การบริหารจัดการโครงการวิจัย Research Project Management ดร.มารุต บูรณรัช ห้องปฎิบัติการวิจัยเทคโนโลยีภาษาธรรมชาติและความหมาย ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ สานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ marut.bur@nectec.or.th คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ จ.พัทลุง วันที่ 18 พฤษภาคม 2559

PDW Workshop (HR) http://www.slideshare.net/vbuenger/Practical_Research_Project_Management

การบริหารโครงการวิจัย vs. การบริหารโครงการ ผลลัพธ์ของโครงการวิจัยไม่สามารถบอกล่วงหน้า ได้อย่างชัดเจน เราทำวิจัยเพราะเรายังไม่รู้ว่าว่าผลที่ได้จะเป็นอย่างไร เราทำวิจัยเพราะเราต้องการค้นพบความรู้ใหม่ (new knowledge) หรือนวัตกรรมใหม่ (innovation) ที่ไม่เคยมีใครทำมาก่อน การบริหารโครงการวิจัยจึงต้องให้โอกาสกับความไม่แน่นอน (uncertainty) ที่จะเกิดขึ้นด้วย

กระบวนการทำวิจัย การมีแนวคิดใหม่ (Idea Generation) ทบทวนวรรณกรรม (Literature Review) ออกแบบการวิจัย (Study Design) เก็บข้อมูล/ทดสอบ (Data Collection) วิเคราะห์ผล (Analysis) ตีพิมพ์ (Writing Paper) Applied Science หาผู้ได้รับประโยชน์ (Find Stakeholders) V. Swaminathan & T.Brown, Perfect Practices and Perils in Research Project Management

ผู้ได้รับประโยชน์ (Stakeholders) ความต้องการผู้ใช้ (Requirements) ข้อมูล (Data) ความเชี่ยวชาญในสาขา (Domain Experts) กิจกรรม (Activities) เช่น focused group meeting, exhibition การตรวจสอบความถูกต้อง และการประเมินผล (Verification & Evaluation) สร้างความแตกต่างจากงานวิจัยอื่นๆ (Uniqueness)

การจัดการโครงการวิจัย เวลา (Time) งบประมาณ (Cost) ขอบเขต (Scope) คุณภาพ (Quality) A. Heinze, Research Project Management

หัวหน้าโครงการ (Principal Investigator - PI) ผู้รับผิดชอบการส่งมอบผลลัพธ์ของโครงการ สื่อสาร ประสานงานกับทีมงาน ประสานงานกับผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย (stakeholder) สื่อสาร ประสานงานกับผู้ใช้ ผู้เชี่ยวชาญ พันธมิตรร่วมวิจัย บริหารจัดการทรัพยากรโครงการ – งบประมาณ บุคลากร ควบคุมการใช้จ่ายโครงการ แบ่งหน้าที่ความรับชอบในทีม เขียนรายงานความก้าวหน้า รายงานปิดโครงการ สื่อสาร ประสานงานกับผู้ให้ทุนสนับสนุน

สิ่งที่ต้องบริหารจัดการในโครงการวิจัย ความสำเร็จในแต่ละช่วงเวลา (Milestones) ทรัพยากร (Resources) ความเสี่ยง (Risks) คุณภาพ (Quality) สิ่งส่งมอบ (Deliverable)

ทรัพยากร (Resources) งบประมาณ (Money) อุปกรณ์ (Equipment) บุคลากร (People)

งบประมาณ งบประมาณให้ครั้งเดียว งบประมาณให้เป็นหลายงวด มีผลลัพธ์สำคัญในแต่ละช่วงเวลา (milestone) เช่น ทุก 6 เดือน ส่งรายงานความก้าวหน้าตรงเวลา เปอร์เซ็นการใช้จ่ายของงบประมาณเหมาะสม

อุปกรณ์/ ครุภัณฑ์ ใช้ที่มีอยู่ vs. ซื้อใหม่ การใช้อุปกรณ์ที่มีอยู่ เร็ว ลดค่าใช้จ่ายโครงการ ลดระยะเวลาการเรียนรู้อุปกรณ์ใหม่ (learning curve) ปัจจุบันมี tool แบบออนไลน์ที่สามารถใช้ได้ฟรีอยู่เป็นจำนวนมาก File sharing Collaboration & Communication Tools Survey tools

บุคลากร การทำงานร่วมกัน (Teamwork) ชักชวนคนเก่งเข้ามาร่วมงานในโครงการ Skill vs. Availability การทำงานร่วมกัน (Teamwork) การแบ่งบทบาทหน้าที่ต้องชัดเจน (roles/ responsibilities) ต้องมีการสื่อสารที่ดี (communication) ความไว้วางใจกัน (trust)

การจัดการความเสี่ยง (risk management) ในเชิงการวิจัย ความเสี่ยงสูง ก็มีโอกาสที่จะเกิดนวัตกรรมใหม่สูงเช่นกัน ความเสี่ยงที่ควรป้องกันและหลีกเลี่ยง การสูญหายของข้อมูล Data backup Online file sharing service Down time Redundancy, External hosts ความไม่ compatible ของแพล็ตฟอร์ม Platform-neutral tools Web-based service

Tools สนับสนุนทีมวิจัย Collaboration Tools Google Doc Facebook Groups Group file sharing Google Drive Dropbox Communication LINE Facebook Messenger

การสร้างเครือข่ายวิจัย (พันธมิตรร่วมวิจัย) สร้างพันธมิตรวิจัยกับหน่วยงานอื่นๆ Stakeholders Users, Domain experts Researchers Domestic collaborations Researcher exchanges Co-research proposal Co-organized conference International collaborations Research visits

การเริ่มต้นโครงการ การประชุมเริ่มต้นโครงการสำหรับทีมงาน (kick-off meeting) ระบุวัตถุประสงค์โครงการ (objective)ให้ทีมงาน เงื่อนไขต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการทำงาน (context) แบ่งหน้าที่ความรับผิดชอบ ความคาดหวังจากสมาชิกแต่ละคน Milestones Deliverables รูปแบบการทำงานควรมีความยืดหยุ่นตามสถานการณ์

การเขียนรายงาน รายงานความก้าวหน้า รายงานปิดโครงการ สอดคล้องกับความคาดหวังของผู้ให้ทุน รายงานปิดโครงการ เน้นที่ผลลัพธ์ของโครงการ ผลลัพธ์ของโครงการวิจัยอาจแตกต่างจากที่เขียนไว้ในข้อเสนอโครงการ เกิดนวัตกรรม

การตีพิมพ์เผยแพร่ผลงาน ผลลัพธ์สำคัญของโครงการวิจัย Conference papers Journal papers Patents

Conference Papers ควรเลือกตีพิมพ์นำเสนอผลงานในงาน conference ที่มี proceedings อยู่ในฐานข้อมูลสำคัญ เช่น IEEE Xplore (http://ieeexplore.ieee.org/Xplore/home.jsp) Springer (http://link.springer.com/) Proceedings ที่อยู่ในฐานข้อมูลสำคัญมีผลต่อจำนวนการถูกอ้างอิงได้มากกว่า Citations, h-index, i10-index

Journal Papers ควรเลือกตีพิมพ์ผลงานใน Journal ที่ถูก index ในฐานข้อมูลสำคัญ เช่น ISI (http://ip-science.thomsonreuters.com/cgi-bin/jrnlst/jlresults.cgi?PC=D) SCOPUS (http://www.scimagojr.com/) TCI (http://www.kmutt.ac.th/jif/public_html/list%20journal.php?branch=S) Journal ที่อยู่ในฐานข้อมูลสำคัญมีผลต่อจำนวนการถูกอ้างอิงได้มากกว่า Citations, h-index, i10-index

สิทธิบัตร (Patents) เขียน/ ยื่นขอสิทธิบัตรก่อนตีพิมพ์ paper ประเทศไทยไม่สามารถเขียนสิทธิบัตรของ software และ algorithm ได้ ต้องจดสิทธิบัตรในรูปแบบของระบบ

ข้อทิ้งท้าย การบริหารจัดการโครงการวิจัย มีความแตกต่างจาก โครงการชนิดอื่นๆ คือต้องเปิดโอกาสให้มีผลลัพธ์ไม่สามารถรู้ล่วงหน้าได้ ผู้ได้รับประโยชน์จากงานวิจัย (Stakeholders) มีความสำคัญต่องานวิจัยด้าน Applied Science อย่างมาก งานวิจัยถือว่าประสบความสำเร็จหากมีผู้ใช้สนใจ การสร้างเครือข่ายและพันธมิตรร่วมวิจัยเป็นสิ่งสำคัญที่ต้องทำควบคู่ไปด้วยกับการทำวิจัย ความสำเร็จโครงการจากมุมมองผู้ให้ทุนฯ ส่งรายงานตรงเวลา ใช้งบฯให้ได้สัดส่วน ส่งมอบผลงานได้ตามข้อเสนอโครงการ