เอกสารประกอบการเรียนรู้ วิชาชีววิทยา ว 40243 เรื่อง การสร้างเซลล์สืบพันธุ์ของพืชมีดอก โดย... นายพีระพัฒน์ เสาระโส ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๕/๒ โรงเรียนน้ำพองศึกษา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาขอนแก่น เขต ๔ http://www.nps.co.th

ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง 1. สืบค้นข้อมูล อภิปราย และสรุปกระบวนการสร้างเซลล์สืบพันธุ์เพศผู้ และเพศเมียของพืชมีดอก 2. สืบค้นข้อมูล สำรวจตรวจสอบ อภิปราย และสรุปรูปร่าง ลักษณะภายนอก จำนวนของละอองเรณูและจำนวนรังไข่ของดอกไม้ชนิดต่างๆ

การสร้างเซลล์สืบพันธุ์เพศเมียของพืชดอก จะเกิดขึ้นในรังไข่ ภายในรังไข่มีหนึ่งออวุลหรือหลายออวุล ภายในออวุลมีหลายเซลล์ มีเซลล์หนึ่งขนาดใหญ่เรียกว่า เมกะสปอร์มาเทอร์เซลล์ (megaspore mother cell ) มีโครโมโซม 2n จะแบ่งเซลล์แบบไมโอซิสได้ 4 เซลล์สลายไป 3 เซลล์ เหลือ 1 เซลล์ เรียกว่า เมกะสปอร์ (megaspore) หลังจากนั้นนิวเคลียสของเมกะสปอร์จะแบ่งแบบไมโทซิส 3 ครั้ง ได้ 8 นิวเคลียส และมีไซโทพลาสซึมล้อมรอบเป็น 7 เซลล์

3 เซลล์อยู่ตรงข้าม ไมโครไพล์ (micropyle) เรียกว่า แอนติโพแดล (antipodals) ตรงกลาง 1 เซลล์มี 2 นิวเคลียส เรียกว่า เซลล์โพลาร์นิวคลีไอ (polar nuclei cell) ด้านไมโครไพล์มี 3 เซลล์ ตรงกลางเป็นเซลล์ไข่ (egg cell) และ 2 ข้างเรียก ซินเนอร์จิด ( synergid) ในระยะนี้ 1 เมกะสปอร์ได้พัฒนาที่เรียกว่า ถุงเอ็มบริโอ (embryo sac)หรือแกมีโทไฟต์เพศเมีย (female gametophyte)

การสร้างเซลล์สืบพันธุ์เพศผู้ของพืชดอก เกิดขึ้นภายในอับเรณู (anther) โดยมีไมโครสปอร์มาเทอร์เซลล์ (microspore mother cell ) แบ่งเซลล์แบบไมโอซิส ได้ 4 ไมโครสปอร์ (microspore) แต่ละเซลล์มีจำนวนโครโมโซมเท่ากับ n แล้วนิวเคลียสของไมโครสปอร์จะแบ่งแบบไมโทซิส ได้ 2 นิวเคลียส คือ เจเนอเรทีฟนิวเคลียส (generative nucleus) และ ทิวบ์นิวเคลียส (tube nucleus)เรียกเซลล์ระยะนี้ว่า ละอองเรณู( pollen grain)หรือ แกมีโทไฟต์เพศผู้ (male gametophyte)

ข้อทดสอบ คำชี้แจง ให้นักเรียนเลือกข้อที่ถูกที่สุดเพียงข้อเดียว 1.เซลล์ที่มีขนาดใหญ่ภายในออวุลเรียกว่าอะไร ก.เมกะสปอร์ ข.ไมโครสปอร์ ค.เมกะสปอร์มาเทอร์เซลล์ ง.ไมโครสปอร์มาเทอรืเซลล์ 2.นิวเคลียสของเมกะสปอร์จะแบ่งแบบใดแบ่งกี่ครั้งและได้กี่นิวเคลียส ก.ไมโทซิส 1 ครั้ง ได้ 2 นิวเคลียส ข.ไมโทซิส 3 ครั้ง ได้ 8 นิวเคลียส ค.ไมโอซิส 1 ครั้ง ได้ 4 นิวเคลียส ง.ไมโอซิส 3 ครั้ง ได้ 8 นิวเคลียส

3.ถุงเอ็มบริโอหมายถึงข้อใด ก. เซลล์ไข่ แอนติโพแดล ซินเนอร์จิด ข. เซลล์ไข่ แอนติโพแดล เซลล์โพลาร์นิวคลีไอ ค. เซลล์ไข่ ซินเนอร์จิด เซลล์โพลาร์นิวคลีไอ ง. เซลล์ไข่ แอนติโพแดล เซลล์ไข่ ซินเนอร์จิดซินเนอร์จิด 4.เซลล์ที่เกี่ยวข้องกับการปฏิสนธิหมายถึงเซลล์ใด ก. เซลล์ไข่ แอนติโพแดล ข. เซลล์ไข่ ซินเนอร์จิด ค. เซลล์ไข่ เซลล์โพลาร์นิวคลีไอ ง. ซินเนอร์จิด เซลล์โพลาร์นิวคลีไอ

5.ไมโครสปอร์จะแบ่งนิวเคลียสแบบใด และได้กี่นิวเคลียส ก. ไมโทซิส ได้ 2 นิวเคลียส ข. ไมโทซิส ได้ 4 นิวเคลียส ค. ไมโอซิส ได้ 2 นิวเคลียส ง. ไมโอซิส ได้ 4 นิวเคลียส 6.ละอองเรณู ประกอบด้วยนิวเคลียสอะไรบ้าง ก. ทิวบ์นิวเคลียส โพลาร์นิวคลีไอ ข. เจเนอเรทีฟนิวเคลียส โพลาร์นิวคลีไอ ค. ทิวบ์นิวเคลียส โพลาร์นิวคลีไอ เจเนอเรทีฟนิวเคลียส ง. เจเนอเรทีฟนิวเคลียส ทิวบ์นิวเคลียส

7.เซลล์โพลาร์นิวคลีไอ มีกี่นิวเคลียส ก. 1 นิวเคลียส ข. 2 นิวเคลียส ค. 3 นิวเคลียส ง. 4 นิวเคลียส 8.นิวเคลียสที่ทำหน้าที่สร้างหลอดละอองเรณูคือ ก. ทิวบ์นิวเคลียส ข. เจเนอเรทีฟนิวเคลียส ค. โพลาร์นิวคลีไอ ง. เซลล์ไข่

9.เซลล์พี่เลี้ยงของเซลล์ไข่คือข้อใด ก. แอนติโพแดล ข. ซินเนอร์จิด ค. โพลาร์นิวคลีไอ ง. ถูกทุกข้อ 10.ไมโครสปอร์มาเทอร์เซลล์ จะมีจำนวนโครโมโซมเท่าใด ก. n ข. 2n ค. 3n ง. 4n