ทฤษฎีทางอาชีพ ผศ. นิตยา เรืองแป้น ภาควิชาพื้นฐานการศึกษา ผศ. นิตยา เรืองแป้น ภาควิชาพื้นฐานการศึกษา คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏยะลา

ทฤษฎีความต้องการของฮอพพอค (Hoppock’s Composite Theory) ทฤษฎีทางอาชีพ ทฤษฎีความต้องการของฮอพพอค (Hoppock’s Composite Theory) ทฤษฎีการเลือกอาชีพของฮอลแลนด์ (Holland’s Theory of Vocational Choice) ทฤษฎีการเลือกอาชีพของโรว์ (Roe’s Theory) ทฤษฎีอาชีพของกินสเบอร์ก (Ginzberg and Associates’ Theory) ทฤษฎีพัฒนาการทางอาชีพของซูเปอร์ (Super’s Theory of Vocational Development) ทฤษฎีของไทด์แมน และ โอฮารา (Tiedman and O’Hara Theory of Career Development) 2

ทฤษฎีทางอาชีพ 1. กลุ่มที่มุ่งความต้องการทางจิตวิทยา Hoppock’s Composite Theory Holland’s Theory of Vocational Choice Roe’s Theory 2. กลุ่มที่มุ่งทางพัฒนาการของอัตตา Ginzberg and Associates’ Theory Super’s Theory of Vocational Development Tiedman and O’Hara Theory of Career Development

สรุปแนวคิดของทฤษฎีต่างๆ ทุกทฤษฎีเห็นร่วมกันว่า พัฒนาการทางอาชีพ เป็นกระบวนการที่เกิดต่อเนื่องกันไปตลอดชีวิตบุคคล

2. เมื่อพัฒนาการทางอาชีพเป็นกระบวนการที่เกิดต่อเนื่องไปตามช่วงอายุบุคคล จึงมักเป็นสิ่งที่พยากรณ์ได้และปรับปรุงเปลี่ยนแปลงได้ ถ้าข้อมูลจากสิ่งแวดล้อมเปลี่ยนแปลงไป ทำให้บุคคลย่อมต้องแสวงหาสิ่งที่จะนำความสุข

3. ความแตกต่างทางพันธุกรรมและสิ่งแวดล้อมเป็นสาเหตุให้บุคคลมีความต่างกัน ด้านความสามารถ ความสนใจ ทัศนคติ และบุคลิกภาพ ทำให้บุคคลมีความสามารถ และบุคลิกภาพที่ต่างกันในการเข้าสู่อาชีพ

ในแต่ละอาชีพมักมีความต้องการความรู้ความสามารถที่ต่างกัน รวมทั้งคุณลักษณะของบุคคลที่ประสบความสำเร็จในแต่ละอาชีพ ก็จะแตกต่างกัน ทำให้บุคคลต้องมีการปรับตัวเพื่อความสำเร็จในหน้าที่การงาน

ทัศนคติ แรงจูงใจ และค่านิยมของเขา 5. การที่บุคคลจะพัฒนาอาชีพได้แค่ไหน และสามารถประยุกต์ใช้บุคลิกภาพของเขาอย่างไรในงานอาชีพ ขึ้นอยู่กับองค์ประกอบทาง ทัศนคติ แรงจูงใจ และค่านิยมของเขา ซึ่งจะกำหนดการรับรู้ และการตัดสินใจต่อสถานการณ์ของเขาในปัจจุบัน ความคาดหวังในอนาคตที่เขามองเห็นว่ามีอยู่ในปัจจุบัน

บุคคลเรียนรู้เกี่ยวกับงานและความสัมพันธ์ที่งานมีต่อชีวิตได้หลายวิธี เช่น จากครอบครัว กลุ่มเพื่อน สังคม ประสบการณ์ในชีวิต

7. ผลสัมฤทธิ์ทางการงานที่บุคคลแสวงหา ขึ้นอยู่กับองค์ประกอบส่วนตัวของบุคคล (ความสามารถ ความสนใจ ทัศนคติ บุคลิกภาพ ค่านิยม ฯลฯ) และสภาพการณ์ที่เป็นจริงภายนอก (โอกาส สถานภาพทางเศรษฐกิจ สิ่งแวดล้อม )

8. ความพึงพอใจในงานอาชีพ (ไม่ว่าจะเกิดจากการที่ความต้องการได้รับการตอบสนอง หรือ บุคลิกภาพมีโอกาสได้แสดงออกในงานอาชีพ) จะเกิดแก่บุคคลเมื่อศักยภาพที่จะประสบผลสำเร็จนั้น ปรากฏให้เห็นเด่นชัดและตนเองยอมรับ

ซักถาม-อภิปราย