1/6) เป็นส่วนประกอบที่จำเป็นสำหรับระบบสนับสนุนการตัดสินใจที่มีขนาดใหญ่ รองรับกับปัญหาที่มีความซับซ้อนสูง เป็นปัญหาแบบไม่มีโครงสร้าง หรือ กึ่งโครงสร้าง กล่าวคือ ปัญหาที่ผู้ตัดสินใจ ไม่มีข้อมูล องค์ความรู้ และประสบการณ์เพียงพอต่อการแก้ไขปัญหานั้น จำเป็นต้องมีระบบจัดการองค์ความรู้เป็นส่วนประกอบของระบบ หากเป็นระบบเล็กไม่ซับซ้อน ไม่จำเป็นต้องมีก็ได้

7. การจัดการองค์ความรู้ (Knowledge Management) (2/6) ตรวจสอบองค์ความรู้ (Knowledge Validation) แหล่งองค์ความรู้ (Expert & Etc.) ดึงองค์ความรู้ (Knowledge Acquisition) ฐานองค์ความรู้ (Knowledge Base) จัดรูปแบบองค์ความรู้ (Knowledge Representation) Encoding การอธิบาย (Explanation/Justification) การนำเข้าฐานองค์ความรู้ การวินิจฉัย/สรุปความ (Inferencing) การใช้งานฐานองค์ความรู้ โครงสร้างของส่วนการจัดการองค์ความรู้

7. การจัดการองค์ความรู้ (Knowledge Management) (3/6) ส่วนที่ทำหน้าที่รวบรวมองค์ความรู้จากแหล่งองค์ความรู้ เช่น ผู้เชี่ยวชาญ หรือจากแหล่งอื่นๆ เพื่อนำองค์ความรู้เหล่านั้นมาแปลงให้อยู่ในรูปที่โปรแกรมคอมพิวเตอร์สามารถเข้าใจได้ เรียกว่า ”Knowledge Acquisition” จากนั้นองค์ความรู้จะเข้าสู่ส่วน จัดรูปแบบองค์ความรู้“Knowledgw Representation” ซึงอาจจะต้องมีการเข้ารหัสองค์ความรู้ เช่น เปลี่ยนเป็นสัญลักษ์ต่างๆ เพื่อประมวลผลไปเก็บไว้ในฐานองค์ความรู้ ที่จะต้องมีการตรวจสอบองค์ความรู้(Knowledge Validation) ที่รับมาเก็บไว้ว่าถูกต้องหรือไม่ เมื่อผู้ใช้เรียกใช้ระบบจะต้องมีส่วนที่ทำหน้าที่อธิบายความ (Explanation/Justification) องค์ความรู้ต่างๆ ให้ผู้ใช้สามารถเข้าใจในแนวทางหรือคำตอบที่ระบบส่งให้กับผู้ใช้ ด้วยส่วนที่ทำหน้าที่สำคัญที่สุดคือ “ส่วนวินิจฉัย/การสรุปความ(Inferencing)”

7. การจัดการองค์ความรู้ (Knowledge Management) (4/6) แหล่งองค์ความรู้ เช่น ผู้เชี่ยวชาญหรือจากแหล่งอื่น ๆ การดึงองค์ความรู้ (Knowledge Acquisition) คือ ส่วนที่ทำหน้าที่รวบรวมองค์ความรู้จากแหล่งองค์ความรู้ การนำองค์ความรู้จากแหล่งองค์ความรู้มาแปลงและจัดเก็บในรูปแบบที่คอมพิวเตอร์สามารถเข้าใจได้ การจัดรูปแบบองค์ความรู้ (Knowledge Representation) คือ ส่วนที่ทำหน้าที่จัดรูปแบบองค์ความรู้ที่ระบบสามารถเข้าใจได้ อาจเป็นการเข้ารหัส (Encoding) เป็นสัญลักษณ์ต่าง ๆ เพื่อการประมวลผล ไปเก็บไว้ในฐานองค์ความรู้ ที่จะต้องมีการตรวจสอบองค์ความรู้

7. การจัดการองค์ความรู้ (Knowledge Management) (5/6) การตรวจสอบองค์ความรู้ (Knowledge Validation) คือ ส่วนที่ทำหน้าที่ตรวจสอบองค์ความรู้ก่อนการจัดเก็บไว้ในฐานองค์ความรู้ว่าถูกต้องหรือไม่ การอธิบาย (Explanation/Justification) คือ ส่วนที่ทำหน้าที่อธิบายความของแนวทาง หรือคำตอบ เมื่อผู้ใช้เรียกใช้งานระบบ การสรุปความ (Inferencing) คือ ส่วนสรุปความให้ผู้ใช้

7. การจัดการองค์ความรู้ (Knowledge Management) (6/6) สรุปความสามารถของส่วนการจัดการองค์ความรู้ที่มีต่อระบบสนับสนุนการตัดสินใจ 1. เป็นเครื่องมือช่วยเหลือและสนับสนุนขั้นตอนต่าง ๆ ของกระบวนการตัดสินใจ โดยเฉพาะกระบวนการที่ไม่ได้ถูกกล่าวถึงในเชิงคณิตศาสตร์ 2. ใช้สร้างแบบจำลองการตัดสินใจอัจฉริยะ (Intelligent Decision Modeling System) ซึ่งจะช่วยสนับสนุนให้ผู้ใช้สามารถสร้าง ดัดแปลง และจัดการแหล่งเก็บแบบจำลองต่าง ๆได้ 3. ช่วยวิเคราะห์ทางเลือกในการตัดสินใจสำหรับปัญหาที่อยู่ในสถานการณ์ที่ไม่มีความแน่นอน(Uncertainly) โดยอาศัยการรวบรวมทฤษฎีเกี่ยวกับความไม่แน่นอนของฐานองค์ความรู้

8. การจัดการสื่อประสานกับผู้ใช้ (User Interface Management) (1/5) เป็นส่วนที่ทำหน้าที่โต้ตอบกับผู้ใช้ (Dialog Management) เพื่อให้ผู้ใช้สามารถติดต่อสื่อสารกับระบบ DSS โดยอุปกรณ์ Hardware, Software และจัดการงานด้านต่าง ๆ ด้วยระบบจัดการส่วนประสานกับผู้ใช้ (User Interface Management System: UIMS) ทำให้ผู้ใช้สามารถใช้งานระบบสนับสนุนการตัดสินใจได้ง่ายขึ้น

8. โครงสร้างการทำงานของส่วนการจัดการสื่อประสานกับผู้ใช้ (2/5) 8. โครงสร้างการทำงานของส่วนการจัดการสื่อประสานกับผู้ใช้ (2/5) ส่วนการจัดการองค์ความรู้ และระบบจัดการ ฐานองค์ความรู้ ส่วนการจัดการแบบจำลอง และระบบจัดการ ฐานแบบจำลอง ส่วนการจัดการข้อมูลและ ระบบจัดการฐานข้อมูล ระบบจัดการสื่อประสานกับผู้ใช้ (UIMS) สื่อประมวลผลภาษาธรรมชาติ Input Output การทำงานของภาษาธรรมชาติ แสดงผลภาษาธรรมชาติ เทอร์มินอล เครื่องพิมพ์ ผู้ใช้

8. การจัดการสื่อประสานกับผู้ใช้ (User Interface Management) (3/5) ผู้ใช้ป้อนคำสั่งต่างๆ เข้าสู่ระบบผ่านอุปกรณ์นำเข้าข้อมูล(Input Device) จากนั้นเป็นหน้าที่ของระบบจัดการสื่อประสานผู้ใช้ (UIMS) ที่จะต้องนำคำสั่งนั้นเข้าสู่หน่วยประมวลผลภาษาธรรมชาติที่เรียกว่า”Natural Language Processor” เพื่อทำหน้าที่แปลคำสั่งจากภาษามนุษย์เป็นภาษาที่เครื่องคอมพิวเตอร์เข้าใจได้ จึงส่งคำสั่งกลับไปยังระบบจัดการสื่อประสานกับผู้ใช้อีกครั้ง เพื่อจัดการส่งคำสั่งต่อไปที่ส่วนประกอบอื่นๆ (เช่น ส่วนการจัดการข้อมูล ส่วนการจัดการองค์ความรู้ และส่วนการจัดการแบบจำลอง) และเมื่อคำสั่งได้รับการประมวลผลเป็นผลลัพธ์แล้ว จะถูกส่งกลับไปยังผู้ใช้ ผ่านทางระบบจัดการสื่อประสานกับผู้ใช้ไปยังหน่วยประมวลผลภาษาธรรมชาติ เพื่อแปลภาษาเครื่องคอมพิวเตอร์ กลับมาเป็นภาษามนุษย์และส่งไปยังหน่วยแสดงผล (Output Device) เพื่อแสดงผลลัพธ์ออกทางจอภาพ หรือเครื่องพิมพ์

8. การจัดการสื่อประสานกับผู้ใช้ (User Interface Management) (4/5) หน่วยประมวลผลภาษาธรรมชาติ (Natural Language Processor) ทำหน้าที่แปลงภาษามนุษย์ให้เป็นภาษาที่เครื่องเข้าใจได้ และแปลงภาษาเครื่องให้กลับเป็นภาษามนุษย์ได้ การประมวลผลภาษามนุษย์ (Natural Language Processing: NLP) สื่อประสานหรือส่วนโต้ตอบกับผู้ใช้ มักมีการออกแบบเป็น Pop-up, Pull Down, การแสดงผล 3 มิติ, แสดงผลเป็นแผนภูมิหรือ ตาราง และการแสดงผลในรูปแบบ Web page

สรุปความสามารถของส่วนการจัดการสื่อประสานกับผู้ใช้ (GUI) 8. การจัดการสื่อประสานกับผู้ใช้ (User Interface Management) (5/5) สรุปความสามารถของส่วนการจัดการสื่อประสานกับผู้ใช้ (GUI) 1. สามารถรองรับเทคโนโลยีด้านกราฟิกของสื่อประสานกับผู้ใช้ (Graphical User Interface) เพื่อช่วยให้ผู้ใช้สามารถใช้งานระบบ DSS ได้ง่ายขึ้น 2. สามารถรองรับอุปกรณ์นำเข้า (Input Device) ได้หลายประเภท 3. สามารถรองรับการแสดงผลและการใช้งานอุปกรณ์แสดงผลข้อมูลต่างๆ ได้ 4. มีความยืดหยุ่น และสามารถปรับระบบตามลักษณะปัญหาต่างๆ ได้อย่างรวดเร็ว 5. ช่วยจัดเก็บข้อมูลที่ผ่านเข้า – ออกระบบสนับสนุนการตัดสินใจได้อย่างมีประสิทธิภาพ 6. สามารถรองรับการแสดงผลในลักษณะภาพกราฟิก 3 มิติ ที่มีสีสันสวยงามได้ 7. สามารถแสดงข้อมูลพร้อมกันหลายหน้าต่างและหลายรูปแบบได้ 8. สามารถสื่อความต้องการของผู้ใช้ไปยังผู้สร้างระบบสนับสนุนการตัดสินใจผ่านทางระบบสื่อประสานกับผู้ใช้ (GUI) 9. จัดเตรียมตัวอย่างให้ผู้ใช้ได้ฝึกทักษะการใช้ระบบ โดยอาจแนะนำผ่านกระบวนการป้อนข้อมูลเข้า และกระบวนการสร้างแบบจำลอง 10. ผู้ใช้สามารถปรับแต่งหน้าตาของระบบสื่อประสานกับผู้ใช้ (GUI) ให้เป็นไปตามความต้องการของผู้ใช้ได้เสมอ

ชื่อหนังสืออ้างอิง กิติ ภักดีวัฒนะกุล, คัมภีร์ระบบสนับสนุนการตัดสินใจ และระบบผู้เชี่ยวชาญ. กรุงเทพฯ: เคทีพี คอมพ์ แอนด์ คอนซัลท์, 2546 PowerPoint File ของ อ. กนกวรรธน์ เซี่ยงเจ็น สำนัก ICT มหาวิทยาลัย นเรศวร พะเยา

ชื่อหนังสืออ้างอิง Decision Support Systems and Intelligent Systems (7th Edition) (Hardcover) by Efraim Turban Decision Support and Data Warehouse Systems (Mc Graw Hill) Kaya, M. Y. and Karsligil, M. E. Stock price prediction using financial news articles. in Information and Financial Engineering (ICIFE), 2010 2nd IEEE International Conference on. IEEE, 2010, pp. 478–482.

ชื่องานกลุ่ม G01_ระบบตัดสินใจในการปลูกพืช.*** G02_hhhh.

วิธีการส่งการบ้าน งานเดี่ยว ให้หัวหน้ากลุ่มรวมมาก่อนแล้วมาส่งที่ห้องเรียน Save ลง Drive D รูปแบบของชื่อ File การบ้าน ลำดับ_รหัสนิสิต_ชื่อ_นามสกุล.Doc เช่น 01_49280519_อำนาจ_ศรีษะเกตุ.doc

การบ้านวันที่ 14/01/ 61 งานกลุ่ม ให้เขียน Program สร้างเครื่องมือจัดการข้อมูล โดยใช้ภาษาที่ตนเองถนัด ปีการศึกษา 2561 เทอม 2 สอนวันที่ 14/01/2562