บทที่ 1 วิวัฒนาการของรายงานทางการเงิน ความหมายของรายงานทางการเงิน ความสัมพันธ์ระหว่างการบัญชี การรายงานการเงิน และงบการเงิน วัตถุประสงค์ของการรายงานทางการเงิน สภาพแวดล้อมที่มีอิทธิพลต่อวิวัฒนาการรายงานทางการเงิน ผู้ใช้รายงานทางการเงิน มาตรฐานการบัญชี ความจำเป็นที่ต้องมีการพัฒนามาตรฐานการบัญชี มาตรฐานการบัญชีไทย

ความหมายของรายงานทางการเงิน (Definition of Financial Report) ??? กระบวนการสื่อสารข้อมูลทางการซึ่งได้มาจากระบบบัญชี โดยมีงบการเงิน เป็นส่วนประกอบที่สำคัญของรายงานทางการเงิน ทั้งนี้อาจจะทำในรูปแบบของรายงานประจำปี หนังสือชี้ชวน เอกสารแจ้งข่าวหรือพยากรณ์ นอกจากนี้ยังมีรายงานผลกระทบทางด้านแวดล้อมและสังคม (ยังไม่มีรูปแบบที่แน่นอนและไม่มีมาตรฐานการบัญชีกำหนด)

รูปภาพแสดงความสัมพันธ์ระหว่างการบัญชี การรายงานการเงิน และงบการเงิน การรายงานทางการเงิน การบัญชี งบการเงิน ข้อมูลอื่น ๆ การเลือก การบันทึก การสื่อสาร ข้อมูลทางการเงิน งบดุล งบกำไรขาดทุน งบกระแสเงินสด งบแสดงการเปลี่ยนแปลงส่วนของเจ้าของ (หรืองบแสดงการรับรู้รายได้และค่าใช้จ่าย ) หมายเหตุประกอบงบการเงิน รายงานประจำปี สารจากประธาน หนังสือชี้ชวน การวิเคราะห์ของ ฝ่ายจัดการ ฯลฯ ไม่ต้องจัดทำตาม มาตรฐานการบัญชี จัดทำตามมาตรฐานการบัญชี

การบัญชี (Accounting) การบัญชี คือ ศิลปะของการเก็บรวบรวม บันทึก จำแนกและทำสรุปข้อมูลอันเกี่ยวกับเหตุการณ์ทางเศรษฐกิจในรูปของตัวเงิน ผลงานขั้นสุดท้ายของการบัญชีก็คือ การให้ข้อมูลทางการเงินซึ่งเป็นประโยชน์แก่บุคคลหลายฝ่าย และผู้สนใจในกิจกรรมของกิจการ

กระบวนการทางการบัญชี การเลือก (Identification) --> รายการ หรือ ข้อมูล ที่เป็นเหตุการณ์ทางเศรษฐกิจ การบันทึก (Recording) --> ต้องทำการวัดมูลค่าออกมาเป็นตัวเงิน ก่อนแล้วจึงบันทึกบัญชี การสื่อสาร (Communication) --> จัดทำรายงานการเงิน แล้วสื่อสารไปยังผู้ใช้งบการเงิน

งบการเงิน (Financial Statements) งบการเงิน หมายถึง รายงานผลการดำเนินงาน ฐานะการเงินหรือ การเปลี่ยนแปลงฐานะการเงิน ไม่ว่าจะรายงานโดยงบดุล งบกำไรขาดทุน งบกำไรสะสม งบกระแสเงินสด งบการแสดงการเปลี่ยนแปลงส่วนของผู้ถือหุ้น งบประกอบหรือหมายเหตุประกอบงบการเงิน หรือคำอธิบายอื่นซึ่งระบุไว้ว่าเป็นส่วนหนึ่งของงบการเงิน

วัตถุประสงค์ของการรายงานการเงิน (Objective of Financial Reporting) มาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 35 เรื่องการนำเสนองบการเงิน ถือเป็น “งบการเงินที่จัดทำขึ้นเพื่อสนองความต้องการของผู้ใช้งบการเงินที่ไม่อยู่ในฐานะที่จะได้รับข้อมูลเพื่อตอบสนองความต้องการส่วนตัว” แม่บทการบัญชี วัตถุประสงค์ของงบการเงิน = วัตถุประสงค์ของการรายงานการเงิน “งบการเงินจัดทำขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์ คือ เพื่อให้ข้อมูลเกี่ยวกับฐานะการเงิน ผลการดำเนินงานและการเปลี่ยนแปลงฐานะการเงิน อันเป็นประโยชน์ต่อผู้ใช้งบการเงินทุกประเภทในการนำไปใช้ในการตัดสินใจเชิงเศรษฐกิจ”

งบการเงินจะต้องให้ข้อมูลเกี่ยวกับ ทรัพยากรทางเศรษฐกิจ และความสามารถในอดีตของกิจการในการใช้ทรัพยากรดังกล่าว โครงสร้างทางการเงิน สภาพคล่อง ความสามารถในการชำระหนี้ และความสามารถในการปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนไปซึ่งมีผลต่อฐานะการเงิน --> แสดงในงบดุล ผลการดำเนินงาน และการเปลี่ยนแปลงของผลการดำเนินงาน เป็นข้อมูลที่แสดงถึงความสารถในการทำกำไรของกิจการ --> แสดงในงบกำไรขาดทุน การเปลี่ยนแปลงฐานะการเงินของกิจการแสดงรายละเอียดแยกเป็นกิจกรรมดำเนินงาน กิจกรรมลงทุน และกิจกรรมจัดหา --> แสดงในงบกระแสเงินสด

สภาพแวดล้อมที่มีอิทธิพลต่อวิวัฒนาการรายงานการเงิน (The Environment of Financial Reporting) สังคม เศรษฐกิจ การเมือง กฎหมาย เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา

ข้อบกพร่องของรายงานการเงิน ไม่แสดงข้อมูลอื่นที่ใช้วัดผลการปฏิบัติงาน --> ความพึงพอใจของลูกค้า อัตราการรับคืนสินค้า ไม่แสดงข้อมูลที่เกิดขึ้นในอนาคต ให้ความสำคัญต่อสินทรัพย์ที่มีตัวตนมากกว่าสินทรัพย์ที่ไม่มีตัวตน จัดทำเฉพาะรายไตรมาสและรายปี แต่ยังไม่สามารถจัดทำงบการเงิน ณ เวลาใดเวลาหนึ่งที่ต้องการได้ --> ทำให้ข้อมูลที่ได้รับล่าช้า ไม่ทันเวลาต่อการตัดสินใจของผู้ใช้งบการเงิน

ผู้ใช้รายงานการเงิน (Financial Reports Users) ผู้ใช้ภายนอกกิจการ (External Users) ได้แก่ ผู้ลงทุน ผู้ให้กู้ ผู้ขายสินค้า เจ้าหนี้ ลูกค้า รัฐบาล หน่วยงานราชการ และสาธารณะชนทั่วไป ผู้ใช้ภายในกิจการ (Internal Users) ได้แก่ ฝ่ายบริหารของกิจการและพนักงาน

รายงานการเงินในอนาคต ข้อมูลทางการเงินและข้อมูลที่ไม่ใช่การเงิน การวิเคราะห์ของผู้บริหาร ข้อมูลที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต ข้อมูลเกี่ยวกับผู้บริหารและผู้ถือหุ้น ประวัติความเป็นมาของบริษัท

มาตรฐานการบัญชี มาตรฐานการบัญชี = หลักการบัญชีที่รับรองทั่วไป มาตรฐานการบัญชี = หลักการบัญชีที่รับรองทั่วไป Accounting Standards = Generally Accepted Accounting Principles (GAAP) หลักการบัญชีและวิธีปฏิบัติทางการบัญชีที่รับรองทั่วไป หรือมาตรฐานการบัญชี ที่กำหนดตามกฎหมายว่าด้วยการนั้น (พระราชบัญญัติการบัญชี พ.ศ. 2543) แนวทางที่แนะนำให้นักบัญชียึดถือเป็นหลักปฏิบัติในการรวบรวม จดบันทึก จำแนก สรุปผล และรายงานเหตุการณ์เกี่ยวกับการเงิน (ศัพท์บัญชี 2538)

ความจำเป็นที่ต้องมีการพัฒนามาตรฐานการบัญชี (Needs to Develop Accounting Standards) มีผู้ใช้งบการเงินหลายกลุ่ม ต้องการข้อมูลบางส่วนที่มีลักษณะร่วมกัน เพื่อให้นักบัญชีใช้ยึดถือเป็นหลักปฏิบัติ

มาตรฐานการบัญชีไทย (Thai Accounting Standards) TAS# 11 หนี้สงสัยจะสูญ TAS# 24 การเสนอข้อมูลทางการเงินจำแนกตามส่วนงาน TAS# 25 งบกระแสเงินสด TAS# 26 การรับรู้รายได้สำหรับธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ TAS# 27 การเปิดเผยข้อมูลในงบการเงินของธนาคารและสถาบันการเงินที่คล้ายคลึงกัน TAS# 29 สัญญาเช่า

มาตรฐานการบัญชีไทย (ต่อ) (Thai Accounting Standards) TAS# 30 ผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงของอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศ TAS# 31 สินค้าคงเหลือ TAS# 32 ที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ TAS# 33 ต้นทุนการกู้ยืม TAS# 34 การบัญชีสำหรับการปรับโครงสร้างหนี้ที่มีปัญหา TAS# 35 การนำเสนองบการเงิน TAS# 36 การด้อยค่าของสินทรัพย์ TAS# 37 การรับรู้รายได้

มาตรฐานการบัญชีไทย (ต่อ) (Thai Accounting Standards) TAS# 38 กำไรต่อหุ้น TAS# 39 กำไรหรือขาดทุนสุทธิสำหรับงวดข้อผิดพลาดที่สำคัญและการเปลี่ยนแปลงทางบัญชี TAS# 40 การบัญชีสำหรับเงินลงทุนในตราสารหนี้และตราสารทุน TAS# 41 งบการเงินระหว่างกาล TAS# 42 การบัญชีสำหรับกิจการที่ดำเนินธุรกิจเฉพาะด้านการลงทุน TAS# 43 การรวมธุรกิจ TAS# 44 งบการเงินรวมและงบการเงินเฉพาะกิจการ TAS# 45 เงินลงทุนในบริษัทร่วม TAS# 46 ส่วนได้เสียในการร่วมค้า

มาตรฐานการบัญชีไทย (ต่อ) (Thai Accounting Standards) TAS# 47 การเปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับบุคคลหรือกิจการที่เกี่ยวข้องกัน TAS# 48 การแสดงรายการและการเปิดเผยข้อมูลสำหรับเครื่องมือทางการเงิน TAS# 49 สัญญาก่อสร้าง TAS# 51 สินทรัพย์ไม่มีตัวตน TAS# 52 เหตุการณ์ภายหลังวันที่ในงบดุล TAS# 53 ประมาณการหนี้สิน หนี้สินที่อาจเกิดขึ้น และสินทรัพย์ที่อาจเกิดขึ้น TAS# 54 การดำเนินงานที่ยกเลิก แม่บทการบัญชี

จบบทที่ 1