ขาของแมลง (Insect Legs) บทปฏิบัติการที่ 5 ขาของแมลง (Insect Legs) ขาของแมลงเป็นระยางค์ส่วนอก มีปล้องเรียงต่อกันจากฐานปส่วยปลายดังนี้; ค๊อกซ่า(Coxa) เป็นฐานติดลำตัวแมลงทางด้านข้าง มีขนาดแตกต่างกันตามชนิดของแมลง โทรแคนเตอร์(Trochanter) เป็นปล้องขนาดเล็กต่อจากค๊อกซ่า ฟีเมอร์(Femur) เป็นปล้องใหญ่ต่อจากโทรแคนเตอร์ อาจมีหนามแข็งspineเรียงเป็นแถว ทีเบีย(Tibia) เป็นปล้องยาวต่อจากฟีเมอร์ อาจมีหนามแข็งหรือส่วนปลายอาจมีหนามที่เคลื่อนไหวได้spur ทาร์ซัส(Tarsus) เป็นปล้องขนาดเล็กที่ปลายขา มี1-5 ปล้อง จำนวนปล้องใช้จำแนกชนิดแมลงtarsal formular พรีทาร์ซัส(Pretarsus) อยู่ปลายสุดของขา มีลักษณะดังนี้; - คลอ(Claw) มี1-2 อัน ลักษณะแหลม แข็ง - อะโรเลียม(Arolium) เป็นแผ่นเดี่ยวบาง กว้าง - เอ็มโปเดียม(Empodium) มี1 อัน เป็นขน ยาวแข็ง หรือแบน - พัลวิลลัส(Pulvillus) เป็นแผ่นคู่รองรับคลอ
Leg parts Coxa Trochanter Femur (thigh) Tibia (shin) Tarsus (foot) Pre-tarsus (claw)
นอกจากที่ขาแมลงมีไว้ใช้ในการเคลื่อนไหวแล้ว ยังสามารถใช้ในการ ขุด รับความรู้สึก ทำความสะอาดร่างกาย ว่ายน้ำ สร้างรัง ฟังเสียงทำเสียง เก็บอาหาร และยังมีรูปร่างต่างกันตามลักษณะการใช้งาน ดังนี้; 1. ขาเดิน(cursorial) ฟีเมอร์และทีเบียมีลักษณะยาวเรียว เช่น ขาด้วง ขาแมลงสาบ
2. ขากระโดด(saltatorial) ฟีเมอร์ขยายใหญ่ เช่น ขาหลังตั๊กแตน เพลี้ยกระโดด
3. ขาขุด(fossorial) ปล้องขาสั้นแข็งแรงทีเบียแบน ทาร์ซัสมีลักษณะคล้ายคราดสำหรับขุดดิน เช่น ขาหน้าแมลงกระชอน
4. ขาหนีบ ค๊อกซ่ายาวใช้ในการหนีบเหยื่อ ฟีเมอร์และทีเบียแข็งแรง ด้านในมีหนามเพื่อใช้ยึดเหยื่อให้แน่น เช่น ขาหน้าตั๊กแตนตำข้าว
5. ขาจับ(raptorial) ค๊อกซ่าและฟีเมอร์ใหญ่แข็งแรง ทีเบียเล็กยาวโค้งช่วยในการจับเหยื่อ เช่น ขาหน้าแมลงดานา
6. ขาเกี่ยว(pubic louse) ทีเบียเป็นง่ามเหมาะในการยึดเกาะเส้นขน ทาร์ซัสเป็นปล้องเดียวขนาดใหญ่ คลอยาวและแข็งแรง เช่น ขาเหา
7. ขาว่ายน้ำ(natatorial) ทาร์ซัสแบน ด้านข้างมีขนยาวติดกันเป็นแพ ช่วยในการว่ายน้ำ เช่น ขาหลังแมลงเหนี่ยง แมลงดานา
8. ขาเก็บอาหาร ทาร์ซัสของขาคู่หลังมีขนาดใหญ่ ด้านในมีขนเรียงตาม ขวางแนวปล้อง(comb) ทีเบียผิวด้านนอกเป็นแอ่งมีขนใช้เก็บละอองเกสร(pollen basket) และที่ปลายมีหนามเรียงเป็นแถว(rake)