สงกรานต์ ป้องบุญจันทร์ คณะนิติศาสตร์ ม.เชียงใหม่ kansft@hotmail.com วิชากฎหมายปกครอง (177341) สงกรานต์ ป้องบุญจันทร์ คณะนิติศาสตร์ ม.เชียงใหม่ kansft@hotmail.com

หลักการกระทำทางปกครองต้องชอบด้วยกฎหมาย กรณีศึกษา ความเป็นมาของแนวคิด สาระสำคัญ ความแตกต่างของหลักกฎหมายมหาชนกับหลักกฎหมายเอกชน หลักการกระทำทางปกครองต้องไม่ขัดต่อกฎหมาย หลักไม่มีกฎหมายไม่มีอำนาจ

กรณีศึกษาเพื่อการแลกเปลี่ยน นายกรัฐมนตรี เข้าร่วมการประชุมผู้นำอาเซียน กับผู้แทนเยาวชน แสดงความเป็นห่วง ปัจจุบัน สังคมขาดความเอื้ออาทร และไม่เคารพกฎหมาย 27 เม.ย. 2558

กรณีศึกษาเพื่อการแลกเปลี่ยน

“ผู้ใดใช้กำลังประทุษร้ายหรือขู่เข็ญว่าจะใช้กำลังประทุษร้ายเพื่อ ป.อาญา มาตรา 113 “ผู้ใดใช้กำลังประทุษร้ายหรือขู่เข็ญว่าจะใช้กำลังประทุษร้ายเพื่อ ล้มล้างหรือเปลี่ยนแปลงรัฐธรรมนูญ.....” ผู้นั้นกระทำความผิดฐานกบฏต้องระวางโทษประหารชีวิตหรือจำคุกตลอดชีวิต ร.ธ.น. 2557 มาตรา 48 “บรรดาการกระทำทั้งหลายซึ่งได้กระทำเนื่องในการยึดอำนาจและควบคุมอำนาจการปกครองแผ่นดินเมื่อ 22 พฤษภาคม 2557…. ไม่ว่าก่อนหรือหลัง หากการกระทำนั้นผิดกฎหมายให้ผู้กระทำพ้นจากความผิดและความรับผิดโดยสิ้นเชิง”

"บิ๊กติ๊ก"บอกเพิ่งรู้ลูกเอาบ้านพักตั้งบริษัท.... อ่านต่อได้ที่ : http://www.posttoday.com/politic/456796

ระเบียบการใช้บ้านพักทหาร

วีระโวยคดีที่เกี่ยวข้องกับ 'บิ๊ก คสช.‘ ถูก ป.ป.ช. ตีตกหมด วีระโวยคดีที่เกี่ยวข้องกับ 'บิ๊ก คสช.‘ ถูก ป.ป.ช. ตีตกหมด “พฤติการณ์เหล่านั้น ไม่ถูกต้องอยู่แล้วในข้อกฎหมาย ที่ผ่านมาผมได้ยื่นเรื่องให้ ป.ป.ช. ในกรณีที่พล.อ.ปรีชา จันทร์โอชา อดีตปลัดกลาโหม บรรจุลูกชายเป็นทหาร ปรากฏว่า ป.ป.ช. ตีตกเรื่องนี้ไปแล้ว ทั้งๆที่คณะตรวจสอบความจริงไม่เคยเรียกผมไต่สวน รวมถึงกรณีอุทยานราชภักดิ์ ที่ยื่นตรวจสอบไปแล้ว โดย ป.ป.ช. มีมติ 9 ต่อ 0 ว่าไม่เข้าข่ายทุจริต และระบุว่าจะส่งรายละเอียดเป็นหนังสือมาให้ผม แต่จนบัดนี้ผมก็ยังไม่ได้รับหนังสือดังกล่าว อย่างนี้แล้วจะให้ผมเชื่อมั่นได้อย่างไร เพราะคดีที่เกี่ยวข้องกับบิ๊ก คสช. ถูก ป.ป.ช. ตีตกหมด” https://prachatai.com/journal/2016/10/68153

กรณีศึกษาเพื่อการแลกเปลี่ยน รณรงค์ไม่เอารัฐประหารถูกจับ รณรงค์ตรวจสอบการทุจริตถูกจับ

กรณีศึกษาเพื่อการแลกเปลี่ยน คสช.ออกประกาศยกเลิกผังเมืองเพื่อเปิดทางอุตสาหกรรมทั่วประเทศ

ความเป็นมาของแนวคิด ทำไมต้องปกครองโดยกฎหมาย ทวิลักษณะของมนุษย์ : เหตุผล กับ อารมณ์ความรู้สึก มีความไม่แน่นอน ทำอะไรตามอำเภอใจ เอกลักษณ์ของกฎหมาย : เหตุผล มีความแน่นอนชัดเจน ตัดอารมณ์ ความรู้สึกออกไป

ความเป็นมาของแนวคิด นักปรัชญากรีก ระบอบการปกครองที่ดีที่สุด คือ ราชาปราชญ์/ Philosophy King ระบอบการปกครองที่ดีถัดมา คือ การปกครองโดยกฎหมาย/ The Law ระบอบการปกครองโดยกฎหมายเท่านั้นที่เป็นที่ปรารถนาของประชาชน

ความเป็นมาของแนวคิด ระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ ประชาชนเป็นเพียงวัตถุแห่งการปกครอง การกำหนดสิทธิหน้าที่มาจากผู้ปกครอง The King can do no wrong ฝ่ายบริหารไม่มีทางทำผิดกฎหมาย “รัฐ ก็คือตัวข้า” หลุยส์ที่ 14 แห่งฝรั่งเศส

ความเป็นมาของแนวคิด พัฒนาการทางการเมืองมาจากการต่อสู้เรียกร้อง ผู้ถูกปกครองมีอำนาจมากขึ้นจากการต่อสู้ Magna Carta 1215 กษัตริย์ยอมจำกัดอำนาจ Glorious Revolution 1688 กษัตริย์ยอมอยู่ใต้กฎหมายของสภา, ทุกคนอยู่ภายใต้กฎหมายของสภา อังกฤษจึงเป็นต้นแบบของประเทศประชาธิปไตยที่ปกครองโดยกฎหมาย

หลักการปกครองโดยกฎหมายในระบบกฎหมายไทย คำถาม ประเทศไทยเปลี่ยนจากการปกครองโดยคนมาเป็นการปกครองโดยกฎหมายเมื่อใด 2) อะไรคือหลักฐานยืนยันการเปลี่ยนแปลงดังกล่าว

หลักการปกครองโดยกฎหมายในระบบกฎหมายไทย 24 มิถุนายน 2475 เปลี่ยนแปลงการปกครอง ร.ธ.น. 10 ธ.ค. 2475 มาตรา 2 อำนาจอธิปไตยย่อมมาจากปวงชนชาวสยาม มาตรา 12 ภายใต้บังคับแห่งบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญนี้ บุคคลย่อมเสมอกันโดยกฎหมาย

หลักกฎหมายเอกชนกับหลักกฎหมายมหาชน หลักการพื้นฐานของกฎหมายเอกชน หลักเสรีภาพ แดนอำนาจของเอกชน ประชาชนมีเสรีภาพจะทำอะไรก็ได้ ตราบเท่าที่ไม่มีกฎหมายห้าม เช่น ในการขอทำบัตรประชาชน ประชาชนมีสิทธิที่จะแจ้งเจ้าหน้าที่ว่าตนนับถือศาสนาอะไร หรือไม่นับถือศาสนาก็ได้

หลักกฎหมายเอกชนกับหลักกฎหมายมหาชน หลักการพื้นฐานของกฎหมายมหาชน ผูกพันต่อกฎหมาย ในฐานะฐานแห่งอำนาจ เคารพสิทธิเสรีภาพประชาชน ฝ่ายปกครองจะกระทำการกระทบสิทธิประชาชนไม่ได้เว้นแต่มีกฎหมายให้อำนาจไว้ เช่น เจ้าหน้าที่รับทำบัตรประชาชน ต้องการให้ประชาชนระบุศาสนาที่นับถืออย่างชัดเจนได้หรือไม่

กรณีศึกษาที่ ๑ พวกชอบตื๊อ น.ศ. ถูกใจเพื่อนร่วมคณะ น.ศ. จึงติดตามตื้อเพื่อจะขอชื่อ ที่อยู่ เบอร์โทร ขอจีบ ขอเป็นแฟน หรือขอแต่งงาน โดยตามอยู่นานเพื่อนก็ไม่เปลี่ยนใจและบอกให้หยุดตามตื้อ แต่น.ศ.เชื่อที่แม่บอกว่าตื้อเท่านั้นที่ครองโลก จึงยังคงตามตื้อต่อไป เช่นนี้เพื่อนนักศึกษาจะดำเนินการทางกฎหมายกับ น.ศ.ได้หรือไม่อย่างไร

กรณีศึกษาที่ ๒ พวกชอบดื่ม ชอบคุย น.ศ. กับเพื่อน ๆ ไปเที่ยวดื่มกินกันที่ร้าน Warm Up ขณะที่กำลังคุยกันอย่างออกรสอยู่ ตำรวจนอก เครื่องแบบได้เข้าตรวจสอบความเรียบร้อยและถามชื่อและ ขอตรวจบัตรประจำตัวประชาชน น.ศ. มีสิทธิปฏิเสธหรือไม่ อย่างไร

เนื้อหาของ หลักการกระทำทางปกครองต้องชอบด้วยกฎหมาย หลักการกระทำทางปกครองต้องไม่ขัดต่อกฎหาย ความมาก่อนของกฎหมาย หลักไม่มีกฎหมายไม่มีอำนาจ เงื่อนไขของกฎหมาย

หลักการกระทำทางปกครองต้องไม่ขัดต่อกฎหมาย ฝ่ายปกครองต้องไม่กระทำการใดที่ขัดต่อกฎหมาย ต้องพิจารณาว่าในขณะที่ฝ่ายปกครองจะใช้อำนาจนั้นมีกฎหมายใดบ้างที่เกี่ยวข้อง หากไปขัดกฎหมายฉบับใดฉบับหนึ่ง ต้องละเว้นจากการกระทำนั้น หากฝ่ายปกครองฝ่าฝืนย่อมส่งผลให้การกระทำดังกล่าวเป็นการกระทำที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย

หลักการกระทำทางปกครองต้องไม่ขัดต่อกฎหมาย การกระทำทางปกครอง คือ ผลิตผลของการใช้อำนาจ ทางปกครอง ซึ่งมีหลายรูปแบบ เช่น.....................? การกระทำหน้าที่ vs การริเริ่มโครงการสวัสดิการสังคมต่าง ๆ กฎหมาย อะไรบ้างที่เป็นข้อจำกัดของการกระทำทาง ปกครอง ?

กฎหมายที่เป็นข้อจำกัดของการใช้อำนาจทางปกครอง รัฐธรรมนูญ พระราชบัญญัติหรือกฎหมายที่เทียบเท่าพระราชบัญญัติ จารีตประเพณี กฎหมายลำดับรอง ระเบียบภายในฝ่ายปกครอง เฉพาะที่สร้างขึ้นมาเพื่อคุ้มครองสิทธิประชาชน

คำสั่ง, สัญญา, ปฏิบัติการ พีระมิดของกฎหมาย ร.ธ.น. พ.ร.บ./เทียบเท่า กฎ คำสั่ง, สัญญา, ปฏิบัติการ

พีระมิดของกฎหมาย Hans Kelsen, นักกฎหมายชาวออสเตรีย ได้นำเสนอทฤษฎี Pure Theory of Law ระบบกฎหมายเป็นระบบแห่งบรรทัดฐานที่มีความเกี่ยวเนื่องสัมพันธ์กันอย่างไม่ขาดสาย เริ่มจากรัฐธรรมนูญซึ่งเป็นฐานให้อำนาจแก่กฎหมายระดับรองลงมา กฎหมายที่อยู่ต่ำกว่าต้องไม่ขัดหรือแย้งกับกฎหมายที่อยู่สูงกว่า

เหตุผลสนับสนุนหลักการ ความเป็นเอกภาพของอำนาจรัฐและเอกภาพของระบบกฎหมาย ที่สะท้อนอำนาจสูงสุดของรัฐธรรมนูญและกฎหมาย นอกจากรัฐธรรมนูญแล้ว รัฐสภาเป็นผู้ทรงอำนาจสูงสุดและมีความชอบธรรมสูงสุดในการกำหนดสิทธิหน้าที่ของประชาชน ภายใต้กรอบ รธน. หากฝ่ายปกครองไม่ปฏิบัติตามหรือฝ่าฝืนกฎหมายที่รัฐสภาตรา ก็เท่ากับปฏิเสธอำนาจของรัฐธรรมนูญและของรัฐสภา กฎหมายจึงไม่มีความหมาย

ตัวอย่างการปรับใช้ “หลักความเสมอภาค” “หลักความเสมอภาคมีว่า ต้องปฏิบัติต่อสิ่งที่มีสาระสำคัญเหมือนกัน อย่างเดียวกัน และจะต้องปฏิบัติต่อสิ่งที่มีสาระสำคัญแตกต่างกัน ให้แตกต่างกัน เมื่อผู้ครอบครองที่ดินทั้ง ๕๔ รายที่ถูกเวนคืนมี สาระสำคัญเหมือนกัน การที่กำหนดค่าเสียหายทดแทนพิเศษสำหรับ ที่ดินที่ถูกเวนคืนให้แก่ผู้ครอบครองจึงต้องปฏิบัติอย่างเท่าเทียมกัน การ ที่ได้กำหนดหลักเกณฑ์การจ่ายค่าทดแทนไม่เท่ากัน เป็นการกระทำที่ ขัดต่อหลักความเสมอภาคตามรัฐธรรมนูญ” (คำพิพากษาศาลปกครองสูงสุดคดีหมายเลขแดงที่ อ.๓/๒๕๕๑)

ตัวอย่างการควบคุมดุลพินิจวินิจฉัย ที่เป็นเรื่องทางเทคนิควิชาการ “การที่ผู้ถูกฟ้องคดีออกใบอนุญาตโรงงานผลิตน้ำแข็งหลอดซึ่งเป็น โรงงานจำพวกที่ ๓ ตั้งอยู่ในบริเวณอาคารตึกแถว ๓ ชั้นติดกับบ้าน ของผู้ฟ้องคดีและบุคคลอื่น ย่อมเห็นได้ว่าการประกอบกิจการดังกล่าว ซึ่งใช้เครื่องจักรเกิน ๕๐ แรงม้า โดยสภาพย่อมก่อให้เกิดเสียงดังและ แรงสั่นสะเทือนรบกวนผู้อยู่อาศัยบริเวณใกล้เคียงก่อให้เกิดเหตุรำคาญ หรือเสียหายต่อบุคคลหรือทรัพย์สินของผู้อื่นได้ การออกใบอนุญาต ดังกล่าวจึงขัดต่อข้อ ๔ ของกฎกระทรวงฉบับที่ ๒” (คำพิพากษาศาลปกครองสูงสุดคดีหมายเลขแดงที่ อ.๒๐๖/๒๕๕๐)

กรณีศึกษา ๑. รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย อาศัยอำนาจตาม พ.ร.บ.ผังเมือง พ.ศ. ๒๕๑๘ ประกาศใช้บังคับกฎกระทรวงบังคับใช้ผังเมืองรวม จ.เชียงใหม่ พ.ศ. ๒๕๕๕ และกำหนดให้พื้นที่ ต.สุเทพ เป็นเขตที่อยู่อาศัยห้ามสร้างโรงงานทุกจำพวก ปลัดกระทรวงอุตสาหกรรมไม่ได้ตรวจสอบให้รอบคอบ อาศัยอำนาจตาม พ.ร.บ.โรงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕ ออกใบอนุญาตประกอบกิจการโรงงานให้นายเสรีในพื้นที่ ต.สุเทพ ฯ หลังกฎกระทรวงตามข้อ ๑ ประกาศใช้บังคับ เช่นนี้จะมีผลทางกฎหมายอย่างไร เพราะอะไร

หลักไม่มีกฎหมายไม่อำนาจ หลักเงื่อนไขของกฎหมาย ฝ่ายปกครองต้องถามหาฐานทางกฎหมายก่อนใช้อำนาจเสมอ หากไม่มีกฎหมายย่อมไม่สามารถกระทำได้ กฎหมายอะไรบ้างที่ให้อำนาจฝ่ายปกครอง เฉพาะกฎหมายระดับ พ.ร.บ. เท่านั้น

หลักไม่มีกฎหมายไม่มีอำนาจ เป็นหลักกฎหมายมหาชนที่ตรงกันข้ามกับหลักกฎหมายเอกชน เพราะในรัฐที่ปกครองโดยกฎหมายฝ่ายปกครองต้องได้รับอำนาจจากกฎหมาย จึงจะสามารถทำอะไรได้ กฎหมายปกครองมีหลักว่าฝ่ายปกครองย่อมทำอะไรไม่ได้เลย ถ้าไม่มีกฎหมายให้อำนาจไว้ เพราะอะไร............. กฎหมายเอกชนมีหลักว่าเอกชนย่อมทำอะไรก็ได้ ตราบเท่าที่ไม่มีกฎหมายห้าม เพราะอะไร................

หลักไม่มีกฎหมายไม่อำนาจ ทำไมต้องเป็นกฎหมายระดับ พ.ร.บ.เท่านั้น ทำไมฝ่ายปกครองอ้าง ร.ธ.น. เป็นฐานทางกฎหมายไม่ได้- เพราะอะไร ทำไมฝ่ายปกครองอ้างจารีตประเพณีเป็นฐานทางกฎหมายไม่ได้-เพราะอะไร ทำไมฝ่ายปกครองอ้างกฎหมายลำดับรองเป็นฐานทางกฎหมายไม่ได้-เพราะอะไร

เหตุผลสนับสนุนหลักการ หลักประชาธิปไตย : รัฐสภาชอบธรรมสูงสุดในการกำหนดสิทธิหน้าที่ของประชาชน นิติรัฐ : รัฐกำหนดความสัมพันธ์กับประชาชนที่มีลักษณะทั่วไป คาดหมายได้ล่วงหน้า ประกันสิทธิเสรีภาพประชาชน : เฉพาะรัฐสภาเท่านั้นที่จะกระทำการล่วงล้ำสิทธิเสรีภาพประชาชนได้

กรณีศึกษา อบจ. ออกกฎ โดยกำหนดให้โรงแรมทุกโรงแรมในเขต อบจ. ออกกฎ โดยกำหนดให้โรงแรมทุกโรงแรมในเขต การปกครองของตนมีหน้าที่ต้องจัดเก็บภาษีจาก นักท่องเที่ยวเพื่อนำเงินดังกล่าวมาใช้ในการพัฒนาจังหวัด ของตนและส่งเสริมการท่องเที่ยว โดยไม่มีกฎหมายให้ อำนาจไว้อย่างชัดเจน กรณีจะเป็นอย่างไรถ้า อบต.จัดตั้งศูนย์ส่งเสริมการท่องเที่ยวไว้ บริการนักท่องเที่ยว โดยไม่มีกฎหมายให้อำนาจไว้อย่างชัดเจน

ความหมายของหลักการกระทำทางปกครองต้องชอบด้วยกฎหมายข้อใดถูกต้อง หลักการนี้ หมายความว่า ฝ่ายปกครองจะกระทำการใด ๆ ก็ได้ เว้นแต่มีกฎหมายห้ามมิให้กระทำ 2. หลักการนี้ หมายความว่า ฝ่ายปกครองจะกระทำการใด ๆ ที่อาจมีผลกระทบต่อสิทธิเสรีภาพของประชาชน ก็ต่อเมื่อมีกฎหมายให้อำนาจไว้อย่างชัดแจ้งและภายในกรอบที่กฎหมายกำหนด

เหตุผลสนับสนุนความหมายที่ 2 1. พิจารณาจากระบบรัฐธรรมนูญของรัฐเสรีประชาธิปไตย 2. ได้มาจากการศึกษาคำพิพากษาบรรทัดฐานทั้งศาลฎีกาและศาลปกครอง

พิจารณาจากระบบรัฐธรรมนูญของรัฐเสรีประชาธิปไตย รัฐธรรมนูญของประเทศเสรีประชาธิปไตย ลัทธิปัจเจกชนนิยม ให้คุณค่ากับศักย์ศรีความเป็นมนุษย์ เชื่อในความสามารถของมนุษย์ในการกำหนดชีวิตตนเอง ไม่อยู่ใต้บงการของใคร แดนแห่งเสรีภาพ

พิจารณาจากระบบรัฐธรรมนูญของรัฐเสรีประชาธิปไตย รัฐธรรมนูญทุกฉบับต้องรับรองสิทธิเสรีภาพ เพื่อให้ประชาชนใช้เสรีภาพด้านต่าง ๆ พัฒนาตัวของเขา สิทธิเสรีภาพนี้เรียกว่า สิทธิเสรีภาพขั้นพื้นฐาน เป็นสิ่งที่มนุษย์ทุกคนต้องมีเพื่อกำหนดชีวิตตนเองตามปรารถนา รัฐธรรมนูญเป็นกฎหมายพื้นฐาน จึงเรียกว่า เสรีภาพขั้นพื้นฐาน

สิทธิเสรีภาพขั้นพื้นฐาน 7 ประเภท สิทธิเสรีภาพทางความคิดและมโนธรรม เช่น เสรีภาพในการนับถือศาสนาตามความเชื่อ เสรีภาพในการศึกษาอบรม เสรีภาพทางวิชาการ สิทธิที่จะได้รับการศึกษาขั้นพื้นฐาน

สิทธิเสรีภาพขั้นพื้นฐาน 7 ประเภท 2. สิทธิเสรีภาพส่วนบุคคล สิทธิในความมั่นคงปลอดภัยในชีวิต ร่างกาย เสรีภาพในเคหะสถาน เสรีภาพในการสื่อสาร สิทธิในครอบครัว ชื่อเสียง เกียรติยศ สิทธิในความเป็นส่วนตัว

สิทธิเสรีภาพขั้นพื้นฐาน 7 ประเภท 3. เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น เสรีภาพในการพูด เขียน พิมพ์ โฆษณา เสรีภาพของสื่อ

สิทธิเสรีภาพขั้นพื้นฐาน 7 ประเภท 4. สิทธิเสรีภาพทางสังคมและเศรษฐกิจ สิทธิในทรัพย์สิน สิทธิที่จะได้รับค่าทดแทนที่เป็นธรรมกรณีอสังหาริมทรัพย์ถูกเวนคืน การประกอบกิจการอย่างเสรี สิทธิในการเข้าถือบริการสาธารณสุข สิทธิที่จะได้รับการช่วยเหลือจากสังคม

สิทธิเสรีภาพขั้นพื้นฐาน 7 ประเภท 5. เสรีภาพในการรวมกลุ่ม สมาคม สหภาพ สหกรณ์ คำถาม รวมถึงชมรมนักปั่นจักรยาน, ชมรมดูนก ? กลุ่มรักเชียงใหม่?

สิทธิเสรีภาพขั้นพื้นฐาน 7 ประเภท 6. สิทธิเสรีภาพทางการเมือง เสรีภาพในการรวมตัวเป็นพรรคการเมือง สิทธิในการเลือกตั้ง เสรีภาพในการชุมนุมโดยสงบและปราศจากอาวุธ

สิทธิเสรีภาพขั้นพื้นฐาน 7 ประเภท 7. สิทธิที่จะได้รับการปฏิบัติจากรัฐอย่างเสมอภาคเท่าเทียมกับคนอื่น บุคคลต้องเสมอภาคกันตามกฎหมาย ชายและหญิงมีสิทธิเท่าเทียมกัน ห้ามเลือกปฏิบัติเพราะเหตุที่นับถือศาสนา

สิทธิเสรีภาพขั้นพื้นฐาน 7 ประเภท สิทธิเสรีภาพตามที่รัฐธรรมนูญรับรองนี้มีคุณค่าสูงสุด องค์กรของรัฐทุกองค์กรต้องเคารพและให้ความคุ้มครอง สิทธิเสรีภาพมีผลบังคับเป็นกฎหมาย ไม่ใช่แค่ประกาศอุดมการณ์ รายการของสิทธิเสรีภาพจะเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ ตามพัฒนาการสังคม รายการสิทธิเหล่านี้เป็นตัวอย่างเท่านั้น

พิจารณาจากคำพิพากษาบรรทัดฐาน ศาลฎีกาและศาลปกครองสูงสุดในอดีต เห็นว่า หลัก ความชอบด้วยกำหมายของการกระทำทางปกครอง หมายความว่า ฝ่ายปกครองจะกระทำการอันกระทบต่อ สิทธิเสรีภาพของประชาชนได้ก็ต่อเมื่อมีกฎหมายให้อำนาจ และภายในขอบเขตที่กฎหมายกำหนดเท่านั้น

ฎีกาที่ 720/2505 นายอำเภอปฏิเสธการจดทะเบียนสมรส โดยให้เหตุผลว่า “กระทรวงมหาดไทยมีคำสั่งให้ยับยั้งการจดทะเบียนสมรส ให้แก่คนไทยที่สมรสกับคนต่างด้าวที่ไม่มีใบสำคัญ ประจำตัวคนต่างด้าวและไม่มีสำมะโนครัว” คำสั่งนี้ไม่ได้ อาศัยอำนาจตามกฎหมายจึงเป็นระเบียบภายในของ หน่วยงานใช้บังคับกับประชาชนไม่ได้ จำเลยมีหน้าที่ต้องรับจด ทะเบียน”

ฎีกาที่ 2383/2526 การที่โจทย์ประสงค์จะจัดตั้งบริษัทเพื่อซื้อขายสินค้า ล่วงหน้าและเล่นแชร์ เป็นการประกอบอาชีพอย่างหนึ่งตาม รธน. การจำกัดสิทธิจะกระทำได้เมื่อมี กม.บัญญัติไว้อย่าง ชัดแจ้งเท่านั้น เมื่อไม่มีกฎหมายห้ามจำเลยจึงมีหน้าที่ต้อง พิจารณาตามหลักเกณฑ์จะรอการรับจดทะเบียนไว้ก่อน ตามมติ ครม.ที่จะแก้ไขกฎหมายเพื่อควบคุม จึงเป็นการตัด สิทธิของโจทย์ซึ่งไม่มีกฎหมายสนับสนุนให้กระทำได้

คำพิพากษาศาลปกครองสูงสุด คดีหมายเลขแดงที่ อ.46/2554 มีคำพิพากษาให้สำนักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน (ปปง.) ชดใช้ค่าค่าสินไหมทดแทนความเสียหายแก่นักพัฒนาเอกชน (เอ็นจีโอ) ผู้ฟ้องคดี 5 คน ในกรณีการตรวจสอบข้อมูลทางธุรกรรมของทั้ง 5 คน โดยไม่มีอำนาจตามกฎหมาย และละเมิดต่อสิทธิในความเป็นส่วนตัว ซึ่งรัฐธรรมนูญคุ้มครองไว้ โดยศาลพิพากษาให้ชดใช้เงินแก่ผู้ฟ้องคดีทั้งห้า คนละ 10,000 บาท รวมเป็นเงิน ทั้งสิ้น 50,000 บาท พร้อมด้วยดอกเบี้ยจนถึงวันฟ้องคดี 

สรุปหลักกฎหมายตามแนวคำพิพากษา ฝ่ายปกครองจะกระทำการใด ๆ ที่มีผลกระทบต่อสิทธิเสรีภาพของเอกชนได้เมื่อมีกฎหมายให้อำนาจไว้และภายในขอบเขตของกม. การกระทำที่ไม่มีกฎหมายให้อำนาจหรือทำเกินขอบอำนาจถือว่ากระทำโดยไม่ชอบด้วยกฎหมาย

แบบฝึกหัด หมู่บ้านโชควารีโฮม เคยเป็นหมู่บ้านที่สงบ แต่หลังจากมีโครงการบ้าน จัดสรรบริเวณใกล้เคียงทำให้มีรถบรรทุกดินวิ่งผ่านหมู่บ้านทำให้เกิด อันตรายและทำให้ถนนเสียหาย สมาชิกหมู่บ้านจึงมีการประชุมและเสนอ มาตรการแก้ปัญหา คือ ๑. ออกระเบียบหมู่บ้านเรียกเก็บเงินรถบรรทุกคัน ละ ๑๐ บาท เพื่อนำมาซ่อมถนน ๒. ออกระเบียบหมู่บ้านจำกัดความเร็ว รถบรรทุกให้วิ่งไม่เกิน ๓๐ กม.ต่อชั่วโมง หากฝ่าฝืนปรับ ๑,๐๐๐ บาท ผู้ใหญ่บ้านและกรรมการหมู่บ้านอาศัยมติที่ประชุมนี้ไปดำเนินการ ระเบียบหมู่บ้านทั้งสองฉบับชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ เพราะอะไร

ข้อสังเกตหลังตรวจข้อสอบ คะแนน ก็คือ คะแนน มันสะท้อนบางแง่มุมของเราเท่านั้น คนได้คะแนนสูงก็อย่าได้ทะนงตน คนได้คะแนนน้อยก็อย่าได้น้อยใจ เพราะมันเปลี่ยนแปลงได้เสมอ แต่ เรา ต้องสร้างการเปลี่ยนแปลงนั้นขึ้นด้วยตัวเราเอง ดังที่มหาตมคานธีเคยกล่าวไว้ว่า “เธอต้องสร้างการเปลี่ยนแปลงที่เธออยากเห็นขึ้นด้วยมือของเธอเอง”