EFFECTIVE REDUCTION MATERNAL MORTALITY RATIO

ข้อมูลทั่วไป จังหวัดเชียงใหม่ ๒๕ อำเภอ ๒๐๔ ตำบล ๒,๐๖7 หมู่บ้าน ๖๓๖,๙๒๘ หลังคา เรือน ประชากร 1,638,981 คน ชาย 795,640 คน (๔๘.๕๔ %) หญิง 843,341 คน (๕๑.๔๖ %) แหล่งที่มา : ข้อมูลจากกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย

สถานบริการสาธารณสุขจังหวัดเชียงใหม่ โรงพยาบาลศูนย์ จำนวน ๑ แห่ง โรงพยาบาลทั่วไป จำนวน ๒ แห่ง โรงพยาบาลชุมชน จำนวน ๒๑ แห่ง โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล ๒๖๗ แห่ง โรงพยาบาลเอกชน และโรงพยาบาลรัฐนอกสังกัด จำนวน 24 แห่ง

กลไกการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์สู่การปฏิบัติ การจัดโครงสร้างขององค์กร มีคณะกรรมการ ๓ บอร์ด Provider Regulator Supporter บริหารในลักษณะเครือข่าย ๕ โซนบริการ ๑.โซนนครพิงค์ ๒.โซนฝาง ๓.โซนสันทราย ๔.โซนสันป่าตอง ๕.โซนจอมทอง

ระบบส่งต่อแม่และเด็กจังหวัดเชียงใหม่ ปี 2560 ระบบส่งต่อแม่และเด็กจังหวัดเชียงใหม่ ปี 2560 เครือข่าย 1 เครือข่าย 2 เครือข่าย 3 เครือข่าย 4 รพ.แม่อาย รพ.ไชยปราการ รพ.เชียงดาว รพ.พร้าว รพ.เวียงแหง รพ.แม่แตง รพ.วัดจันทร์ รพ.สะเมิง รพ.แม่แจ่ม รพ.ฮอด รพ.อมก๋อย รพ.ดอยเต่า รพ.ดอยหล่อ รพ.แม่วาง รพ.ดอยสะเก็ด รพ.สารภี รพ.แม่ออน รพ.สันกำแพง รพ.สันป่าตอง ( สูติแพทย์ 3 กุมารแพทย์ 2 วิสัญญีแพทย์ 1) รพ.หางดง ( สูติแพทย์ 1 กุมารแพทย์ 1 ) รพ.จอมทอง ( สูติแพทย์ 3 กุมารแพทย์ 3 วิสัญญีแพทย์ 3 ) รพ.ฝาง (สูติแพทย์ 4 , กุมารแพทย์ 2 , วิสัญญีแพทย์ 1) รพ.ส่งเสริมสุขภาพ จังหวัดเชียงใหม่( สูติแพทย์ 3 กุมารแพทย์ 4 ) รพ.สันทราย ( สูติแพทย์ 3 กุมารแพทย์ 2 วิสัญญีแพทย์ 1 ) รพ.นครพิงค์ ( สูติแพทย์ 11, กุมารแพทย์ 12 , วิสัญญีแพทย์ 7 ) **รพ.สันทราย รับส่งต่อตลอด 24 ชั่วโมง แต่ไม่สามารถผ่าตัด เวลา 24.00-08.00 น.

สถานการณ์สำคัญด้านแม่และเด็ก จังหวัดเชียงใหม่ บริบท แตกต่างในแต่ละ zone เมือง กึ่งเมือง ชนบท พื้นที่สูงป่าเขา หญิงตั้งครรภ์ ½ คนไทย ½ ชาติพันธ์และต่างด้าว หญิงตั้งครรภ์ในจังหวัดเชียงใหม่

อัตราส่วนมารดาตาย จังหวัดเชียงใหม่ สาเหตุกรณีแม่ตาย 15 ราย ปี 2559 - PPH 6 ราย - PIH 3 ราย - Sepsis 2 ราย - Acute fatty liver 1 ราย - Medical complication อื่นๆ 3 ราย สาเหตุกรณีแม่ตาย 5 ราย ปี 2560 - PIH 2 ราย - PPH 1 ราย - Myocarditis 1 ราย - suicide 1 ราย

ข้อสรุปจาก Maternal mortality conference พบปัญหาในกระบวนการดูแลรักษา ยังมี NO ANC การวินิจฉัยและการตัดสินใจในการรักษาของแพทย์ล่าช้า การไม่ได้ใช้ถุงตวงเลือด ใช้เวลาแก้ไข shock นานกว่า 30 นาที ระบบการส่งต่อภายในรพ.และระหว่างรพ. กรณีมีภาวะแทรกซ้อนทางอายุกรรม ไม่ได้ Consult อายุรแพทย์ ตาม CPG ขาดการส่งต่อข้อมูลความเสี่ยงของหญิงตั้งครรภ์ระหว่างสถานบริการ จนท.ห้องฉุกเฉินขาดความตระหนัก เรื่องความเสี่ยงในหญิงตั้งครรภ์

ข้อมูลรายงานโดยคณะกรรมการ MCBB เขตสุขภาพที่1 มาตรการหลัก 5 ข้อ 1. ลดการตายจากสาเหตุตกเลือดหลังคลอด(PPH : Post Partum Hemorrhage) 2. ลดการตายจากความดันโลหิตสูง (PIH : Pregnancy-induced Hypertension) 3. ลดการตายจากโรคแทรกซ้อนทางอายุรกรรม เช่น โรคหัวใจ, SLE, Thyrotoxicosis, Chronic Hypertension, DM) 4. ลดการตายจากการแท้งไม่ปลอดภัย 5. ลดการตายจากการฆ่าตัวตาย ข้อมูลรายงานโดยคณะกรรมการ MCBB เขตสุขภาพที่1

เข้าถึงบริการ Early ANC Risk Identification Risk management รพ.สต./รพ.มีการ คัดกรองความเสี่ยง MCHB วิเคราะห์ ความเสี่ยง การดำเนินงานเชิงรุกในชุมชน ร่วมกับภาคีเครือข่าย ทบทวน/ปรับปรุง CPG Risk 1 Risk 2 RISK 3 บริหารจัดการ ให้หญิงตั้งครรภ์เสี่ยง ได้พบสูติแพทย์ ทุกรายเพื่อดูแลรายบุคคล

การประเมินความเสี่ยงของหญิงตั้งครรภ์ที่มาฝากครรภ์ครั้งแรก Risk 1 หญิงตั้งครรภ์ที่มีความเสี่ยงที่ไม่รุนแรง และมีความเสี่ยงปานกลางสามารถดูแลที่โรงพยาบาลต้นสังกัด Risk 2 หญิงตั้งครรภ์ที่มีความเสี่ยงสูงส่งไปดูแลต่อที่โรงพยาบาลแม่ข่าย/รพ.ส่งเสริมสุขภาพ เชียงใหม่ Risk 3 หญิงตั้งครรภ์ที่มีความเสี่ยงสูงมากต้องส่งดูแลต่อที่โรงพยาบาลนครพิงค์ Risk 1 Risk 2 Risk 3 1. เคยมีทารกตายในครรภ์หรือ เสียชีวิตแรกเกิด (1เดือนแรก) 2. เคยคลอดบุตรน้ำหนักน้อยกว่า 2,500 กรัมหรือประวัติคลอดก่อนกำหนด 3. เคยคลอดบุตรน้ำหนักมากกว่า 4,000 กรัม 4. อายุ< 17 ปี 5.เคยเข้ารับการรักษาเพราะความดันโลหิตสูงระหว่างตั้งครรภ์ หรือครรภ์เป็นพิษ 6. เคยผ่าตัดคลอดบุตร เคยผ่าอวัยวะภายในระบบสืบพันธุ์ เช่น เนื้องอกมดลูก ผ่าตัดรังไข่ ผ่าตัดปากมดลูก เย็บผูกปากมดลูก 7. อายุ> 35 ปี 8. RH Negative 9. เลือดออกทางช่องคลอด 10. ความดันโลหิต Diastolic>90 mmHg 11. โรคเบาหวาน 12. ติดยาเสพติด ติดสุรา ๑3.ติดเชื้อ HIV 1. ครรภ์แฝด2 2 .โรคทางอายุรกรรม อย่างอื่นๆเช่นโลหิตจาง ไทรอยด์,SLE ,ติดเชื้อHIV,ป่วยทางจิต 3.เคยแท้ง 3 ครั้งติดต่อกัน ในช่วงไตรมาสที่ 2หรือมากกว่าติดต่อกันหรือเคยผ่าตัดปากมดลูก 4.โรคติดเชื้อทางอายุรกรรมที่ปานกลางหรือรุนแรง หรือสงสัยภาวะ sepsis การวินิจฉัยภาวะ sepsis ผู้ป่วยต้องมีอาการทางคลินิกอย่างน้อย 2ข้อ จาก 4 ข้อ ต่อไปนี้ อุณหภูมิ > 38ºc หรือ < 36ºc อัตราการเต้นของหัวใจ >90 ครั้ง/นาที อัตราการหายใจ >20 ครั้ง/นาที WBC>12,000เซลล์/ลบ.มม. หรือ <4,000 เซลล์/ลบ.มม.หรือมี Band form >10%   1. ครรภ์แฝด 3 ขึ้นไป 2. มีก้อนในอุ้งเชิงกราน 3. โรคหัวใจ 4 .ส่งตรวจPND

Timing of PPH Treatment

แนวทางการคัดกรองความเสี่ยงและส่งต่อหญิงตั้งครรภ์ระยะคลอด 1.กิจกรรมพยาบาลห้องคลอด (รพช.) - ประเมินเบื้องต้นแรกรับ - ระยะที่หนึ่งของการคลอด - ระยะที่สองของการคลอด - ระยะที่สามของการคลอด - ระยะที่สี่ของการคลอด (หลังจากคลอด 2 ชม.) 2. พยาบาลห้องคลอด รายงานแพทย์เวร (รพช.) 3. พิจารณา Refer รพ.แม่ข่าย 4. รพ.แม่ข่ายพิจารณา Refer รพ.นครพิงค์

แผนการดำเนินงาน ปี 2560 เพิ่มศักยภาพของ MCH Board ระดับอำเภอในการดำเนินงานอนามัยแม่และเด็ก พัฒนาศักยภาพเจ้าหน้าที่ รพสต.ในการดำเนินงานฝากครรภ์คุณภาพตามแนวทางที่กำหนด รพ. ทุกแห่งใช้มาตรการ LABOR / PPH / PIH ของเขตสุขภาพที่ 1 และแนวทางการดำเนินงานห้องคลอดคุณภาพของจังหวัดเชียงใหม่ รพ./รพสต. มีการส่งต่อข้อมูลความเสี่ยงในระยะตั้งครรภ์ และใช้แนวทางการดูแลหญิงหลังคลอดตามแนวทางที่กำหนด

แผนการดำเนินงาน ปี 2560 5. รพ./รพ.สต. มีการใช้แนวทางการคัดกรองและดูแลหญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะซีด และ มีการใช้แนวการคัดกรองความเสี่ยง และส่งต่อหญิงตั้งครรภ์ หญิงคลอด ตามแนวทางที่กำหนด 6. อบรมผดุงครรภ์โบราณ /หมอตำแย ในพื้นที่ห่างไกลที่การเดินทางยากลำบากและมีการคลอดที่บ้าน 7. ซ้อมแผน สถานการณ์ภาวะวิกฤตในห้องคลอดในทุกรพ. 8. พัฒนาการฝากครรภ์เชิงรุกในพื้นที่เขตเมือง 9. พัฒนารพ.ให้ผ่านเกณฑ์มาตรฐานอนามัยแม่และเด็กทุกรพ. 10. พัฒนาตำบลพัฒนาการเด็กดีเริ่มที่นมแม่ให้ผ่านเกณฑ์อย่างน้อย 1 ตำบลต่อ 1 อำเภอ 11. พัฒนาระบบการ กำกับ ติดตามการดำเนินงานแม่และเด็กให้มีประสิทธิภาพ

THANK YOU