( Mode of Transportation ) ประเภทของการขนส่ง ( Mode of Transportation ) ปริศนา แพทติสัน ธงเพชร ไชยนิล กิตติพงษ์ ฉิมพลีย์ ปวสพ.1/4

Keyword 1. Transportation 2. Mode of Transportation 3. Land Transportation 4. Road Transportation 5. Rail Transportation 6. Water Transportation 7. Air Transportation 8. Pipeline Transportation 9. Distribution Centre, DC 10. Multimodal Transportation

เปิดประเด็น การขนส่ง (transportation) หมายถึง ประเภทของการขนส่ง ( Mode of transportation) หมายถึง การขนส่ง (transportation) มีกี่ประเถท

ความหมายของการขนส่ง (Transportation) คำว่า “การขนส่ง (Transportation)” ความหมายโดยรวมหมายถึง การเคลื่อนย้ายคน (People) สินคัา(Goods) หรือบริการ (Services) จากตำแหน่งหนึ่งไปยังอีกตำแหน่งหนึ่ง ในกรณีของการเคลื่อนย้ายคนนั้นจะเป็นเรื่องของการขนส่งผู้โดยสารเสียเป็นส่วนใหญ่ ในบริบทของหลักสูตรการจัดการการขนส่งนี้จะเน้นที่การขนส่งสินค้าหรือบริการเป็นสำคัญ

เป้าหมายของการจัดการขนส่ง การจัดการการขนส่งมีเป้าหมายหลักหลายประการ  เพื่อลดต้นทุน เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการทำงาน  เพื่อสร้างความพึงพอใจสูงสุดให้แก่ลูกค้า  เพื่อลดระยะเวลา  เพื่อสร้างรายได้เพิ่ม เพื่อเพิ่มกำไร เพื่อเพิ่มความปลอดภัยในการทำงาน 

ปัจจัยสำคัญในการขนส่ง ผู้ประกอบการขนส่ง (Operator or Carrier) เส้นทางการขนส่ง (Way , Route) เครื่องมือหรือ อุปกรณ์การขนส่ง (Equipment) เช่น เรือ รถยนต์ รถไฟ เครื่องบิน เป็นต้น สถานีรับ- ส่ง (Terminal)  คือสถานที่ ที่กำหนดให้เป็นจุดรับ และจุดที่จะทำการส่ง เช่น สนามบิน ท่าเรือ สถานีรถไฟ

ความสัมพันธ์ร์ระหว่างการขนส่งกับกิจกรรมโลจิสติกส์อื่นๆ กระบวนการโลจิสติกส์ครอบคลุมกิจกรรมหลายด้านและเกี่ยวข้องกับหลายฝ่ายๆ ในโซ่อุปทาน นับถอยหลังไปที่ผู้ขายปัจจัยการผลิต (Supplier) ผู้ผลิตสินค้าหรือผู้ให้บริการ การกระจายสินค้า ไปจนกระทั่งสินค้าหรือบริการถูกส่งถึงลูกค้าที่ปลายทาง กระบวนการโลจิสติกส์นั้นมีกิจกรรมด้านการขนส่ง (และการเคลื่อนย้าย) อยู่ในหลายส่วน ทั้งทางด้านโลจิสติกส์ฝั่งขาเข้า (Inbound Logistics) ซึ่งนำปัจจัยการผลิตมาสู่โรงงานผลิตและส่งผลิตภัณฑ์ที่ได้ไปยังศูนย์กระจายสินค้า ก่อนที่กิจกรรมโลจิสติกส์ฝั่งขาออก (Outbound Logistics) จะเกิดขึ้น พร้อมๆ กับการนำสินค้าออกสู่ตลาดผ่านร้านค้าปลีกทั้งหลาย ก่อนจะไปถึงมือผู้บริโภค

ประเภทของการขนส่ง ( Mode of Transportation ) หมายถึง การขนส่งที่มีความเจริญก้าวหน้าและมีการพัฒนาการมากยิ่งขึ้น มีวิธีการขนส่งให้ผู้ประกอธุรกิจเลือกหลายวิธี การขนส่งมีทางเลือกอยู่ 4 ประการ ประกอบด้วย 1) การขนส่งทางบก (Land Transportation) สามารถแบ่งย่อยออกเป็น 2 รูปแบบ ได้แก่ 1.1) การขนส่งทางถนน (Road Transportation) เป็นรูปแบบการขนส่งที่มีปริมาณสูงที่สุด การขนส่งทางถนนกระทำได้โดยการใช้รถบรรทุก 4 ล้อ 6 ล้อ 10 ล้อ หรือมากกว่า 10 ล้อ เป็นยานพาหนะในการเคลื่อนย้ายสินค้า  1.2) การขนส่งทางราง (Rail Transportation) สินค้าที่ขนส่งทางรางมักจะเป็นสินค้าที่มีการขนย้ายคราวละมากๆ

การขนส่งทางน้ำ การขนส่งทางน้ำ (Water Transportation) เป็นการขนส่งที่มีต้นทุนต่อหน่วยต่ำที่สุดในบรรดาทางเลือกการขนส่งทั้งหมด การขนส่งทางน้ำอาจแบ่งย่อยออกเป็น 2 รูปแบบตามลักษณะของเส้นทางขนส่ง ได้แก่ การขนส่งทางลำน้ำ (Inland Water Transportation) หมายถึง การขนส่งทางน้ำที่ใช้สายน้ำในแผ่นดินเป็นเส้นทางขนส่งสินค้า ได้แก่ การขนส่งผ่านคลองและแม่น้ำ   การขนส่งทางทะเล (Sea and Ocean Transportation) หมายถึง การขนส่งทางน้ำที่ผ่านทะเลและมหาสมุทร การขนส่งรูปแบบนี้ต้องใช้เงินลงทุนมหาศาลในการก่อสร้างโครงสร้างสาธารณูปโภคพื้นฐาน เช่น ท่าเรือ 

การขนส่งทางอากาศ การขนส่งทางอากาศ (Air Transportation) เป็นรูปแบบการขนส่งที่ไปได้ไกลที่สุดและรวดเร็วที่สุด แต่มีต้นทุนต่อหน่วยแพงที่สุด จำเป็นต้องก่อสร้างโครงสร้างสาธารณูปโภคจำนวนมหาศาลเพื่อรองรับรูปแบบการขนส่งทางอากาศทั้งระบบ อีกทั้งต้องอาศัยระบบขนส่งสินค้าทางถนนเพื่อให้สินค้าไปถึงลูกค้าที่ปลายทางตามพื้นที่ต่างๆ ได้ ปัจจุบันประเทศไทยมีสนามบินที่ให้บริการเชิงพาณิชย์ 35 แห่ง จำแนกออกเป็น สนามบินระหว่างประเทศ (International Airports)  สนามบินภายในประเทศ (Domestic Airports)

การขนส่งทางท่อ  การขนส่งทางท่อ (Pipeline Transportation) เป็นระบบการขนส่งที่มีลักษณะเฉพาะเนื่องจากสินค้าที่ขนส่งต้องอยู่ในรูปของเหลว เป็นการขนส่งทางเดียวจากแหล่งผลิตไปยังปลายทาง ไม่มีการขนส่งเที่ยวกลับสินค้าที่นิยมขนส่งทางท่อ ได้แก่ น้ำ น้ำมันดิบ ผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียมและก๊าซธรรมชาติ ในส่วนของน้ำมันนั้น

การสร้างโครงข่ายการขนส่ง ผู้ประกอบการขนส่งทุกรายสามารถใช้งานงถนน รางรถไฟ ท่าเรือ สนามบินและท่อ ได้ค่อนข้างอิสระและเท่าเทียมกัน ดังนั้น บริษัทขนส่งทั้งหลายจึงคิดค้นนวัตกรรมด้านการขนส่งให้เป็นประโยชน์ต่อธุรกิจของตนเองที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการขนส่งมากมาย ได้แก่ การใช้ศูนย์กลางกระจายสินค้า (Distribution Centre, DC) และการพัฒนาระบบขนส่งหลายรูปแบบ(Multimodal Transportation)

การใช้ศูนย์กลางกระจายสินค้า (Distribution Centre, DC) เป็นการสร้างโครงข่ายที่คิดขึ้นเพื่อลดเส้นทางการขนส่งจำนวนมากและสลับซับซ้อน ให้เหลือโครงข่ายการขนส่งน้อยลงและเรียบง่ายขึ้น ทำให้บริหารจัดการเส้นทางง่ายขึ้น เปิดโอกาสให้เกิดการ Consolidate สินค้าให้เต็มคันรถบรรทุก ณ ศูนย์กลางเนื่องจากมีคำสั่งซื้อหนาแน่น และช่วยลดต้นทุนการขนส่งในภาพรวม ในกรณีไม่มีศูนย์กลางกระจายสินค้า (ดังรูปที่ 5) หากผู้ผลิต A, B, และ C ต้องการส่งสินค้าไปถึงลูกค้า 1, 2, และ 3 โดยตรงต้องวิ่งรถทั้งสิ้น 9 เส้นทาง (หรือเท่ากับจำนวนลูกศร) บางคันอาจจะเต็มคันบ้างไม่เต็มคันบ้าง ขากลับก็ยังต้องวิ่งรถเที่ยวเปล่ากลับมาโรงงานเป็นระยะทางไกล แต่เมื่อมีศูนย์กลางกระจายสินค้า (ดังรูปที่ 6) ผู้ผลิต A, B, และ C เพียงแต่วิ่งมาส่งสินค้าที่ศูนย์กลางและให้ศูนย์กลาง Consolidate สินค้าลงรถบรรทุกก่อนส่งต่อไปให้ลูกค้า 1, 2, และ 3 ต่อไป ซึ่งจำนวนเส้นทางที่ใช้น้อยลงเหลือเพียง 6 เส้นทางเท่านั้น และในบางครั้งยังสามารถจัดให้ลูกค้า 1, 2, และ 3 อยู่บนเส้นทางเดียวกันได้อีกด้วย

การใช้การขนส่งหลายรูปแบบ (Multimodal Transportation) เป็นการผสมผสานการขนส่งสินค้า จากที่หนึ่งที่ใด (One Point) หรือจากประเทศหนึ่งประเทศใด ไปสู่อีกที่หนึ่งหรืออีกประเทศหนึ่งซึ่งเป็นอาณาบริเวณที่เป็นจุดพบสุดท้าย (Interface Final Point) โดยใช้รูปแบบการขนส่งตั้งแต่ 2 รูปแบบขึ้นไป ภายใต้การบริหารจัดการของผู้ขนส่งรายเดียว และมีสัญญาขนส่งฉบับเดียวหรือเป็นวิธีการขนส่งสินค้าแบบเบ็ดเสร็จที่ครอบคลุมการขนส่งทุกประเภท โดยผู้ประกอบการเพียงรายเดียว ในการสนองความต้องการของกระบวนการในส่วนที่เกี่ยวข้องกับโลจิสติกส์ โดย Multimodal Transport เป็นการผสมผสานการขนส่งสินค้

แบบฝึกหัด การขนส่งทางบก มีกี่รูปแบบ อะไรบ้าง การขนส่งทางใด ที่มีต้นทุนต่อหน่วยแพงที่สุด การขนส่งทางท่อมีลักษณะเฉพาะอย่างไร อธิบายและยกตัวอย่าง ปัจจัยสำคัญในการขนส่ง อะไรบ้าง จงอธิบายความหมายของการใช้การขนส่งหลายรูปแบบ