ฝ่ายพิธี กองศาสนูปถัมภ์ กรมการศาสนา กระทรวงวัฒนธรรม ศาสนพิธีกร ฝ่ายพิธี กองศาสนูปถัมภ์ กรมการศาสนา กระทรวงวัฒนธรรม

ความหมายของศาสนพิธีกร ผู้ดำเนินการพิธีทางศาสนา ผู้ควบคุมและปฏิบัติศาสนพิธี ประชาสัมพันธ์ (โฆษก)

คุณสมบัติของศาสนพิธีกร มีความรู้ ความสามารถ ในการปฏิบัติศาสนพิธี มีไหวพริบ ปฏิภาณ ตัดสินใจแก้ไขข้อขัดข้องได้ดี มีความแม่นยำ ละเอียด รอบคอบ ในศาสนพิธี แต่งกาย-ปฏิบัติตนเหมาะสมกาลเทศะ มีมารยาท สามารถประสานงาน ควบคุม กำกับพิธีการได้ดี

การเตรียมการ การเตรียมการก่อนจัดงาน เตรียมสถานที่ เตรียมอุปกรณ์ เตรียมบุคลากร เตรียมกำหนดการ

เหมาะสมที่จะจัดพิธี สะอาด สะดวก ปลอดภัย ไม่มีเสียงรบกวน เตรียมสถานที่ กว้างขวาง เพียงพอ รองรับผู้ร่วมพิธี เหมาะสมที่จะจัดพิธี สะอาด สะดวก ปลอดภัย ไม่มีเสียงรบกวน

ตัวอย่าง การจัดเตรียมสถานที่

เตรียมอุปกรณ์ โต๊ะหมู่บูชา กระถางธูป เชิงเทียน แจกันดอกไม้ พานพุ่ม เชิงเทียนชนวน ที่กรวดน้ำ อาสน์สงฆ์ เครื่องปูลาด แก้วน้ำ กระโถน กระดาษเช็ดมือ เชื้อทาธูปเทียน สำลี กรรไกร มีดเล็ก ไฟแช็ก

ตัวอย่าง การจัดเตรียมอุปกรณ์ พานพุ่ม ที่กรวดน้ำ

เตรียมอุปกรณ์ ๑. ธรรมาสน์ คัมภีร์เทศน์ พัดรอง โตก ตะลุ่ม พาน ๑. ธรรมาสน์ คัมภีร์เทศน์ พัดรอง โตก ตะลุ่ม พาน ๒. เครื่องทองน้อย ธูปเทียน ธูปไม้ระกำ สายสิญจน์ ๓. ภูษาโยงหรือสายโยง แถบทอง ๔. เชิงเทียนส่องธรรม ขันน้ำมนต์ ที่พรม ๕. เครื่องขยายเสียง ไมโครโฟน ขาตั้งไมค์

เชิงเทียนชนวน

เทียนส่องธรรม

เครื่องทองน้อย

ขันน้ำมนต์ และที่พรม

ภูษาโยง

พัดยศ พัดรอง

สายสิญจน์

เตรียมบุคลากร พระสงฆ์ ประธานพิธี ศาสนพิธีกร ผู้ร่วมงาน

เตรียมกำหนดการ หมายกำหนดการ หมายรับสั่ง กำหนดการ หมายกำหนดการ หมายรับสั่ง กำหนดการ การเขียนกำหนดการ ๓ ช่วง ช่วงต้น ช่วงกลาง ช่วงท้าย การประสานกำหนดการ พระสงฆ์,ประธานพิธี,ประชาสัมพันธ์

หมายกำหนดการ เป็นเอกสารแจ้งกำหนดขั้นตอนของงานพระราชพิธีโดยเฉพาะ ลักษณะของเอกสารจะต้องอ้างพระบรมราชโองการ คือขึ้นต้นด้วยข้อความว่า นายกรัฐมนตรี หรือเลขาธิการพระราชวัง รับพระบรมราชโองการเหนือเกล้าฯ สั่งว่า เสมอไป และในทางปฏิบัติ เจ้าหน้าที่จะต้องส่ง ต้นหมายกำหนดการดังกล่าวนี้ เสนอนายกรัฐมนตรีลงนามรับสนองพระบรมราชโองการ เพื่อให้เป็นพระบรมราชโองการที่ถูกต้องตามรัฐธรรมนูญ

ตัวอย่าง หมายกำหนดการ

หมายรับสั่ง เป็นเอกสารที่ออกถึงผู้มีตำแหน่งเข้าเฝ้าฯ ตามหมายกำหนดการหรือกำหนดการ ทั้งนี้รวมถึงหมายที่สั่งเจ้าหน้าที่ปฏิบัติการพระราชพิธี รัฐพิธี พิธีต่างๆ และผู้ที่ได้รับพระราชทานพระมหากรุณาธิคุณในเรื่องต่างๆ ตอนล่างสุดของหมายรับสั่งเขียนไว้ว่า ทั้งนี้ให้จัดการตามหน้าที่และกำหนดวันตามรับสั่งอย่าให้ขาดเหลือ ถ้าสงสัยให้ถามผู้รับรับสั่งโดยหน้าที่ราชการ แล้วลงชื่อผู้รับรับสั่ง ผู้สั่งคือพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ผู้รับรับสั่งคือเลขาธิการพระราชวัง

ตัวอย่างพระราชกิจ

กำหนดการ เป็นเอกสารแจ้งกำหนดขั้นตอนของงานโดยทั่วไป ที่ทางราชการหรือส่วนเอกชนจัดทำขึ้นเอง แม้ว่างานนั้นๆจะเป็นงานที่เกี่ยวข้องถึงเบื้องพระยุคลบาท เช่น เป็นงานที่เสด็จพระราชดำเนิน แต่งานนั้นมิได้เป็นงานพระราชพิธี ซึ่งกำหนดขึ้นโดยพระราชบรมโองการแล้ว เรียกว่า กำหนดการทั้งสิ้น เช่น ขั้นตอนของงานสวนสนามสำแดงความสวามิภักดิ์ของทหารรักษาพระองค์ ก็ใช้คำว่ากำหนดการ เพราะงานนี้มิใช่พระราชพิธีที่มีพระราชบรมโองการให้จัดขึ้น หากแต่เป็นทางราชการทหารจัดขึ้น เพื่อสำแดงความสวามิภักดิ์ต่อเบื้องพระยุคลบาท

ตัวอย่าง กำหนดการของวัง

การเขียนกำหนดการ ภาพเต็ม

ช่วงต้น

ช่วงกลาง

ช่วงท้าย

เตรียมเวลาของงาน เวลาเริ่มต้นพิธี ประธานมาถึง เวลาเริ่มต้นพิธี ประธานมาถึง เวลาฤกษ์ของพิธี(วางศิลาฤกษ์) เวลาบังคับ (พระฉันภัตตาหาร) เวลาสิ้นสุดงาน

การปฏิบัติพิธี เชิญเทียนชนวน เชิญพัดรองถวาย การจุดธูปเทียนบูชา การอาราธนาศีล การอาราธนาพระปริตร

การจุดธูป - เทียน

การอาราธนาศีล

การปฏิบัติพิธี - การอาราธนาธรรม - การจุดเทียนทำน้ำมนต์ - การอาราธนาธรรม - การจุดเทียนทำน้ำมนต์ - การจุดและเชิญเทียนส่องธรรม - การจุดเครื่องทองน้อย การปฏิบัติพิธี - การเชิญคัมภีร์และการรับคืน - เตรียมอาหารคาวหวาน ปัจจัยไทยธรรม - การถวายอาหารปัจจัยไทยธรรม และการเก็บ - การเชิญผ้าไตรบังสุกุลและการเก็บ - การถวายกัณฑ์เทศน์และการถอนออก - การเชิญที่กรวดน้ำและการนำน้ำไปเท - การเชิญขันน้ำพระพุทธมนต์ การเดิน

ตัวอย่างการปฏิบัติพิธี

สิ้นสุดพิธี รับพระสงฆ์ลงจากอาสนะ ส่งพระสงฆ์กลับวัด ดับธูปเทียนบูชา ส่งคืนอุปกรณ์ที่ยืมมา

การถวายทานต่าง ๆ การถวายกฐินพระราชทาน การถวายกฐินราษฎร์ การถวายผ้าป่า การถวายทานทั่วไป

งานสถาบันพระมหากษัตริย์ งานพระราชพิธี งานพระราชกุศล งานพระบรมราชูปถัมภ์ พระบรมราชานุเคราะห์ งานเสด็จพระราชดำเนินสถานที่ต่าง ๆ

พระราชพิธีทรงบำเพ็ญพระราชกุศลถวายผ้าพระกฐิน ณ พระอารามหลวง ๑๖ พระอาราม พระราชพิธีทรงบำเพ็ญพระราชกุศลถวายผ้าพระกฐิน ณ พระอารามหลวง ๑๖ พระอาราม

การแสดงตนเป็นพุทธมามกะ วิธีการแสดงตน แสดงเป็นรายบุคคล แสดงเป็นหมู่คณะ

ส วั ส ดี