ความหมายและความสำคัญ ของการประเมินภาคปฏิบัติ (Performance Assessment) หน่วยที่ 1 ความหมายและความสำคัญ ของการประเมินภาคปฏิบัติ (Performance Assessment) สำนักทดสอบทางการศึกษา สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน

แนวทางการวัดและประเมินผลคุณภาพผู้เรียน ในกลุ่มสาระการเรียนรู้ที่ไม่ได้ทำการทดสอบ O-NET สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ศิลปะ ดนตรีและนาฏศิลป์ สุขศึกษาและพลศึกษา การงานอาชีพและเทคโนโลยี

แนวทางวัดและประเมินผลคุณภาพผู้เรียน ในกลุ่มสาระการเรียนรู้ที่ไม่ได้ทำการสอบ O-NET สถานศึกษาเป็นผู้ดำเนินการประเมินคุณภาพผู้เรียนใน 4 กลุ่มสาระการเรียนรู้ ได้แก่ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม กลุ่มสาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ ดนตรีและนาฏศิลป์ และกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพ และเทคโนโลยี ตามกรอบมาตรฐานและตัวชี้วัดตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ในลักษณะของการวัดและประเมินในชั้นเรียน (Classroom Assessment)ตามปกติ เนื่องจากสภาพบริบทและวัฒนธรรมที่แตกต่างกัน

รูปแบบการประเมินผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ในกลุ่มสาระการเรียนรู้ที่ไม่ได้ทำการสอบ O-NET การประเมินใน 4 กลุ่มสาระการเรียนรู้ดังกล่าว ต้องดำเนินการให้ครอบคลุมทั้งการประเมินความรู้ (Knowledge Assessment) การประเมินทักษะกระบวนการ (Process-skill Assessment) และการประเมินคุณลักษณะ (Attribute Assessment) ตามพฤติกรรมที่ระบุไว้ในมาตรฐานและตัวชี้วัดของแต่ละกลุ่มสาระการเรียนรู้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มสาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ ดนตรีและนาฏศิลป์ และกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพ และเทคโนโลยี เป็นกลุ่มสาระการเรียนรู้ที่มุ่งเน้นการพัฒนาทักษะและกระบวนการของนักเรียนเป็นหลัก ดังนั้น จึงต้องให้ความสำคัญกับการประเมินภาคปฏิบัติ (Performance Assessment) เป็นอันดับแรก

ลักษณะพฤติกรรมของมาตรฐานตัวชี้วัด ความรู้ (knowledge: K) หรือพุทธิพิสัย (Cognitive Domain) ตัวชี้วัด1 มาตรฐาน1 ตัวชี้วัด2 ทักษะกระบวนการ (process skill: P) หรือทักษะพิสัย (Psychomotor D.) ตัวชี้วัด3 หลักสู ตร มาตรฐาน2 ตัวชี้วัด4 คุณลักษณะ (Attribute: A) หรือจิตพิสัย (Affective Domain) มาตรฐาน3

มาตรฐาน ศ ๑.๑ สร้างสรรค์งานทัศนศิลป์ตามจินตนาการ และความคิดสร้างสรรค์ วิเคราะห์ วิพากษ์วิจารณ์คุณค่างานทัศนศิลป์ ถ่ายทอดความรู้สึก ความคิดต่องานศิลปะอย่างอิสระ ชื่นชม และประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน Knowledge Process & Skill ระบุสีคู่ตรงข้าม และอภิปรายเกี่ยวกับการใช้สีคู่ตรง ข้ามในการถ่ายทอดความคิดและอารมณ์ ............. สร้างงานทัศนศิลป์จากรูปแบบ ๒ มิติ เป็น ๓ มิติ โดยใช้หลักการของแสงเงาและน้ำหนักสร้าง งานทัศนศิลป์โดยการทดลองใช้สี ด้วยเทคนิคง่าย ๆ ....................... ศิลปะ ป.6

บรรยายเพลงที่ฟัง โดยอาศัยองค์ประกอบดนตรี และศัพท์สังคีต มาตรฐาน ศ ๒.๑ เข้าใจและแสดงออกทางดนตรีอย่างสร้างสรรค์ วิเคราะห์ วิพากษ์วิจารณ์คุณค่าดนตรี ถ่ายทอดความรู้สึก ความคิดต่อดนตรีอย่างอิสระ ชื่นชม และประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน Knowledge Process & Skill บรรยายเพลงที่ฟัง โดยอาศัยองค์ประกอบดนตรี และศัพท์สังคีต จำแนกประเภทและบทบาทหน้าที่เครื่องดนตรีไทย และเครื่องดนตรีที่มาจากวัฒนธรรมต่าง ๆ ............................. อ่าน เขียนโน้ตไทย และโน้ตสากลทำนองง่าย ๆ ใช้เครื่องดนตรีบรรเลงประกอบการร้องเพลง ด้นสด ที่มีจังหวะ และทำนองง่าย ๆ .................... ดนตรี ป.6

มาตรฐาน พ ๓.๑ เข้าใจ มีทักษะในการเคลื่อนไหว กิจกรรมทางกาย การเล่นเกม และกีฬา Knowledge Process & Skill แสดงทักษะการเคลื่อนไหวร่วมกับผู้อื่นในลักษณะแบบผลัด และแบบผสมผสานได้ตามลำดับ ทั้งแบบอยู่กับที่ เคลื่อนที่ ใช้อุปกรณ์ประกอบและการเคลื่อนไหวประกอบเพลง จำแนกหลักการเคลื่อนไหวในเรื่องการรับแรง การใช้แรง และความสมดุลในการเคลื่อนไหวร่างกายในการเล่นเกม เล่นกีฬา และนำผลมาปรับปรุงเพิ่มพูนวิธีปฏิบัติของตนและ ผู้อื่น ........... ใช้ทักษะกลไก เพื่อปรับปรุงเพิ่มพูนความสามารถของตน และผู้อื่นในการเล่นกีฬา สุขศึกษา ป.6

อภิปรายแนวทางในการทำงานและปรับปรุง การทำงานแต่ละขั้นตอน มาตรฐาน ง ๑. ๑ เข้าใจการทำงาน มีความคิดสร้างสรรค์ มีทักษะกระบวนการทำงาน ทักษะการจัดการ ทักษะกระบวนการแก้ปัญหา ทักษะการทำงานร่วมกัน และทักษะการแสวงหาความรู้ มีคุณธรรม และลักษณะนิสัยในการทำงาน มีจิตสำนึกในการใช้พลังงาน ทรัพยากร และสิ่งแวดล้อม เพื่อการดำรงชีวิตและครอบครัว Knowledge Process & Skill อภิปรายแนวทางในการทำงานและปรับปรุง การทำงานแต่ละขั้นตอน ใช้ทักษะการจัดการในการทำงาน และมี ทักษะการทำงานร่วมกัน ปฏิบัติตนอย่างมีมารยาทในการทำงานกับ ครอบครัวและผู้อื่น การงาน ป.6 Attribute

หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 เน้นคุณภาพผู้เรียน มฐ./ตัวชี้วัด กลุ่มสาระการเรียนรู้ หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 มาตรฐาน/ตัวชี้วัด เป้าหมายในการจัดการเรียนรู้ ของแต่ละหน่วยการเรียนรู้

การประเมินภาคปฏิบัติ (Performance Assessment) มาตรฐานและตัวชี้วัด ตามหลักสูตรฯ การประเมินเพื่อปรับปรุงและพัฒนา (Formative Assessment) การประเมินเพื่อตัดสินผล การเรียน (Summative Assessment) หน่วยที่ 1 K P A หน่วยที่ 2 K A หน่วยที่... หน่วยที่ 3 K สอบกลางภาค/ปีการศึกษา สอบปลายภาค/ปีการศึกษา ชิ้นงาน/ภารกิจ การประเมินภาคปฏิบัติ

การประเมินภาคปฏิบัติ (Performance Assessment)

ความหมาย การประเมินคุณภาพของผู้เรียน ผ่านการประเมินคุณภาพของผลงานที่ให้นักเรียนลงมือปฏิบัติและการประเมินกระบวนการปฏิบัติงานของผู้เรียน รวมทั้งการประเมินลักษณะนิสัยของผู้เรียน ทั้งในสภาพตามธรรมชาติ หรือสภาพที่กำหนดขึ้น (สถานการณ์จำลอง)

ความสำคัญของการประเมินภาคปฏิบัติ มองเห็นทักษะและความสามารถของผู้เรียน สามารถใช้ได้กับกิจกรรมในระดับห้องเรียน เน้นทักษะและการคิดระดับสูง ผู้เรียนได้แสดงความรู้ความสามารถตามสภาพความเป็นจริง ความสำคัญของการประเมินภาคปฏิบัติ

การประยุกต์การประเมินภาคปฏิบัติไปใช้ในห้องเรียน เพื่อให้การประเมินภาคปฏิบัติในระดับชั้นเรียนเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ผู้สอนต้องทำความเข้าใจที่ชัดเจนเกี่ยวกับประเด็นต่อไปนี้ สิ่งที่เราต้องการจะวัด การจัดการเรียนรู้ที่เอื้อต่อการประเมินภาคปฏิบัติ รูปแบบหรือวิธีการประเมินภาคปฏิบัติ การสร้างเครื่องมือประเมินภาคปฏิบัติ การกำหนดเกณฑ์ในการประเมิน (Rubrics)     

การประยุกต์ใช้การประเมินภาคปฏิบัติในวัดและประเมินผลในชั้นเรียน มาตรฐานและตัวชี้วัด ตามหลักสูตรฯ การประเมินเพื่อปรับปรุงและพัฒนา (Formative Assessment) การประเมินเพื่อตัดสินผล การเรียน (Summative Assessment) หน่วยที่ 1 หน่วยที่.... หน่วยที่... สอบกลางภาค/ปีการศึกษา สอบปลายภาค/ปีการศึกษา ชิ้นงาน/ภารกิจ การประเมินภาคปฏิบัติ

รูปแบบของการประเมินภาคปฏิบัติ 1 ประเมินจากผลงาน = ประเมินผลงานนักเรียนที่ปรากฏ ไม่เน้นความสำคัญ ของกระบวนการหรือขั้นตอนการปฏิบัติ 2 ประเมินจากกระบวนการ = สังเกตกระบวนการและผลงานไปพร้อม ๆ กัน ตั้งแต่เริ่มต้นจนกระทั่งสิ้นสุด 3 ประเมินจากกระบวนการและผลงาน = สังเกตขณะกำลังปฏิบัติงานและพิจารณาคุณภาพของ ชิ้นงานที่ทำสำเร็จแล้ว

ตัวชี้วัดเน้นด้านผลงาน (Product) สร้างงานทัศนศิลป์ต่าง ๆ โดยใช้ทัศนธาตุที่เน้นเส้น รูปร่าง วาดภาพระบายสีภาพธรรมชาติตามความรู้สึกของตนเอง เล่นกีฬาไทย และกีฬาสากลประเภทบุคคลและประเภททีมได้อย่างละ ๑ ชนิด เล่นเกมเบ็ดเตล็ดและเข้าร่วมกิจกรรมทางกายที่ใช้การเคลื่อนไหวตามธรรมชาติ

ตัวชี้วัดเน้นกระบวนการ (Process) เคลื่อนไหวร่างกายขณะอยู่กับที่ เคลื่อนที่และใช้อุปกรณ์ประกอบ ใช้วัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือในการทำงานอย่างเหมาะสมกับงานและประหยัด ปฏิบัติตามกฎ กติกาและข้อตกลงของการออกกำลังกาย การเล่นเกม การละเล่นพื้นเมืองได้ด้วยตนเอง ทำงานอย่างเป็นขั้นตอนตามกระบวนการทำงานด้วยความสะอาด ความรอบคอบ และอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม

ตัวชี้วัดเน้นด้านกระบวนการและผลงาน (Process & Product) ทดลองและอธิบาย น้ำ แสง เป็นปัจจัยที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิตของพืช อ่านออกเสียงบทร้อยแก้ว และบทร้อยกรองได้ถูกต้องเหมาะสมกับเรื่องที่อ่าน

ตัวอย่าง หน่วยการเรียนรู้ ชิ้นงาน/ภารกิจ (20 คะแนน) Rubric แบบใหม่ ตัวชี้วัดที่ 1 (4 คะแนน) ชิ้นงาน/ภารกิจ (20 คะแนน) หน่วยการเรียนรู้ ตัวชี้วัดที่ 2 (14 คะแนน) ตัวชี้วัดที่ 3 (2 คะแนน) Rubric

หลักการประเมินภาคปฏิบัติ 1. สภาพแวดล้อม การจัดสภาพแวดล้อมทางการเรียนอาจเกิดขึ้นในห้องปฏิบัติ การทดลอง สถานที่สถานการณ์จำลอง หรือสถานการณ์จริง ผู้สอนต้องมีการจัดเตรียมวัสดุอุปกรณ์ที่จำเป็นในการปฏิบัติงานอย่างครบครัน เพื่อให้เกิดทักษะ และพฤติกรรมในการปฏิบัติงานได้อย่างชัดเจนและเป็นระบบมาตรฐานเดียวกันทั้งองค์กร

หลักการประเมินภาคปฏิบัติ 2. มอบหมายงานให้ผู้เรียน การมอบหมายงานให้ผู้เรียนปฏิบัติและหมุนเวียนให้ผู้เรียนได้มีการปฏิบัติงานทุกขั้นตอนที่เกี่ยวข้องและตรวจสอบความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลในด้านความสามารถความถนัดและความสนใจ

หลักการประเมินภาคปฏิบัติ 3. การควบคุมการปฏิบัติงาน การควบคุมการปฏิบัติงานหรือการสอนให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้เป็นขั้นตอนภายใต้การแนะนำของผู้สอน ดังนี้ 3.1 การอธิบายและการสาธิตโดยครูผู้สอน 3.2 การฝึกปฏิบัติโดยผู้เรียน 3.3 การแนะนำและการแก้ไขข้อผิดพลาดจากผู้สอน

หลักการประเมินภาคปฏิบัติ 4. กระบวนการวัดผลการปฏิบัติงาน 4.1 ผู้สอนกำหนดจุดมุ่งหมายของการปฏิบัติงาน โดยกำหนดงานให้ผู้เรียนปฏิบัติภายใต้สถานการณ์ใดสถานการณ์หนึ่ง 4.2 การวิเคราะห์งาน โดยเน้นความสำคัญของการวัดกระบวนการหรือผลงานหรือทั้งสองอย่าง 4.3 กำหนดวิธีการวัดผลการปฏิบัติงานสามารถกระทำได้หลายวิธีตามสิ่งที่ต้องการวัด 4.4 การกำหนดเครื่องมือในการวัดผลการปฏิบัติงานต้องสอดคล้องกับวิธีการวัด

หลักการประเมินภาคปฏิบัติ 5. การตัดสินผลการประเมินผลการปฏิบัติงาน ผู้สอนพิจารณาจากข้อมูลที่ได้จากการวัดผลการปฏิบัติงานที่นำมาประเมินเพื่อตัดสินคุณภาพการปฏิบัติงาน แบ่งเป็น 3 วิธี ได้แก่ 5.1 วิธีการเปรียบเทียบกับความสามารถโดยเฉลี่ยของกลุ่ม 5.2 วิธีเปรียบเทียบกับเกณฑ์ที่ผู้สอนกำหนด 5.3 วิธีการเปรียบเทียบกับความสามารถของผู้ที่มีความเชี่ยวชาญหรือผู้รู้ (Known Group)

กระทำพร้อมกับ การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ กำหนดจุดประสงค์ ของการวัดให้ชัดเจน กำหนดเงื่อนไข ในการวัดให้ชัดเจน สาระของงาน ที่ให้นักเรียนปฏิบัติ สอดคล้องกับสภาพจริง ข้อคำนึงของการประเมินภาคปฏิบัติ

กิจกรรมที่ 1 “วางไข่” ให้ผู้เข้ารับการอบรมช่วยกันวางลูกปิงปอง 4 ลูก บนแผ่นกระดาษที่กำหนดให้ โดยห้ามฉีกแผ่นกระดาษ 3 ซม. 10 ซม.

ด้านการวางแผนการทำงาน รูปแบบ คำอธิบาย 1 มีการสร้างความเข้าใจร่วมกันว่าจะทำงานให้บรรลุเป้าหมายได้อย่างไร สมาชิกทุกคนมีส่วนร่วมอย่างเต็มที่ทำให้เกิดทิศทางการทำงานที่ชัดเจน 2   สมาชิกบางคนเป็นผู้กำหนดวิธีการดำเนินงานของทีม คนอื่นๆถูกโน้มน้าวให้มีส่วนร่วมภายใต้แนวทางที่เขากำหนด 3 สมาชิกบางคนผูกขาดการอภิปราย แม้ว่าสมาชิกคนอื่นจะมีส่วนร่วมอยู่บ้างก็ตาม 4 การดำเนินงานอาศัยระเบียบปฏิบัติกฎกติกาและเวลาที่กำหนด หรือประธานในที่ประชุมเพื่อให้ดำเนินการได้อย่างเป็นระบบ 5 ความคิดบางประการนำไปสู่แนวทางการปฏิบัติ การหารือโดยรวมเป็นไปอย่างกลมเกลียว และเห็นพ้องต้องกัน 6 มีการกำหนดวิธีการทำงานเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลย การแสดงความคิดเห็นจะเปลี่ยนประเด็นไปมาอยู่เรื่อย

ด้านการสื่อสารภายในกลุ่ม รูปแบบ คำอธิบาย 1 มีการแสดงออกถึงความคิดเห็นและทัศนะด้วยความเชื่อมั่น มีการถกเถียงกันถึงความคิดเห็นที่แตกต่างจนกระทั่งเข้าใจกันเป็นอย่างดี 2   มีการหารือมุ่งเน้นที่จุดยืนของสมาชิกเพียงบางคน คนอื่นๆจะได้รับการกระตุ้นให้สนับสนุน 3 มีการหารือดำเนินไปในแบบที่ “แต่ละคนดึงดันในจุดยืนของตน” บางคนยึดมั่นในความคิดเห็นของตนเองโดยแทบไม่คำนึงผลที่จะตามออกมา 4 มีการพิจารณาทัศนะและความคิดที่แตกต่างกัน แต่ไม่มีการตกลงหาทางออกอย่างจริงจัง 5 มีการให้และรับอย่างสุภาพ ผู้คนยอมสละจุดยืนของตนเองเพื่อให้ตกลงกันได้ง่ายและรวดเร็ว 6 มีการแสดงความคิดเห็นและทัศนะอย่างเนือยๆ หรือไม่ได้รับความสนใจจากสมาชิกคนอื่นๆในทีม บางคนไม่สนใจจะสื่อข้อความหรือสนใจฟังในสิ่งที่คนอื่นพูด

ด้านการตัดสินใจ รูปแบบ คำอธิบาย 1 การตัดสินใจขึ้นอยู่กับความเข้าใจและการตกลงกันภายในทีม มีความเห็นพ้องต้องกันโดยไม่มีข้อกังขา 2   สมาชิกบางคนเป็นผู้ให้แนวทางแก่ทีมในการตัดสินใจแต่พยายามอย่างจริงใจที่จะโน้มน้าวให้ทีมยอมรับการตัดสินใจของตนเอง 3 สมาชิกบางคนกดดันคนอื่นๆให้ตัดสินใจเหมือนตน 4 ความคิดเห็นของคนส่วนใหญ่นำไปสู่การตัดสินใจ แม้ว่าบางคนยังสงวนท่าทีหรือไม่เห็นด้วย แต่ก็ยอมเปลี่ยนใจเพื่อให้งานเสร็จเท่านั้น 5 หลังจากสมาชิกบางคนตกลงกันได้แล้ว คนอื่นๆก็สนับสนุนเพื่อแสดงความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกัน 6 สมาชิกในทีมไม่ใส่ใจนักว่าผลการตัดสินใจจะเป็นอย่างไร บางคนไม่อยู่ในทีมในขณะที่มีการตัดสินใจ และทีมก็ไม่สนใจว่าเขาจะอยู่หรือไม่

รูปแบบการทำงาน รูปแบบที่ 1 เป็นรูปแบบการ ทำงานแบบ 9,9 รูปแบบที่ 1 เป็นรูปแบบการ ทำงานแบบ 9,9 รูปแบบที่ 2 เป็นรูปแบบการทำงาน แบบ 9,1 รูปแบบที่ 3 เป็นรูปแบบการ ทำงานแบบ 9+9 รูปแบบที่ 4 เป็นรูปแบบการ ทำงานแบบ 5,5 รูปแบบที่ 5 เป็นรูปแบบการ ทำงานแบบ 1,9 รูปแบบที่ 6 เป็นรูปแบบการ ทำงานแบบ 1,1

เอื้อเฟื้อและประนีประนอม Concern for people (เน้นคน) 9+9 พ่อปกครองลูก สามารถทำงานให้ได้ผลงานที่มีคุณภาพ ภายใต้การชี้นำของผู้มีมีประสบการณ์ “ทุกคนต้องเชื่อฉัน เพราะฉันผ่านประสบการณ์มาเยอะ” 9 1,9   9,9 8 7 6 5 5,5 4 3 2 1 1,1 9,1 สบายและรื่นรมย์ พยายามสร้างความกลมเกลียวและไมตรีจิต มีการจัดการข้อขัดแย้งด้วยความนุ่มนวล เพื่อให้งานการไปได้ดีในวันหน้า “คนสำราญ งานไม่เสร็จ” สำเร็จอย่างมีคุณภาพ ทำงานร่วมกันเพื่อให้ได้ผลงานที่มีคุณภาพ และนำไปวัดผลกับมาตรฐานสูงสุดที่เป็นไปได้ ทุกคนสนับสนุนและร่วมรับผิดชอบเพื่อให้ทีมงานประสบความสำเร็จ “คนสำราญ งานสำเร็จ” เอื้อเฟื้อและประนีประนอม เอาไหนเอาด้วยตามเสียงส่วนใหญ่ แต่ทำตามกฎระเบียบเท่านั้น “เอางัยเอากัน” สนใจแต่ความสำเร็จ อาจได้ผลงานในระยะสั้น หากใช้ไปนาน ๆ จะทำให้คน “ต่อต้านการทำงาน” หรืออย่างน้อยก็ลดความตั้งใจในการอุทิศตน “ใครจะเป็นจะตาย ฉันไม่สน งานต้องเสร็จ” วางเฉย ไม่สนใจและปัดความรับผิดชอบ ยึดหลักไม่ทำอะไรเลยหรือทำให้น้อยที่สุด “ธุระไม่ใช่ ใครอยากเด่นอยากดังก็ทำไป” Concern for product (เน้นงาน) ที่มา : The Supervisory Grid, 2555 :55