Ubiquitous Learning การเรียนรู้แบบภควันตภาพ อ.อุบลวรรณ ลิ้มสกุล อาจารย์ประจำคณะเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยลัยศรีปทุม วิทยาเขตชลบุรี นำเสนอโดย

หัวข้อนำเสนอ ความหมายของการเรียนแบบภควันตภาพ คุณลักษณะของการเรียนแบบภควันตภาพ สภาพแวดล้อมในการเรียนแบบภควันตภาพ โครงสร้างพื้นฐานเพื่อรองรับการเรียนแบบภควันตภาพ ปัจจัยที่ส่งต่อความสำเร็จในการเรียนแบบภควันตภาพ แนวโน้มในการพัฒนาการเรียนแบบภควันตภาพในประเทศไทย ข้อดี ข้อจำกัด การเรียนแบบภควันตภาพ

e-Learning สู่ u-Learning e-Learning จะเน้นเรื่องของคอมพิวเตอร์และเน็ตเวิร์ก m-Learning เน้นเรื่องของอุปกรณ์มือถือและการติดต่อสื่อสารแบบไร้สาย u-Learning เน้นเรื่องของเทคโนโลยีเซนเซอร์ อุปกรณ์มือถือและการติดต่อสื่อสาร แบบไร้สาย Liu and Hwang,2009

นวัตกรรมและสารสนเทศออนไลน์, ปรัชญนันท์ นิลสุข

ความหมายของการเรียนแบบภควันตภาพ Junqi et al. (2010) กล่าวว่า เป็นการพัฒนาการเรียนรู้ในรูปแบบของสื่อดิจิตอล เรียนได้ทุกที่ ทุกเวลา ตามความต้องการของผู้เรียน โดยใช้อุปกรณ์พกพา ไม่ จำเป็นต้องใช้เครื่องคอมพิวเตอร์ เป็นการจัดการเรียนการสอนที่ผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง สร้างความรู้และหาความรู้ได้ด้วยตัวเอง

ความหมายของการเรียนแบบภควันตภาพ Junqi et al. (2010) ได้สรุปความหมายการเรียนแบบภควันตภาพไว้ดังนี้ Anywhere สามารถเข้าถึงได้ทั่วโลกที่มีการเชื่อมโยงผ่านระบบเครือข่าย Anytime สามารถเรียนได้ตามเวลาที่ผู้เรียนต้องการ Any data สามารถเข้าถึงในรูปแบบต่าง ๆ เช่น อีเมล์ การบริการสาธารณะ อินเทอร์เน็ตและอินทราเน็ต Any device สามารถใช้อุปกรณ์ต่าง ๆ ในการเรียนได้เช่น แท็บเล็ตพีซี พีดีเอ และ โทรศัพท์มือถือ เป็นต้น

ความหมายของการเรียนแบบภควันตภาพ ชัยยงค์ พรหมวงศ์ (2555) กล่าวว่า การเรียนแบบภควันตภาพ เป็นศัพท์ใหม่ที่บัญญัติขึ้นมาในช่วงการพัฒนาการเรียน ด้วยแท็บเล็ต ของไทย ภควันต ตรงกับคำว่า Broadcast หรือ Ubiquitous (Existing Everywhere) หมายถึง การแพร่กระจายและการทำให้ปรากฏอยู่ทุกหนทุกแห่ง สามารถรับฟัง รับชม และรับรู้ได้ทุกเวลา เรียกรวมว่า ภควันตภาพ

คุณลักษณะของการเรียนแบบภควันตภาพ Yahya et al.(2010) แบ่งคุณลักษณะเป็น 5 ด้านดังนี้ 1.ความคงทน ถาวร (Permanency) ข้อมูลจะมีอยู่จนกว่าผู้เรียนจะลบข้อมูลของตนเอง ชิ้นงานทุกชิ้น ที่เกิดจากการกระบวนการเรียนรู้จะถูกบันทึกไว้อย่างต่อเนื่อง 2.ความสามารถในการเข้าถึงได้ตลอดเวลาตามที่ผู้เรียนต้องการ (Accessibility) 3.ความรวดเร็วในการแสดงผล (Immediacy) เมื่อผู้เรียนต้องการข้อมูล 4.มีการปฏิสัมพันธ์ (Interactivity) ระหว่างผู้เรียนกับผู้เรียน ผู้เรียนกับผู้สอน หรือ ผู้เชี่ยวชาญ และปฏิสัมพันธ์กับสื่อการสอน 5. บริบทของผู้เรียน (Context Awareness) ในกระบวนการจัดการเรียนการสอนผู้เรียน สามารถรับรู้บริบทของการเรียน ของกลุ่ม ผ่านการแจ้งเตือนไปยังอุปกรณ์พกพาของผู้เรียน

สภาพแวดล้อมในการเรียนแบบภควันตภาพ การออกแบบสภาพแวดล้อมการเรียนแบบภควันตภาพ ได้ประยุกต์ใช้ทฤษฎีการ เรียนรู้คอนสตรัคติวิสต์ (Constructivism) ในการออกแบบ ซึ่ง Jacobs (1999) กล่าวว่า การใช้ทฤษฎีการเรียนรู้ในการออกแบบการศึกษาจะช่วยเชื่อมโยงข้อมูล ความรู้ของผู้เรียนเข้ากับสิ่งแวดล้อมได้

สภาพแวดล้อมในการเรียนแบบภควันตภาพ มีองค์ประกอบดังนี้ 1.คอมพิวเตอร์แบบพกพา (Mobile Devices) 2. ระบบบริหารจัดการเรียนรู้แบบภควันตภาพ(u-LMS) 3. เทคโนโลยีเครือข่ายไร้สาย (Wireless Technology) 4. บริบทผู้เรียน (Context Awareness)

โครงสร้างพื้นฐานเพื่อรองรับการเรียนแบบภควันตภาพ ประยูร และ สุพันธ์ (2545) กล่าวว่า โครงสร้างพื้นฐานเพื่อรองรับการเรียนแบบภค วันตภาพจำแนกเป็น 4 กลุ่ม ดังนี้ 1. เทคโนโลยีพื้นฐาน 2. เทคโนโลยีฮาร์ดแวร์ 3. เทคโนโลยีการเข้าถึง 4. เทคโนโลยีการประยุกต์ใช้งาน

ปัจจัยที่ส่งต่อความสำเร็จในการเรียนแบบภควันตภาพ Andrews, Tynan &Stewart, 2011) ความหลากหลายที่เกิดกับผู้เรียน (Student Diversity) ความพร้อมและความเหมาะสมในเชิงโครงสร้างพื้นฐาน (Appropriate Infrastructure) นโยบายขององค์กร/สถาบัน (Institutional Policy) การสร้างความพร้อมในเชิงวิชาการ (Academic Preparedness) นโยบายภาครัฐ (Government Policy) ความพร้อมในระบบเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ที่ทรงประสิทธิภาพ (Pervasiveness of Mobile Computing Power)

ปัจจัยความสำเร็จในการเรียนแบบภควันตภาพ Ubiquitous Learning Student Diversity Appropriate Infrastructure Institutional Policy Academic Preparedness Government Policy Pervasiveness of Mobile Computing Power ความหลากหลายที่เกิดกับผู้เรียน ความพร้อมและความเหมาะสม ในเชิงโครงสร้างพื้นฐาน นโยบายขององค์กร / สถาบัน การสร้างความพร้อมในเชิงวิชาการ นโยบายภาครัฐ ความพร้อมในระบบเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ ที่ทรงประสิทธิภาพ Andrews, Tynan &Stewart, 2012

แนวโน้มในการพัฒนาการเรียนแบบภควันตภาพในประเทศไทย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ถนอมพร (2552) กล่าวว่า ดำเนินงานด้านไอทีเพื่อไปสู่ Ubiquitous Campus ปี 2011 นักศึกษาและชุมชนภายในมหาวิทยาลัยเชียงใหม่จะสามารถเข้าถึงและใช้ ประโยชน์จากสารสนเทศได้อย่างครอบคลุม ทุกที่ ทุกเวลา และจากเครื่องมือที่ หลากหลาย การให้บริการการใช้ประโยชน์สารสนเทศเพื่อการสื่อสารการเรียนรู้ เช่น การ ให้บริการ Digital Content ในสื่อรูปแบบใหม่ Game Based Learning สตรีมมิ่ง มีเดีย ผ่านอุปกรณ์เข้าถึงในรูปแบบต่าง ๆ

แนวโน้มในการพัฒนาการเรียนแบบภควันตภาพในประเทศไทย มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย (มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย,2553) ได้ร่วมมือกับ ไมโครซอฟท์ มุ่งสร้างสังคมการเรียนรู้ยุคดิจิตอลด้วยเทคโนโลยี Cloud Computing แห่งแรกในประเทศไทย เพื่อพัฒนาการศึกษามิติใหม่ Hybrid Learning 2.0 สู่การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 สร้างประสบการณ์ในการเรียนรู้แบบ Cloud-Based Services แก่นักศึกษา

แนวโน้มในการพัฒนาการเรียนแบบภควันตภาพในประเทศไทย มหาวิทยาลัยอัสสัมชัญ ได้พัฒนารูปแบบการศึกษามิติใหม่ เรียกว่า Second Life เป็นมหาวิทยาลัยแห่งแรก ในประเทศไทย ที่เปิดการสอนออนไลน์ในโลกเสมือนจริง เมื่อจบได้ปริญญาเทียบเท่ากับนักศึกษาปกติ เปิดสอน 3 หลักสูตร ได้แก่ หลักสูตรปริญญาโทการจัดการ เทคโนโลยีสารสนเทศ และการสื่อสาร และหลักสูตรปริญญาเอกวิธีวิทยาอีเลิร์นนิ่ง โดยผู้เรียนสามารถ ศึกษาผ่านมือถือได้อีกช่องทางหนึ่ง

ข้อดี ข้อจำกัด การเรียนแบบภควันตภาพ ข้อดี ข้อดี – การเชื่อมต่อกับเครือข่ายไม่ว่าผู้ใช้งานจะเคลื่อนย้ายไปยังสถานที่ต่าง ๆ – การให้บริการที่สามารถเปลี่ยนไปตามสถานการณ์ทั้งสถานที่และอุปกรณ์ – การบูรณาการ ทำให้เกิดการประโยชน์ต่อประสบการณ์การเรียนแบบกลางแจ้ง (Outdoor) และการเรียนในร่ม (Indoor) ข้อจำกัด – ระบบเชื่อมโยงเครือข่ายเพื่อให้ครอบคลุมถึงขนาด Ubiquitous ต้องใช้การลงทุนมาก – จำนวนผู้ใช้บริการและผู้ที่มีความสามารถในการเข้าถึงยังน้อยไม่คุ้มค่าการลงทุน

ที่มาของข้อมูล ชัยยงค์ พรหมวงศ์. ภาพอนาคตการศึกษาไทย:สู่การศึกษาภควันตภาพ. (คู่มืออบรมปฏิบัติ การบูรณาการใช้คอมพิวเตอร์พกพา(Tablet) เพื่อยกระดับการเรียนการสอน). กรุงเทพฯ: สำนักงานเทคโนโลยีเพื่อการเรียนการสอน สำนักงานคณะกรรมการ การศึกษาขั้นพื้นฐาน,2555 สิทธิชัย ลายเสมา. ระบบการเรียนรู้ด้วยทีมเสมือนจริงในภาพแวดล้อมการเรียนแบบภควันต ภาพ โดยใช้กระบวนการแก้ปัญหาเชิง สร้างสรรค์เพื่อพัฒนาความคิดสร้างสรรค์และ ทักษะการทำงานร่วมกัน. วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชา เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารเพื่อการศึกษา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอม เกล้าพระนครเหนือ,2557

ที่มาของข้อมูล Andrew, T.,Tynan, B. and Stewart, C. Ubiquitous Learning:Issues in the Australian Higher Education Context. Information Age Publishing Inc.,2012 Jacobs, M. Situated Cognition: Learning and Knowledge Related to Situated Cognition. [online] (1999). Available from: URL: paper/situated.htm

ที่มาของข้อมูล Junqi, W., Yumei, Liu. And Zhibin, Liu. “Study of Instructional design in Ubiquitous Learning.” In Second International Workshop on Education Technology and Computer Science : Liu, G.Z and Hwang, G.J. “A key step to understanding paradigm shifts in e-Learning : towards context-aware ubiquitous learning.” British Journal of Educational Technology. 41(2010) :1-9

ที่มาของข้อมูล Yahya, S., Ahmad, E. and Jalil, K. “The definition and characteristics of ubiquitous learning: A discussion. “International Journal of Education and Development using Information and Communication Technology, 6(2010) :