ภาวะแทรกซ้อนของการรักษาผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้าย ที่ได้รับการรักษาโดยวิธีทดแทนไต ในโรงพยาบาลพุทธ- ชินราช ในช่วงปี ม.ค 2543 - ธ.ค 2544 Complications of Renal Replacement Therapy in End Stage Renal Disease patients . ( in Buddhachinaraj Hospital Jan 2000 – Dec 2001 . ) นสพ.วิไลพร วสุธาพิทักษ์ นสพ.เจษฎา ธรรมสกุลศิริ นสพ.เชิดศักดิ์ ศักดิ์ลอ

หลักการและเหตุผล ผู้ป่วยที่เป็นโรคไตวายเรื้อรังระยะสุดท้าย ( End stage renal disease : ESRD ) เป็นโรคที่ไตสูญเสียหน้าที่อย่างถาวร ไม่มีทางรักษาได้หายขาด การรักษาผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายโดยวิธีทดแทนไตมี 3 วิธี : HD , CAPD , KT

วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นในผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้าย ( End Stage Renal Disease : ESRD ) ที่ได้รับการรักษาโดยวิธีทดแทนไต แต่ละวิธี ได้แก่ วิธีฟอกเลือด ( HD ) วิธีล้างช่องท้องถาวร ( CAPD ) และ วิธีผ่าตัดเปลี่ยนไต ( Kidney transplantation : KT )

คำถามวิจัย การรักษาผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้าย ( ESRD ) โดยวิธีวิธีฟอกเลือด ( Hemodialysis ) , วิธีล้างช่องท้องถาวร ( CAPD ) และวิธีเปลี่ยนไต ( KT ) ทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่แตกต่างกันหรือไม่ อย่างไร ?

คำถามรอง 1. สาเหตุของ ESRD ที่พบของผู้ป่วยที่เข้ารับการรักษาที่ รพ.พุทธชินราช 2 . เปรียบเทียบอายุของ Pt. ESRD ที่ได้รับการรักษาด้วยวิธี RRT

ทบทวนวรรณกรรม การศึกษาของ EDWARD F. VONESH and JOHN MORAN เรื่องการประเมินความแตกต่างระหว่างผู้ป่วยที่รักษาด้วย HD กับ PD ในปี 1987-1993 การศึกษาแบบ Cohort ควบคุมตัวแปรอายุ เพศ เชื้อชาติ สาเหตุของ ESRD แสดงให้เห็นว่าอัตราการตายของผู้ป่วยที่รักษาด้วย PD สูงกว่า HD และมีการศึกษาอัตราการตายของผู้ป่วยที่ใช้ HD และ PD แล้วเปลี่ยนมาใช้ transplantation พบว่าไม่มีความแตกต่างกัน (RR. PD=HD) และยังมีการแยกผู้ป่วยเบาหวานกับไม่เป็นเบาหวานพบว่าอัตราการตายไม่มีความแตกต่างกัน

กรอบแนวคิดการวิจัย Variables : Independent : ผู้ป่วย ESRD ที่ได้รับการรักษาแบบ HD , CAPD และ KT ในโรงพยาบาลพุทธชินราช Dependent : ภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้น

ได้รับการรักษาแบบ CAPD ผู้ป่วย ESRD ได้รับการรักษาแบบ HD ได้รับการรักษาแบบ CAPD ได้รับการรักษาแบบ RT Medical records ( OPD & IPD cards ) ภาวะแทรกซ้อน NO YES นำภาวะแทรกซ้อนในแต่ละวิธีมาวิเคราะห์

ผลที่คาดว่าจะได้รับ 1. ทราบสาเหตุของผู้ป่วย ERSD ที่ได้เข้ารับการ รักษาที่ ร.พ. พุทธชินราช 2. ทราบถึงภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นในแต่ละวิธีการ รักษา 3. เพื่อหาวิธีป้องกัน และ ลดภาวะแทรกซ้อนที่เกิด ขึ้นในผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้าย 4. เพื่อประโยชน์ในการดูแลผู้ป่วยอย่างใกล้ชิด รวม ถึงเป็นแนวทางของแพทย์ ในการให้คำแนะนำผู้ป่วย

ระเบียบวิธีวิจัย Target population ผู้ป่วย ESRD ที่เข้ารับการรักษาด้วยวิธีฟอกเลือด( HD ) วิธีล้างช่องท้องถาวร ( CAPD ) และรักษาด้วยวิธีเปลี่ยนไต ( RT ) ในหน่วยไตโรงพยาบาลพุทธชินราช ในช่วง ม.ค. 43 - ธ.ค. 44 Sample size ผู้ป่วย ESRD ทุก case ที่เข้ารับการรักษาด้วยวิธีฟอกเลือด( Hemodialysis ) ล้างช่องท้องถาวร ( CAPD ) และรักษาด้วยวิธีเปลี่ยนไต ( RT ) ในหน่วยไตโรง-พยาบาลพุทธชินราช ในช่วง ม.ค. 43 - ธ.ค. 44

วิธีการศึกษา Retrospective cohort study …… 2542 2543 2544 2545 ……

Bias Information : Omission / Imprecision of medical records Confounder : Age , Sex , Cause of ESRD , Co-morbidity , and Behavior Tools Medical records

นิยามศัพท์ Complications Chronic renal failure - Infection - Rejection - Ultrafiltration failure - UTI Chronic renal failure End stage renal disease Renal replacement therapy Dialysis Hemodialysis CAPD KT

- Other สาเหตุอื่นที่พบได้ ได้แก่ CVA , Portal Hypertension , DVT , Hemorrhoid , Hydroceal , BPH , Hepatitis , bilateral quadricep rupture , pneumonia , bronchitis - Metabolic complications malnutrition Electrolyte imbalance lipid metabolism Uremic symptom - Cardiovascular symptom - Hernia GI Disorder - Hematologic disorder

การวิเคราะห์ข้อมูล สถิติเชิงพรรณา ระยะเวลาที่ทำการศึกษา 2 สัปดาห์

ผลการศึกษา ตารางที่ 1 แสดงถึงจำนวนผู้ป่วยของการรักษา RRT แต่ละวิธี

ตารางที่ 3 ภาวะแทรกซ้อนที่เกิดจากการรักษา HD

ตารางที่ 4 ภาวะแทรกซ้อนที่เกิดจากการรักษา CAPD

ตารางที่ 5 ภาวะแทรกซ้อนที่เกิดจากการรักษาด้วยวิธี KT

ตารางที่ 6 เปรียบเทียบภาวะแทรกซ้อนที่เกิดจากการรักษา RRT

ตารางที่ 7 สาเหตุของ ESRDที่พบของผู้ป่วยที่เข้ารับการ รักษาที่โรงพยาบาลพุทธชินราช

ตารางที่ 8 เปรียบเทียบอายุของผู้ป่วย ESRD ที่ได้รับการรักษาด้วยวิธี RRT

สรุป - ข้อมูลที่นำมาศึกษา มีจำนวนผู้ป่วยที่ศึกษาทั้งหมด 108 คน เป็นผู้ชาย 59 คนและผู้หญิง 49 คน (รพ.พุทธชินราช 1 ม.ค. 43 – 31 ธ.ค.44 ) - วิธีการที่รักษามากที่สุดคือ CAPD - ในผู้ที่มีอายุมากกว่า 40 ปี พบว่าวิธีที่ใช้มากที่ สุดคือ CAPD และ HD

- สาเหตุที่พบมากที่สุด คือ Hypertensive nephropathy 27.78% - ในผู้ป่วยที่อายุน้อยกว่า 40 ปี วิธีที่นิยมใช้มากที่สุดคือ KT - สาเหตุที่พบมากที่สุด คือ Hypertensive nephropathy 27.78% - อัตราการเกิดepisode of complication / person-month พบมากที่สุดคือ CAPD > HD > KT - complication ในผู้ป่วยที่รักษาด้วย HD และ CAPD พบว่าเกิด infection สูงสุด

- ส่วนในผู้ป่วย KT พบ Acute allograft renal rejection มากที่สุด - สำหรับภาวะแทรกซ้อนที่เกิดร่วมกันพบว่ามี infection, metabolic complication และ cardiovascular diseases โดยพบมากในผู้ป่วยที่รับการรักษาด้วย CAPD

วิจารณ์ 1. จำนวนประชากรที่นำมาศึกษาน้อยเกินไป 1. จำนวนประชากรที่นำมาศึกษาน้อยเกินไป 2. การจำกัดในการสืบค้นเวชระเบียน 3. ข้อจำกัดในเรื่องของเวลา 4. การขาด F/U หรือเปลี่ยนวิธีการรักษา จะไม่นำมาคิด จึงมีผล ในการวิเคราะห์ข้อมูล

THE END