ตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2544

มุ่งเน้นการประเมินเพื่อการพัฒนาผู้เรียน ควรใช้เครื่องมือและวิธีที่หลากหลายเพื่อวัด พัฒนาการด้านความรู้ ความสามารถ และคุณลักษณะที่พึงประสงค์ ให้ผู้เรียนได้แสดงความสามรถที่ได้จากการเรียนรู้โดยการกระทำหรือปฏิบัติจริงอย่างครบกระบวนการ

กิจกรรมการประเมินเป็นประสบการณ์ ที่มีคุณค่าทางการศึกษา เป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการเรียนการสอนที่ดำเนินควบคู่กันอย่างต่อเนื่อง มีการจัดเก็บข้อมูลการประเมินอย่างเป็นระบบ เพื่อใช้ในการวางแผนพัฒนาผู้เรียน

ในการจัดการเรียนการสอนแต่ละหน่วย แต่ละกิจกรรม ผู้สอนจะต้องกำหนดเป้าหมาย หรือผลการเรียนรู้ที่คาดหวังไว้ทุกครั้งว่าต้องการ ให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้อะไร ทำอะไรได้ และมีคุณธรรม จริยธรรมอะไรบ้าง และดำเนินการวัดผลประเมินผล ควบคู่กันไปในขณะการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน

การประเมินได้จากแหล่งข้อมูลต่างๆ ดังนี้ 1. ผลงาน โครงการ แบบฝึกหัด 2. การทดสอบในลักษณะต่าง ๆ 3. การสังเกต 4. การสัมภาษณ์ 5. การบันทึกของผู้เรียน ผู้สอน และผู้ปกครอง 6. แบบสอบถาม แบบสำรวจ 7. แฟ้มผลงาน (Portfolio)

มาตรฐานการออกแบบภาระงาน มีดังนี้ 1. จะต้องเป็นภาระงานที่ผู้เรียนได้ใช้ องค์ความรู้ที่ลึกซึ้ง 2. ผู้เรียนได้ใช้ทักษะหรือกระบวนการคิดขั้นสูง 3. ภาระงานจะต้องมีความสัมพันธ์สอดคล้องกับสังคมอาชีพภายนอก

มาตรฐานการออกแบบภาระงาน (ต่อ) 4. เป็นภาระงานที่ส่งเสริมปฏิสัมพันธ์ระหว่างครูกับผู้เรียน ผู้เรียนกับผู้เรียน ดังนั้นภาระงานจึงควรเป็นงานกลุ่ม 5. ให้การสนับสนุนทางจิตวิทยาหรือสังคมเพื่อความสำเร็จของผู้เรียน 6. จะต้องสะท้อนได้ว่านักเรียนรู้อะไร ทำอะไรและสอดคล้องกับมาตรฐานช่วงชั้นที่กำหนดอะไรบ้าง

การกำหนดเกณฑ์การประเมินมีวิธีการ 2 แบบ คือ 1.การกำหนดเกณฑ์โดยภาพรวม (Holistic Score) 2. กำหนดเกณฑ์โดยจำแนกสิ่งที่จะประเมินออกเป็นประเด็นๆ หรือเป็นด้านๆ ซึ่งเรียกว่า Analytic Score

การกำหนดเกณฑ์การประเมินมีวิธีการ 2 แบบ คือ 1. ประเด็นที่จะประเมิน (Criteria) 2. ระดับความสามารถ (Performance Levels) 3. คำบรรยายคุณภาพของแต่ละระดับความสามารถ (Quality Descriptors)

ในการออกแบบสร้างเกณฑ์การประเมิน ผู้ออกแบบจะต้องคำนึงถึง คือ ในการออกแบบสร้างเกณฑ์การประเมิน ผู้ออกแบบจะต้องคำนึงถึง คือ 1. อะไรที่ท่านต้องการจะวัด / ประเมิน 2. มาตรฐานอะไรที่ท่านคาดหวังให้นักเรียนบรรลุผล 3. ท่านจะใช้เกณฑ์อะไรเพื่อประเมินงาน หรือการปฏิบัติของนักเรียนเป็นเกณฑ์ การประเมินในภาพรวม

การสร้างและพัฒนาเกณฑ์การประเมิน จึงควรพิจารณา ดังนี้ 1. หน่วยการเรียนหรือภาระงานที่กำหนดขึ้นนั้นตรงกับมาตรฐานการเรียนรู้ข้อใด 2. ประเด็นที่นำมาประเมินภาระงานนั้นสามารถบอกได้ว่าเป็นคุณภาพของผู้เรียนตามมาตรฐานการเรียนรู้ข้อใดบ้าง

การสร้างและพัฒนาเกณฑ์การประเมิน (ต่อ) 3. จัดทำกรอบการประเมินที่ครอบคลุมประเด็นที่จะนำมาประเมิน 4. อธิบายการแสดงออกถึงระดับความสามารถตามประเด็นที่กำหนด เป็นระดับ ๆ 5. ทดลองหาความชัดเจนของเกณฑ์โดยให้ผู้เชี่ยวชาญพิจารณาและให้ผู้เรียนได้ศึกษาทำความเข้าใจ

การสร้างและพัฒนาเกณฑ์การประเมิน (ต่อ) 6. หลังจากนำเกณฑ์ไปใช้ประเมินผู้เรียนแล้วให้หาข้อดี ข้อควรปรับปรุงแก้ไขด้านต่างๆ เช่น ความชัดเจน ความสะดวกในการนำไปใช้ 7. ทบทวนและปรับปรุงเกณฑ์ที่ยังมีข้อบกพร่องหรือพัฒนาเกณฑ์อื่นๆ ให้ดียิ่งๆ ขึ้น

การประเมินผลควรประเมินทุกครั้งที่ทำการสอน ซึ่งสามารถประเมินได้ 3 ขั้นตอน คือ 1. การประเมินผลก่อนทำการสอน 2. การประเมินผลระหว่างทำการสอน 3. การประเมินผลหลังการสอน 3.1 การประเมินผลหลังจากจบการสอนไป 1 ชั่วโมง 3.2 การประเมินผลเมื่อเรียนครบตามหลักสูตร

การวัดและ ประเมินผล