แรงกิริยาและแรงปฏิกิริยา โดย ครูเพ็ญประภา หร่ายเจริญ

แรงปฏิกิริยา แรงกิริยา แรงกิริยา (action force) เป็นแรงที่กระทำต่อวัตถุที่จุดใดจุดหนึ่ง แล้วทำให้เกิดแรงธรรมชาติในทิศทางตรงกันข้ามหรือที่เรียกว่า แรงปฏิกิริยา แรงปฏิกิริยา แรงปฏิกิริยา (reaction force) เป็นแรงธรรมชาติที่เกิดขึ้นโต้ตอบแรงกิริยาที่กระทำต่อวัตถุ มีทิศทางตรงกันข้ามกับแรงกิริยา

เซอร์ไอแซก นิวตัน (Sir Isaac Newton) ได้ตั้งกฎ การเคลื่อนที่ของนิวตัน ซึ่งเน้นเป็นกฎเกณฑ์พื้นฐานของการเคลื่อนที่ของวัตถุ ซึ่ง กฎการเคลื่อนที่ข้อที่ 3 กล่าวว่า “แรงกิริยาทุกแรงจะทำให้เกิดแรงปฏิกิริยาที่มีขนาดเท่ากัน กระทำในทิศทางตรงกันข้ามเสมอ”

แรงดันของลมที่ออกจากปากลูกโป่งจะทำให้เกิดแรงดันลูกโป่งให้เคลื่อนที่ไปในทิศทางตรงกันข้ามกับแรงที่ออกจากปากลูกโป่ง

ตารางแสดงการเคลื่อนที่ของวัตถุกับแรงกิริยาและแรงปฏิกิริยา กิจกรรม การนำไปใช้ประโยชน์ แรงกิริยา แรงปฏิกิริยา คนพายเรือ ใบพายที่ดันน้ำไปด้านหลังของเรือ เรือเคลื่อนที่ได้ด้วยแรงปฏิกิริยา การส่งจรวด ความร้อนและไอที่พุ่งออกจากด้านล่างของจรวด จรวดเคลื่อนที่ไปในแนวดิ่งตรงกันข้ามกับแรงดันของไอ

กิจกรรม การนำไปใช้ประโยชน์ แรงกิริยา แรงปฏิกิริยา เครื่องบินไอพ่น ไอพ่นที่พุ่งออกทางด้านด้านหลังของเครื่องบิน เครื่องบินเคลื่อนที่ไปข้างหน้าได้ด้วยแรงโต้ตอบ บั้งไฟ แรงจากการลุกไหม้ของสารเคมี แรงที่บั้งไฟเคลื่อนขึ้นบนท้องฟ้า แรงที่กดลงบนพื้น แรงที่ต้านการกดของพื้น

กิจกรรมตรวจสอบความเข้าใจ จงระบุชนิดของแรงว่าเป็นแรงกิริยาหรือแรงปฏิกิริยา 1. การตีลูกเทนนิส ลูกเทนนิสเคลื่อนที่ไปได้ไกล 10 เมตร 2. ตบลูกบาสเกตบอลลงบนพื้น ลูกบาสเกตบอลกระดอนขึ้นมา 3. วางก้อนหินหนัก 2 นิวตันบนโต๊ะ 4. ตากผ้าห่มไว้บนราวตากผ้า 5. ออกแรงปอกมะม่วง

คำถามกิจกรรมที่ 2 1. ทิศทางการเคลื่อนที่ของลูกโป่งจะมีทิศทางเดียวกับหรือตรงข้ามกันกับทิศที่ลมพ่นออก ?

2. แรงกิริยากับแรงปฏิกิริยาเท่ากันหรือไม่ 2. แรงกิริยากับแรงปฏิกิริยาเท่ากันหรือไม่

กิจกรรมที่ 2 เรื่อง แรงกิริยาและแรงปฏิกิริยา วันที่ ....................................................... จุดประสงค์การทดลอง เพื่อศึกษาว่าแรงกิริยาและแรงปฏิกิริยามีค่าเท่ากันหรือไม่ วิธีทำ ลอกในหนังสือเรียน หน้า 12

เครื่องชั่งสปริงตัวที่ 1 เครื่องชั่งสปริงตัวที่ 2 ผลการทดลอง ครั้งที่ เครื่องชั่งสปริงตัวที่ 1 ออกแรงดึง (N) เครื่องชั่งสปริงตัวที่ 2 1 ใช้มือซ้ายออกแรงดึงเครื่องชั่งสปริง มือขวาอยู่นิ่ง 2 ใช้มือขวาออกแรงดึงเครื่องชั่งสปริง มือซ้ายอยู่นิ่ง 3 ใช้มือซ้ายและมือขวาออกแรงดึงเครื่องชั่งสปริงพร้อมกัน