การยับยั้งการวางไข่ของยุงโดยสารสกัดจากพืช Anti-Oviposition of Mosquitoes by Plant Extracts

รูปร่างลักษณะและชีวประวัติของยุง ยุงเป็นแมลงที่มีขนาดเล็กมีส่วนหัว อก และท้อง มองเห็นได้ชัดเจนและสามารถแยกออกจากแมลงชนิดอื่น ซึ่งมีวงจรชีวิตแบบสมบูรณ์ ภาพที่ 1 วัฏจักรชีวิตของยุง ที่มา: นิรนาม(ม.ป.ป.)

ยุงที่เป็นพาหะนำโรคที่สำคัญ ยุงก้นปล่อง โรคมาลาเรีย ยุงรำคาญ โรคไข้สมองอักเสบและโรคเท้าช้าง ยุงลาย โรคไข้เลือดออก ยุงลายเสือ โรคเท้าช้าง ที่มา: http://mylesson.swu.ac.th/mb322/chapter6.htm http://www.vcharkarn.com/uploads/21/21613.jpg

การแพร่พันธุ์ ยุงทุกชนิดแพร่พันธุ์โดยการวางไข่ ยุงตัวเมียจำเป็นจะต้องกินเลือดก่อนการวางไข่ทุกครั้ง เพื่อนำโปรตีนจากเลือดมาเพื่อทำให้ไข่เจริญเติบโตเต็มที่ ที่มา:http://www.thaitravelclinic.com/thai/imgnews/3.jpg

ปัจจัยที่มีผลกระทบต่อการพักตัวของยุง ความร้อน-ความเย็นของอากาศ อุณหภูมิของน้ำที่ลูกน้ำยุงอาศัยอยู่ ความสั้นยาวของกลางวันและกลางคืน ความเข้มของแสงและ ความชื้น

ใบมะแว้ง ขมิ้นชัน สารสกัดจากพืช ผลมะกรูด

จำนวนไข่ยุง (ค่าเฉลี่ย±S.D.) ตารางที่ 1 ประสิทธิภาพของใบมะแว้งในการยับยั้งการวางไข่ของยุง An.stephensi เพศเมีย ความเข้มข้น (%) จำนวนไข่ยุง (ค่าเฉลี่ย±S.D.) ผลการยับยั้ง(%) สารสกัดจาก ใบมะแว้ง กลุ่มควบคุม 0.1 5.2 ± 1.3 998.2 ± 3.5 99.4 0.075 92.6 ± 1.7 913.6 ± 3.9 89.8 0.05 276.2 ± 4.0 827.8 ± 4.8 66.6 0.025 422.6 ± 4.0 756.2 ± 3.5 44.0 0.01 588.6 ± 4.9 722.8 ± 3.1 18.4 ที่มา : Xue และคณะ (2001)

จากตารางที่ 1 สรุปได้ว่า จากตารางที่ 1 สรุปได้ว่า ใบมะแว้ง ที่ความเข้มข้นต่ำสุด 0.01% พบจำนวนไข่เฉลี่ย 588.6 ฟอง กลุ่มควบคุมมีจำนวนไข่เฉลี่ย 722.8 ฟอง ให้ผลยับยั้งวางไข่น้อยเพียง 18.4% และจากข้อมูลการทดลอง ที่ระดับความเข้มข้นตั้งแต่ 0.075% ให้ผลการยับยั้งค่อนข้างดีคือ 89.8%

ค่าเฉลี่ยของจำนวนไข่ยุง(ค่าเฉลี่ย±S.D.) ผลการยับยั้ง(%) ตารางที่ 2 ประสิทธิภาพของน้ำมันหอมระเหยขมิ้นชันในการยับยั้งการวางไข่ ของยุงชนิดต่างๆ ชนิดของยุง ค่าเฉลี่ยของจำนวนไข่ยุง(ค่าเฉลี่ย±S.D.) ผลการยับยั้ง(%) น้ำมันหอมระเหยจากเหง้าขมิ้นชัน กลุ่มควบคุม ยุงลายบ้าน (Ae. aegypti ) 82.3 ± 23.1 978.4 ±140 91.5 ยุงลายสวน (Ae. albopictus ) 248.6 ± 73.4 516.1 ± 64 51.8 ยุงก้นปล่อง (An. dirus ) 73.5 ± 12.8 902.7 ± 94 91.8 ยุงรำคาญ (Cx. quinquefasciatus ) 0.7 ± 0.2 3.8 ± 0.5 81.5 ที่มา : อภิวัฏ และคณะ (ม.ป.ป.)

จากตารางที่ 2 สรุปได้ว่า น้ำมันหอมระเหยจากขมิ้นชัน ที่ความเข้มข้น 200 ไมโครลิตร/น้ำ 200 มิลลิลิตร (0.0025%) มีประสิทธิภาพในการยับยั้งการวางไข่ของยุงทั้ง 4 ชนิด นอกจากนี้อัตรา การฟักของไข่ในถ้วยทดสอบที่มีน้ำมันหอมระเหยขมิ้นชันจะต่ำกว่าอัตราการฟักของไข่ในถ้วยควบคุม

จำนวนของไข่ยุงลายบ้านที่วางในภาชนะวางไข่ (ครั้งที่) ตารางที่ 3 การยับยั้งการวางไข่ของผลมะกรูดที่มีต่อยุงลายบ้าน Ae. aegypti ตัวเต็มวัย รูปแบบภาชนะ วางไข่ จำนวนของไข่ยุงลายบ้านที่วางในภาชนะวางไข่ (ครั้งที่) ค่าเฉลี่ย  ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 1 2 3 4 มีผลมะกรูด 5,236 5,812 4,981 4,606 5,158.75  506.56 ไม่มีผลมะกรูด 2,568 3,049 3,637 2,714 2,992  474.81 ที่มา : เจริญ และคณะ (ม.ป.ป.)

จากตารางที่ 3 สรุปได้ว่า จากตารางที่ 3 สรุปได้ว่า ผลมะกรูดไม่มีผลต่อการยับยั้งการวางไข่ของยุงลายตัวเต็มวัย และยังพบว่าในภาชนะที่มีผลมะกรูดยังมีจำนวนไข่ที่วางมากกว่าภาชนะที่ไม่มีมะกรูด

สรุป สารสกัดจากขมิ้นชัน ใบมะแว้ง มีประสิทธิภาพในการยับยั้งการวางไข่ของยุง เปอร์เซ็นต์การยับยั้งการวางไข่ของสารสกัดขมิ้นชันที่ 0.0025% และใบมะแว้งที่ 0.1% เท่ากับ 91.8% และ 99.4% ตามลำดับ ผลมะกรูดไม่มีผลต่อการยับยั้งการวางไข่ของยุงลายตัวเต็มวัย ซึ่งพบว่าเมื่อนำเอาไข่มาฟัก ก็ปรากฏว่าไข่สามารถฟักออกมาเป็นลูกน้ำระยะที่ 1 เกือบ 100 % ได้ภายใน 3 ชั่วโมง

นายณรงค์ งามภาษีเจริญกุล รหัสนักศึกษา 4740061 โดย นายณรงค์ งามภาษีเจริญกุล รหัสนักศึกษา 4740061 อาจารย์ที่ปรึกษา ผศ.ดร.อรัญ งามผ่องใส ภาควิชาการจัดการศัตรูพืช คณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่ อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา 90112 โทร. 074-286101-2