การพูดเพื่องานวิทยุกระจายเสียงและวิทยุโทรทัศน์ บทที่ ๘ การพูดเพื่องานวิทยุกระจายเสียงและวิทยุโทรทัศน์

ความหมายของการพูด การพูดคือกระบวนการสื่อสารความคิดจากคนหนึ่งไปยังอีกคนหนึ่งหรือกลุ่มหนึ่ง โดยมีภาษาน้ำเสียงและอากัปกิริยาเป็นสื่อการพูดคือการแสดงออกถึงอารมณ์และความรู้สึกโดยใช้ภาษาและเสียงสื่อ เป็นการสื่อสารที่มีอิทธิพลมากที่สุดในโลก

ความสำคัญของการพูด มีความต้องการที่จะติดต่อสื่อสารซึ่งกันและกันอยู่ตลอดเวลาเพื่อที่จะให้ผู้อื่นเข้าใจตนเองและให้ตนเองเข้าใจผู้อื่น พยายามที่จะติดต่อสื่อสารระหว่างกันเพื่อจะได้รับรู้ข่าวสารเรื่องราวต่าง ๆ

ความสำคัญของผู้ดำเนินรายการในงานวิทยุและโทรทัศน์ ในการผลิตรายการวิทยุและโทรทัศน์ ผู้ดำเนินรายการเป็นส่วนสำคัญ ที่จะทำให้รายการได้รับความนิยม และส่งผลต่อการเลือกรับชม รับฟัง รายการ

ความรับผิดชอบของผู้ดำเนินรายการ ๑.ผู้ดำเนินรายการต้องมีความรับผิดชอบในฐานะผู้ส่งสาร ควรรู้จักผู้รับสารว่าเป็นใคร ชอบหรือไม่ชอบอะไร ต้องมีความเข้าใจในสาร พยายามสื่อสารแนวคิดหลักไปยังผู้ชม-ผู้ฟัง รับผิดชอบสิ่งที่พูด อ่านออกอากาศ

๒.ผู้ดำเนินรายการต้องมีความรับผิดชอบต่อสถานี/หน่วยงาน ผู้ดำเนินรายการเป็นภาพลักษณ์ของสถานี ควรประพฤติ ตัวให้ไม่มีชื่อเสีย ผู้ดำเนินรายการรับผิดชอบต่อการประกอบธุรกิจ ผู้ดำเนินรายการรับผิดชอบต่ออุปกรณ์ของสถานี

๓.ผู้ดำเนินรายการต้องมีความรับผิดชอบต่อสังคม ผู้ดำเนินรายการมีอิทธิพลต่อผู้ชม ผู้ฟัง ดังนั้นจึงควรใช้อิทธิพลไปในทางชี้นำให้เกิดสิ่งที่ดี ทั้งในภาวะปกติและภาวะฉุกเฉิน เช่น เป็นตัวแทนการรณรงค์เพื่อสังคมเข้าร่วมกิจกรรม สาธารณะ บำเพ็ญประโยชน์

คุณสมบัติผู้ดำเนินรายการ ผู้ดำเนินรายการที่มีคุณภาพ ควรมีคุณสมบัติดังนี้ ๑.ความรู้ (Education) ๒.ลักษณะทางกายภาพ (Physical) ๓.อารมณ์ ๔.ประสบการณ์

การพูดทางวิทยุกระจายเสียง การพูดทางวิทยุกระจายเสียง การประกาศสถานี การดำเนินรายการ รายงานข่าว อ่านข่าว อ่านบทความ ฯลฯ จำเป็นต้องอาศัยทักษะ การแสดงออกทางเสียงที่มีประสิทธิภาพ และความรู้ความสามารถทาง ด้านภาษา จึงจะทำให้การพูดนั้น ประสบความสำเร็จ สามารถสื่อสารได้ อย่างดี มีประสิทธิภาพ

หลักการพูดทางวิทยุกระจายเสียงที่ดี ๑.ใช้ประโยคสั้น ๆ ง่าย ๆ ๒.แสดงความหมายในแง่เดียว ๓.เป็นภาษาที่สุภาพ ๔.พูดอยู่ในประเด็น อย่างกวน ออกนอกเรื่อง ๕.พูดด้วยอารมณ์แจ่มใส แต่ไม่ใช่พูดตลก พูดเล่น ๖.อย่านำเรื่องส่วนตัวมาพูด หรือพูดโอ้อวดตัว

๗. อย่าใช้คำหยาบ คำคะนอง ๘ ๗.อย่าใช้คำหยาบ คำคะนอง ๘.พูดย้ำหรือเน้นคำเพื่อแสดงความชัดเจนของความหมายที่พูด

การพูดทางวิทยุโทรทัศน์ การพูดทางวิทยุโทรทัศน์ จึงควรคำนึงถึงสิ่งต่อไปนี้ ๑.ผู้พูดควรทำตนให้กระฉับกระเฉง ปรับอารมณ์ ให้เบิกบาน หน้าตายิ้มแย้มแจ่มใส ๒.การทรงตัวขณะยืนพูดหรือนั่งพูดต้องอยู่ในลักษณะที่สมดุลเป็นธรรมชาติ ไม่ทิ้งน้ำหนักตัว ให้เอียงไปข้างใดข้างหนึ่ง ๓.ผู้พูดจะต้องแสดงออกทางสีหน้าและ แววตาให้สอดคล้องกับเนื้อหาสาระ หรือเรื่องราวที่พูด

๔. เปล่งเสียงออกมาอย่างชัดเจนแจ่มใส น้ำเสียงแสดงออกถึงความมั่นใจ ๕ ๔.เปล่งเสียงออกมาอย่างชัดเจนแจ่มใส น้ำเสียงแสดงออกถึงความมั่นใจ ๕.อัตราความเร็วในการพูดอยู่ในลักษณะพอดี ไม่เร็วหรือช้าจนเกินไป ๖.มีจังหวะจะโคน หรือมีท่วงทำนองน่าสนใจ รู้จักการทอดจังหวะ รู้จักใช้เสียงเน้นหนักเบา หรือเสียงสูงต่ำให้สอดคล้องเหมาะสมกับเนื้อหาสาระหรือเรื่องราวที่พูด ๗.ภาษาที่สื่อความหมายได้ชัดเจน ฟังแล้วเข้าใจง่าย

ประเภทของการพูดทางวิทยุและโทรทัศน์ รายการอภิปราย ๑.กล่าวทักทายผู้ฟัง ๒.แนะนำรายการและผู้ร่วมรายการ ๓.ดำเนินรายการให้ต่อเนื่อง สรุปประเด็นสำคัญ ๔.สรุปรวมแล้วปิดรายการ ขอบคุณผู้ร่วมรายการ

พูดบรรยายเหตุการณ์ ๑. พูดแสดงให้เห็นภาพพจน์ ๒ พูดบรรยายเหตุการณ์ ๑.พูดแสดงให้เห็นภาพพจน์ ๒.พูดแสดงออกซึ่งความรู้สึกต่าง ๆ ๓.ใช้ภาษาให้เหมาะกับบุคคลและกาลเทศะ

รายการสนทนา ๑. ใช้ภาษาที่เหมาะสมกับคู่สนทนา ๒ รายการสนทนา ๑.ใช้ภาษาที่เหมาะสมกับคู่สนทนา ๒.ใช้ภาษาพูดเต็มรูปและเหมาะกับโอกาส ๓.ไม่ใช้คำคะนอง ๔.ต้องอธิบายความหมายทางศัพท์เฉพาะที่นำมาใช้ด้วย ๕.ใช้ภาษาที่ให้เกียรติผู้สนทนา

รายการอภิปราย ๑. กล่าวทักทายผู้ฟัง ๒. แนะนำรายการและผู้ร่วมรายการ ๓ รายการอภิปราย ๑.กล่าวทักทายผู้ฟัง ๒.แนะนำรายการและผู้ร่วมรายการ ๓.ดำเนินรายการให้ต่อเนื่อง สรุปประเด็นสำคัญ ๔.สรุปรวมแล้วปิดรายการ ขอบคุณผู้ร่วมรายการ

รายการเพลง ใช้ภาษาที่แสดงความเป็นกันเอง รื่นเริงแจ่มใส เรียบง่าย เบาอารมณ์ แต่ อย่าใช้ภาษาที่ทำให้เสียรสเสียอารมณ์ของรายการ เพราะเพลงย่อมมีอารมณ์ ต่างๆ กัน คือ เพลงที่มีอารมณ์เศร้า อารมณ์รัก อารมณ์สนุก จึงต้องใช้ ภาษาที่สอดคล้องกับอารมณ์ของเพลงเป็นสำคัญ

การเป็นผู้แสดงทางวิทยุกระจายเสียง การสื่อสารเพื่อแสดงความรู้สึกและอารมณ์โดยใช้ภาษาเสียง นั้น เสียงและถ้อยคำที่ใช้มีความสำคัญอย่างมาก เพราะมีส่วนเกี่ยวข้องกับ ความหมาย ผู้ฟังจะเข้าใจและเกิดรสชาติตามไปด้วย