กระบวนทัศน์ (Paradigm) บทเรียน 427-303 Sociological Theories 2/2550 16 พฤศจิกายน 2550 10.00-10.50 น. ห้อง 19405 กระบวนทัศน์ (Paradigm) มานพ จิตต์ภูษา คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี

กระบวนทัศน์ (Paradigm) ทัศนะแม่บท กรอบการอ้างอิง (frame of reference)

องค์ประกอบของกระบวนทัศน์ (Paradigm) ภววิทยา (Ontology) ญาณวิทยา (Epistemology) วิธีวิทยา (Methodology)

ภววิทยา (Ontology) ภววิทยา มีคำถามว่า ความเป็นจริง คืออะไร ความเป็นจริงมีลักษณะเป็นสากล (universal) หรือ มีลักษณะจำเพาะ (particular)

ญาณวิทยา (Epistemology) ญาณวิทยา หรือ ทฤษฎีแห่งความรู้ เราจะรู้ความเป็นจริงได้อย่างไร ด้วยสิ่งประจักษ์ ด้วยความหมาย

วิธีวิทยา (Methodology) จะใช้วิธีการอะไร ในการได้ความรู้มา วิธีการทางวิทยาศาสตร์ interpretative understanding

การปรับเปลี่ยนกระบวนทัศน์ (Paradigm Shift) เปลี่ยนจากการมองความจริงเชิงเดี่ยว ไปสู่การมองความจริงเชิงซ้อน(movement from single to complex realities) เปลี่ยนแนวคิดเกี่ยวกับกฏเกณฑ์ จากการรวมศูนย์อำนาจ มาสู่การยอมรับความหลากหลาย (movement from hierachic to heterachic concept of order)

การปรับเปลี่ยนกระบวนทัศน์ (Paradigm Shift) 3. เปลี่ยนวิธีคิดเชิงเปรียบเทียบ ในการมองความเป็นจริง เชิงกลไก แบบแยกส่วน มาสู่การมองเป็นองค์รวม (movement from a mechanical to holographic metaphor) 4. เปลี่ยนวิธีคิดจากการมีปัจจัยกำหนดแน่นอนตายตัว มาสู่ปัจจัยของความไม่แน่นอน(movement from determinancy to interdeterminancy)

การปรับเปลี่ยนกระบวนทัศน์ (Paradigm Shift) 5. เปลี่ยนวิธีคิด เกี่ยวกับสาเหตุเชิงเส้น มาสู่การมีสาเหตุร่วมกัน(movement from linear to mutual causality) 6. เปลี่ยนการมองสถานการณ์ หรือปรากฏการณ์ ที่ประกอบไปด้วยชิ้นส่วนย่อยๆ มาสู่การเกิดขึ้นร่วมกัน (joint together) ของสิ่งนั้นๆ หรือองค์ประกอบที่ทำให้เกิดปรากฏการณ์นั้นๆขึ้นมา(movement from assembly to morphogenesis)

การปรับเปลี่ยนกระบวนทัศน์ (Paradigm Shift) 7. เปลี่ยนการมอง อย่างเป็นปรนัยด้านเดียว มาสู่การมองอย่างลุ่มลึกรอบด้าน(movement from objective to perspectival views)

วิวัฒนาการ การแข่งขัน กระบวนทัศน์การพัฒนา กลไก แยกส่วน องค์รวม วิวัฒนาการ การแข่งขัน ความร่วมมือ

ความเท่าเทียม ความหลากหลาย ทางวัฒนธรรม กระบวนทัศน์การพัฒนา การควบคุมธรรมชาติ การอยู่ร่วมกับธรรมชาติ ความเท่าเทียม ความหลากหลาย ทางวัฒนธรรม ความเหนือกว่าทางวัฒนธรรม

ให้ความสำคัญของจิตวิญญาณ มายา กระบวนทัศน์การพัฒนา รวมศูนย์อำนาจ กระจายอำนาจ ฐานของระบบชุมชน ปฏิเสธ จิตวิญญาณ ให้ความสำคัญของจิตวิญญาณ มายา

กระบวนทัศน์การพัฒนา เน้นบทบาทผู้ชาย ความเสมอภาค ทางเพศ

level of social reality and the major sociological paradigms Level of social reality Sociological paradigms Macro-subjective Macro-objective Social facts Social definition Micro-objective Social behavior integrated sociological paradigm

Radical structuralist 2 dimensions 4 paradigms Sociology of regulation subjectivity interpretive funtionalist objectivity Radical humanist Radical structuralist Sociology of radical change