การประเมินราคา (Cost estimation)

วัตถุประสงค์การเรียนรู้ เมื่อเสร็จสิ้นการเรียนการสอนในคาบนี้แล้ว นักศึกษาสามารถ เข้าใจและอธิบายขั้นตอนการประมาณราคางานจัดสวนได้อย่างถูกต้อง

การประเมินราคาในงานภูมิทัศน์ เป็นการคาดคะเนงบประมาณค่าใช้จ่ายในการดำเนินการทั้งหมดเพื่อให้ได้งานภูมิทัศน์ตรงตามแบบที่กำหนดไว้

ขั้นตอนในการประเมินราคาในงานจัดสวน ราคาต้นไม้ ราคาสนามหญ้า ราคาวัสดุและอุปกรณ์ ค่าแรงงานทั้งหมด ค่าแบบ ค่าดำเนินการ

1. ราคาต้นไม้ เพื่อความสะดวกและเข้าใจ ควรเรียงลำดับ ไม้ยืนต้น ไม้พุ่ม ไม้คลุมดิน พืชสวนครัว และไม้เลื้อยตามลำดับ โดยทั่วไปมักใช้ชื่อสามัญไทย เป็นหลักและใส่หมายเลขกำกับ ไม้ยืนต้นให้ระบุขนาด ความสูงเป็นเมตร หรือ ขนาด Ø ลำต้น เป็นนิ้ว ไม้พุ่มและไม้เลื้อย ให้ระบุขนาด ความสูงเป็นเมตร หรือขนาดกระถางหรือถุงเป็นนิ้ว ไม้คลุมดินและพืชสวนครัวให้ระบุขนาดถุงหรือกระถางเป็นนิ้ว ไม้ยืนต้น ไม้พุ่ม และไม้เลื้อย ให้นับจำนวนตามแบบได้เลย

ไม้คลุมดินอยู่รวมกันเป็นกลุ่มใหญ่ ให้คำนวณปริมาณที่ใช้เทียบจากจำนวนต้นต่อพื้นที่หนึ่งตารางเมตร แสดงราคาต่อต้น แสดงราคารวมซึ่งได้จาก ราคาต่อต้นคูณกับจำนวนต้น

2. ราคาสนามหญ้า หญ้าที่ใช้ในงานจัดสวนส่วนใหญ่ คือ หญ้านวลน้อย ใช้กับพื้นที่แสงแดดจัด, หญ้ามาเลเซียในที่มีแสงน้อย และหญ้าเบอร์มิวด้าในพื้นที่แดดจัดและต้องการคุณภาพสูง ในการเขียนประเมิน จะนำเสนอ ชนิดหญ้า จำนวนตารางเมตรที่ใช้ ราคาต่อตารางเมตร (ราคาหญ้า+ทรายหยาบ+ปุ๋ย+แรงงาน) ปริมาณหญ้าที่ใช้ควรคำนวณเผื่อจากปริมาณทั้งหมดประมาณ 10-15%

3. วัสดุอุปกรณ์ ดินผสม ถุงละ 16-20 บาท ใช้ประมาณ 30 ถุงต่อ 1 คิว ดินผสม 1 คิวใช้ปลูกไม้ยืนต้นประมาณ 4 ต้น ไม้พุ่มและคลุมดินคำนวณจาก พื้นที่แปลง x ความลึกเฉลี่ยของแปลงปลูก(25 cm.) 2 (เวลาปลูกจริงจะนำดินเดิมผสมกับดินผสมอย่างละครึ่งก่อน)

ปุ๋ยคอกและปุ๋ยวิทยาศาสตร์ ยาฆ่าหญ้า วัสดุและอุปกรณ์สำหรับตกแต่งสวน ดินหรือทรายถมที่ ราคา 150-200 บาทต่อ 1 ลูกบาศ์กเมตร ปุ๋ยคอกและปุ๋ยวิทยาศาสตร์ พื้นที่ 200 ตารางวา ราคาประมาณ 1,000 บาท ยาฆ่าหญ้า พื้นที่ 200 ตารางวา ราคาประมาณ 700 บาท วัสดุและอุปกรณ์สำหรับตกแต่งสวน เก้าอี้สนาม 1 ชุด ราคาประมาณ 1,000-5,000 บาท น้ำพุ 1 ชุด ราคาประมาณ 5,000-10,000 บาท หินจัดสวน ถ้าเหมาเป็นรถๆ ละ 12,000 บาท (6 ล้อ), ถ้าเลือก รถละ 14,000 บาท (6 ล้อ), หินเทียม กก. ละ 200 บาท กรวดแม่น้ำ ถุงละ 50 บาท ใช้ประมาณ 3 ถุง/ตร.ม.

แผ่นทางเท้า มีหลายขนาดและหลายประเภท เช่น ศิลาแลง หินล้าง ทรายล้าง ซีเมนต์ หินธรรมชาติ ฯลฯ โดยเฉลี่ย ราคาประมาณ 40-100 บาท ตอไม้แห้ง ควรเป็นไม้เนื้อแข็งจะอยู่ได้นาน ถ้าขนาดใหญ่สูงประมาณ 2.00 ม. ราคา 1,500-2,000 บาท ส่วนขนาดเล็ก ราคา 200-1,000 บาท ตุ๊กตาประดับ ฯลฯ เลือกซื้อและตรวจสอบราคาก่อน ยาป้องกันและกำจัดโรคแมลง พื้นที่ 200 ตร.ว. ดูแล 2 เดือน ประมาณ 2,000 บาท ไม้ค้ำต้นไม้ นิยมใช้ไม้ยูคาฯ ขนาด Ø 7-10 ซม. ขนาดยาว 3 เมตร ราคา ลำละ 20-40 บาท (ไม้ใหญ่ 1 ต้นใช้ไม้ค้ำ 2 ลำ), ไม้ลวกใช้ค้ำไม้พุ่ม ราคา มัดละ 50 บาท (1 มัดมี 10-20 ลำ)

4. ค่าแรงงานทั้งหมด ปัจจุบันค่าแรงงานที่ใช้จัดสวนประมาณ 200-250 บาท ต่อวัน ขึ้นกับฝีมือ (ทำงาน 8.00-17.00 น.) การทำงานในบ้านพื้นที่ 1 ไร่ ควรแบ่งค่าแรงดังนี้ แรงงานในการพ่นยาฆ่าหญ้าและย้ายต้นไม้ใหญ่ 4 ต้น 6 แรง (1 วัน) แรงงานในการปรับพื้นที่และปูทางเท้า 50 แรง ( 5 วัน ๆ ละ 10 แรง) แรงงานในการขุดหลุมและเตรียมดินปลูก 30 แรง ( 3 วัน ๆ ละ 10 แรง) แรงงานในการปลูกและค้ำต้นไม้ 25 แรง ( 3 วัน ๆ ละ 8-9 แรง) แรงงานในการดูแลรักษาสองเดือน (2 ครั้งต่อเดือน) 24 แรง ( 4 วัน ๆ ละ 6 แรง) ค่าหัวหน้าคุมงานจัดสวน 500 บาท ต่อวัน (16 วัน) ค่ารถขนส่งคนงาน 1,000 บาทต่อวัน (16 วัน)

5. ค่าแบบ ค่าออกแบบโดยทั่วไปคิดประมาณ 5-10% จากราคา ต้นไม้ + ค่าสนามหญ้า + ค่าวัสดุและอุปกรณ์ + แรงงาน 6. ค่าดำเนินการ เป็นค่าใช้จ่ายและกำไรของผู้รับจัดสวนแต่ละงาน โดยทั่วไปคิดประมาณ 20-25% จากราคา ต้นไม้ + ค่าสนามหญ้า + ค่าวัสดุและอุปกรณ์ + แรงงาน

ข้อที่ควรคำนึงในการประเมินราคา ควรประเมินราคาทันทีหลังออกแบบสวนเสร็จ เพื่อป้องกันปัญหาจากการขึ้นลงของราคาต้นไม้ ค่าแรง และวัสดุอื่นๆ ผู้ออกแบบสวนควรหมั่นสำรวจราคาจริงจากท้องตลาดทุกระยะ การคำนวณจำนวนตารางเมตรใน ไม้คลุมดิน และสนามหญ้าค่อนข้างยาก เพราะแปลงต้นไม้มีรูปอิสระแต่มีวิธีการคือ นำกระดาษไขมาตีเป็นตารางสีเหลี่ยมจัตุรัสขนาด 1 ตารางเมตร (ตามสเกล) หลายๆช่อง นำไปทาบกับแบบในแปลนที่เสร็จแล้ว นับจำนวนช่องสี่เหลี่ยมในแปลงต้นไม้ว่ามีกี่ช่อง ส่วนที่เหลือเศษนำมารวมกันคร่าวๆ จำนวนพื้นที่เป็นตารางเมตรสามารถนำไปคำนวณหาปริมาณดินผสมได้อีกด้วย

ในกรณีปลูกต้นไม้จำนวนมาก ควรสั่งดินผสมเป็นคิว จะได้ราคาถูกกว่าเป็นถุง ดินและทรายที่ใช้ถมและปรับพื้นที่ ต้องคำนวณให้พอดี เมื่อรถส่งดินมาถึง ต้องสามารถทำงานได้ทันที ไม้คลุมดินอยู่แปลงหน้าสุดควรปลูกให้แน่นและสวยทันที ควรแยกประเมินราคาสนามหญ้าออกจากต้นไม้ จะทำให้สะดวกในการคำนวณมาก การคำนวณแรงงานอาจคลาดเคลื่อนได้บ้าง แต่ไม่ควรคำนวณเผื่อไว้มากเกินไป จะทำให้เจ้าของบ้านเปลืองงบมาก ในการทำงานจริงอาจมีงานอื่นเพิ่มมาเสมอ ควรกะแรงงานให้ดี ในการดูแลรักษา บ้าน 1 ไร่ จะดูแลสวนให้ 2 เดือน (4 ครั้ง) ควรแยกค่าแรงงานออกมา ถ้ามีการต่อรองให้ลดระยะเวลาดูแลรักษา เมื่อตกลงกันเรียบร้อยแล้ว ควรทำสัญญากับลูกค้าไว้เพื่อเป็นหลักฐาน