Basic Experimental Design Dr. Wuttigrai Boonkum Department of Animal Science Khon Kaen University

|..Basic Experimental Design Content :: CRD RCBD Treatment means analysis Multiple comparison Orthogonal contrast Orthogonal polynomial Department of Animal Science Khon Kaen University

|..Basic Experimental Design สมมุติฐานงานทดลอง VS สมมติฐานงานวิจัย Ex: มีสูตรอาหารอยู่ 5 สูตร Ex: กระเทียมสามารถช่วยลดการท้องเสียในสุกรได้ การใช้ฟ้าทะลายโจรช่วยรักษาโรคไข้หวัดนกได้ การใช้แหนเป็ดสามารถเป็นแหล่งโปรตีนทดแทนในสูตรอาหารโคนมได้ Department of Animal Science Khon Kaen University

|..Basic Experimental Design CRD หน่วยทดลองมีความสม่ำเสมอ มีการสุ่มทรีทเมนต์ให้กับ EU อย่างสุ่ม RCBD หน่วยทดลองมีความสม่ำเสมอภายใน BLK มีการสุ่มทรีทเมนต์ให้กับ EU ภายใน BLK อย่างสุ่ม Department of Animal Science Khon Kaen University

|..Basic Experimental Design CRD Department of Animal Science Khon Kaen University

|..Basic Experimental Design RCBD Department of Animal Science Khon Kaen University

|..Basic Experimental Design CRD ผังการทดลอง (layout) RCBD Department of Animal Science Khon Kaen University

|..Basic Experimental Design Multiple comparison ทำการจับคู่ทรีทเมนต์เปรียบเทียบไปทีละคู่จนครบทุกคู่ LSD DUNCAN SNK TUKEY SCHEFFE Smallest Critical Value Highest Easy to Significant Easy to Non-Sig Department of Animal Science Khon Kaen University

|..Basic Experimental Design Multiple comparison Department of Animal Science Khon Kaen University

|..Basic Experimental Design Orthogonal contrast ใช้ในกรณีทรีทเมนต์สามารถจำแนกหรือจัดเป็นกลุ่มได้ ในการเปรียบเทียบจะต้องสร้าง linear contrast หรือ สมการเปรียบเทียบความแตกต่างระหว่างค่าเฉลี่ยทรีทเมนต์ ในรูปเชิงเส้น Department of Animal Science Khon Kaen University

|..Basic Experimental Design Orthogonal contrast กำหนดให้การทดลองครั้งหนึ่งมี 4 ทรีทเมนต์ สามารถสร้าง contrast coefficient ได้ดังนี้ สังเกตว่าค่าผลรวมของค่าสัมประสิทธ์ในแต่ละแถวจะมีค่าเท่ากับศูนย์ (contrast 1: +1 +1 -1 -1 = 0; contrast 2: +1 -1 +0 +0 = 0; contrast 3: 0 +0 +1 -1 = 0) และเมื่อนำผลคูณของค่าสัมประสิทธิ์ของ 2 contrast ในแต่ละทรีทเมนต์มารวมกันจะต้องมีค่าเป็นศูนย์ด้วยเช่นกัน (contrast 1 x contrast 2: (+1)(+1) + (+1)(-1) + (-1)(0) + (-1)(0) = 0 และ contrast 2 x contrast 3: (+1)(0) + (-1)(0) + (0)(+1) + (0)(-1) = 0) Department of Animal Science Khon Kaen University

|..Basic Experimental Design Orthogonal contrast (จำนวน contrast จะไม่ได้ไม่เกิน df ของ TRT) การเปรียบเทียบอาหารไก่เนื้อ 4 สูตร T1 = อาหารปกติ T2 = อาหารที่เสริมด้วยไทโลซิน 0.2% T3 = อาหารที่เสริมด้วยคาบาดอกซ์ 0.2% T4 = อาหารที่เสริมด้วยไทโลซิน 0.2% และคาบาดอกซ์ 0.2% จากโจทย์ผู้ทดลองมีวัตถุประสงค์ของการทดลองดังนี้ การใช้แอนตี้ไบโอติกเป็นสารเสริมในอาหารสุกรมีผลต่อการเจริญเติบโตหรือไม่ (+3, -1, -1, -1) การเสริมแอนตี้ไบโอติกชนิดเดียวกับการเสริม 2 ชนิดให้ผลแตกต่างกันหรือไม่ (0, +1, +1, -2) หากต้องการเสริมแอนตี้ไบโอติกเพียงชนิดเดียวในสูตรอาหารควรเลือกใช้ไทโลซินหรือคาบาดอกซ์ (0, -1, +1, 0) Department of Animal Science Khon Kaen University

|..Basic Experimental Design Orthogonal contrast (จำนวน contrast จะไม่ได้ไม่เกิน df ของ TRT) Source DF Type III SS Mean Square F Value Pr > F PERIOD 1 0.0416667 0.0416667 0.01 0.9286 TRT 3 128.4583333 42.8194444 8.46 0.0009 **   Contrast DF Contrast SS Mean Square F Value Pr > F T1 VS T2,T3,T4 1 1.68055556 1.68055556 0.33 0.5711 T4 VS T2,T3 1 93.44444444 93.44444444 18.47 0.0004 ** T2 VS T3 1 33.33333333 33.33333333 6.59 0.0189 ** จากโจทย์ผู้ทดลองมีวัตถุประสงค์ของการทดลองดังนี้ การใช้แอนตี้ไบโอติกเป็นสารเสริมในอาหารสุกรมีผลต่อการเจริญเติบโตหรือไม่ Ans:: ไม่มีผล การเสริมแอนตี้ไบโอติกชนิดเดียวกับการเสริม 2 ชนิดให้ผลแตกต่างกันหรือไม่ Ans:: ต่างกัน หากต้องการเสริมแอนตี้ไบโอติกเพียงชนิดเดียวในสูตรอาหารควรเลือกใช้ไทโลซินหรือคาบาดอกซ์ Ans:: ดูจากค่าเฉลี่ย Department of Animal Science Khon Kaen University

|..Basic Experimental Design Orthogonal polynomial or trend analysis ใช้ในกรณีทรีทเมนต์อยู่ในรูปเชิงปริมาณ เช่น %protein, ระดับไขมัน ใช้ในการศึกษาถึงผลกระทบของทรีทเมนต์ที่มีต่อค่าสังเกต ใช้ในการศึกษาแนวโน้มการตอบสนองของทรีทเมนต์ Department of Animal Science Khon Kaen University

|..Basic Experimental Design การทดสอบการใช้ฮอร์โมน GnRH ต่อขนาดรังไข่ปลานิล T1 = 0 IU T2 = 10 IU T3 = 20 IU T4 = 30 IU 10 20 30 Department of Animal Science Khon Kaen University

|..Basic Experimental Design Source DF Type III SS Mean Square F Value Pr > F GNRH 3 206394.0000 68798.0000 7.05 0.0055 **   Contrast DF Contrast SS Mean Square F Value Pr > F Linear 1 199200.8000 199200.8000 20.42 0.0007 ** Quadratic 1 6241.0000 6241.0000 0.64 0.0093 ** Cubic 1 952.2000 952.2000 0.10 0.7601 10 20 30 Department of Animal Science Khon Kaen University