การย่อยอาหารและการสลายสารอาหารระดับเซลล์ นางสาวกุลธิดา แก่นแก้ว ตำแหน่งครู คศ. 1 โรงเรียนหนองหิ้งพิทยา อำเภอเซกา จังหวัดบึงกาฬ

ขอบเขตเนื้อหา การย่อยอาหารของจุลินทรีย์และสิ่งมีชีวิตเซลล์เดี่ยว 1 การย่อยอาหารของสัตว์ 2 โครงสร้างทางเดินอาหารของคน 3

การย่อยอาหารของจุลินทรีย์ และสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว

จุดประสงค์การเรียนรู้ นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับกระบวนการย่อยหารของเห็ดราและแบคทีเรีย นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการย่อยอาหารของอะมีบาและพารามีเซียม

อะมีบา อะมีบา (Amoeba) จะมีวิธีการนำอาหารเข้าสู่เซลล์ด้วยวิธีกระบวนการฟาโกไซโทซิส (Phagocytosis) โดยการยื่นส่วนไซโทพลาซึมที่เรียกว่า ซูโดโพเดียม (Pseudopodium) โอบล้อมอาหารเข้าสู่เซลล์ เกิดเป็นฟูดแวคิวโอล

พารามีเซียม พารามีเซียม (Paramecium) จะใช้ซีเลีย (Cilia) ที่อยู่บริเวณร่องปาก (Oral groove) โบกพัดพาอาหารเข้าทางร่องปากเป็นฟูดแวคิวโอล แล้วอาหารจะถูกย่อยโดยเอนไซม์ในไลโซโซม

แบคทีเรีย เห็ดรา และจุลินทรีย์บางชนิด มีการดำรงชีวิตเป็นผู้ย่อยสลายสารอินทรีย์ มีการย่อยอาหารโดยปล่อยเอนไซม์ออกมานอกเซลล์ เพื่อย่อยสารอินทรีย์จนเป็นสารอาหารโมเลกุลเล็ก (Extracellular digestion) แล้วจึงดูดซึมเข้าสู่เซลล์

แบบทดสอบ เรื่อง การย่อยอาหารของจุลินทรีย์ และสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว คำชี้แจง ให้นักเรียนทำเครื่องหมาย X หน้าข้อความที่ผิด และทำเครื่องหมาย / หน้าข้อความที่ถูก .......... 1) อวัยวะที่ทำหน้าที่ย่อยอาหารของแบคทีเรีย คือ กระเพาะอาหาร .......... 2) ฟูดแวคิวโอล เป็นอวัยวะที่ใช้ในกระบวนการย่อยอาหารของจุลินทรีย์ ......... 3) อะมีบาใช้ส่วนไซโทพลาสซึม ที่เรียกว่า ซูโดโพเดียมโอบล้อมอาหารเข้าสู่เซลล์ ......... 4) พารามีเซียมใช้แฟกเจลลัมในการโบกพัดอาหารเข้าสู่ปาก 1 (ผิด) 2 (ผิด) 3 (ผิด) 4 (ถูก)

การย่อยอาหารของสัตว์

จุดประสงค์การเรียนรู้ นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโครงสร้างระบบทางเดินอาหารของสัตว์

ฟองน้ำ ฟองน้ำ (Sponge) กินอาหารแบบกรอง โดยพัดพาผ่านรูเล็กๆ ของช่องน้ำเข้า โดยเซลล์ที่มีแฟลกเจลลัมซึ่งเรียกว่า โคแอนโนไซต์ แล้วใช้กระบวนการฟาโกไซโทซิส จับอาหารเข้าเซลล์พร้อมกับสร้างฟูดแวคิวโอล อาหารจะถูกย่อยและส่งไปตามส่วนต่างๆ โดยเซลล์อะมีโบไซต์

ซีเลนเทอเรต ซีเลนเทอเรต (Coelenterate) ได้แก่ พวกไฮดรา ซีแอนีโมนี ปะการัง กัลปังหา มีช่องภายในลำตัวที่เรียกว่าช่องแกสโทรวาสคิวลาร์ (Gastrovascular cavity) ทางเดียว รูเปิดนี้ทำหน้าที่เป็นทั้งปากในการกินอาหาร และเป็นทวารหนักในขับของเสีย

พลานาเรีย พลานาเรีย (Planaria) เป็นสัตว์พวกหนอนตัวแบนที่ดำรงชีพอิสระ จับเหยื่อโดยการปล่อยเมือกออกมา และใช้งวง หรือฟาริงซ์ยื่นออกมาดูดของเหลวในตัวเหยื่อเป็นอาหาร เข้าไปช่องแกสโทรวาสคิวลาร์

ไส้เดือนดินและแมลง ไส้เดือนดิน ทางเดินอาหารแยกเป็นส่วนต่างๆ เริ่มจากปาก เป็นทางเข้าของอาหาร และทวารหนักเป็นทางออกของของเสีย แมลง ปากของแมลงหลายชนิด เริ่มต้นที่ปากถัดไปเป็นคอหอย หลอดอาหาร ถุงพักอาหาร สองข้างของหลอดอาหารมีต่อมน้ำลาย ตอนกลางของลำตัวจะมีอวัยวะกำจัดของเสีย เรียกว่า หลอดมัลพิเกียน ถัดไปเป็นโคลอน ส่งกากอาหารไปยังไส้ตรง แล้วจึงเปิดออกที่ทวารหนัก

โครงสร้างทางเดินอาหารของคน

จุดประสงค์การเรียนรู้ นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโครงสร้างระบบทางเดินอาหารของคน

ทางเดินอาหารของคน ปาก คอหอย หลอดอาหาร ลำไส้เล็ก ทวารหนัก ลำไส้ใหญ่

ปาก ปาก ประกอบด้วย ลิ้น ฟัน และต่อมน้ำลาย และคลุกเคล้าอาหารกับน้ำลายเพื่อให้อาหารอ่อนนุ่ม กลืนสะดวก นอกจากนี้ในน้ำลายยังมีน้ำย่อยช่วยย่อยอาหารจำพวกแป้งให้เป็นน้ำตาลด้วย

หลอดอาหาร หลอดอาหาร หน้าที่รับอาหารจากคอหอยให้ผ่านลงสู่กระเพาะอาหารโดยการบีบตัวของผนังกล้ามเนื้อ เรียกว่า เพอริสตัลชีส (peristalsis)

กระเพาะอาหาร กระเพาะอาหาร กระเพาะอาหารสามารถแบ่งออกเป็น 3 ส่วน คือ คาร์ดิแอก ฟันดัส ไพโลรัส ทำหน้าที่ย่อยสารอาหารประเภทโปรตีน

ลำไส้เล็ก ลำไส้เล็ก ลำไส้เล็กของคนเป็นหลอดหดไปมาอยู่ในช่องท้อง แบ่งออกเป็น 3 ตอน คือ ดูโอดีนัม เจจูนัม และไอเลียม ทำหน้าที่ในการย่อยอาหารประเภท โปรตีน คาร์โบไฮเดรต และไขมัน

ลำไส้ใหญ่ ลำไส้ใหญ่ เป็นส่วนที่เริ่มจากส่วนที่ต่อกับไอเลียมและมาสิ้นสุดที่ทวารหนักแบ่งออกเป็น 4 ส่วน คือ ซีคัม โคลอน เรกตัม และช่องทวารหนัก ทำหน้าที่ดูดกลับน้ำ

ขอบคุณค่ะ