แนวทางบริหารการให้วัคซีน ป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ตามฤดูกาลประจำปี 2559 สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เขต 9 นครราชสีมา Update 11 เมษายน 2559
1. วัตถุประสงค์ รณรงค์ (3 เดือน) เริ่ม 1 พ.ค.– 31 ก.ค. 59 1. กลุ่มเป้าหมายได้รับวัคซีนไม่น้อยกว่าร้อยละ 80 ของวัคซีนทั้งหมด ผู้ป่วยโรคเรื้อรัง 7 กลุ่ม (ปอดอุดกั้นเรื้อรัง , หอบหืด , หัวใจ , หลอดเลือดสมอง , ไตวาย , เบาหวาน , ผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับเคมีบำบัด) ผู้สูงอายุ > 65 ปี หญิงตั้งครรภ์ > 4 เดือน เด็กอายุ 6 เดือน - 2 ปี 2. วัคซีนสูญเสียไม่เกินร้อยละ 5 ของวัคซีนทั้งหมด รณรงค์ (3 เดือน) เริ่ม 1 พ.ค.– 31 ก.ค. 59
2. กลุ่มเป้าหมาย ปี 47 - 50 บุคลากรกลุ่มเสี่ยง : บุคลากรทางการแพทย์ เจ้าหน้าที่ห้องปฏิบัติการ , เจ้าหน้าที่ทำลายสัดว์ปีก ผู้ป่วยโรคเรื้อรัง 7 กลุ่ม : ปอดอุดกั้นเรื้อรัง หอบหืด หัวใจ หลอดเลือดสมอง ไตวาย เบาหวาน ผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับยาเคมีบำบัด + ปี 51 - 52 + 1. ผู้ป่วยโรคเรื้อรัง 7 กลุ่ม 2. ผู้สูงอายุ > 65 ปี ปี 53 - 55 1. ผู้ป่วยโรคเรื้อรัง 7 กลุ่ม 2. ผู้สูงอายุ > 65 ปี 3. หญิงตั้งครรภ์ > 4 เดือน 4. เด็กอายุ 6 เดือน - 2 ปี + ปี 56 - 59 กรมควบคุมโรค จัดสรรวัคซีนบุคลากร สปสช. จัดสรรวัคซีนประชาชน
กลุ่มเป้าหมายปี 2559 400,000 โด๊ส บุคลากรกลุ่มเสี่ยง : บุคลากรทางการแพทย์ เจ้าหน้าที่ห้องปฏิบัติการ , เจ้าหน้าที่ทำลายสัดว์ปีก ประชาชนกลุ่มเสี่ยง ผู้ป่วยโรคเรื้อรัง 7 โรค อายุ > 65 ปี หญิงตั้งครรภ์ > 4 เดือน เด็กอายุ 6 เดือน - 2 ปี 3.1 ล้านโด๊ส ปี 53 – บุคลากร 400,000 dose , ประชาชน 1,977,000 dose = 2,377,000 dose ปี 54 – บุคลากร 400,000 dose , ประชาชน 2,400,000 dose = 2,800,000 dose ปี 55 – บุคลากร 450,000 dose , ประชาชน 2,844,000 dose = 3,294,000 dose (แผนซื้อวัคซีนประชาชน 3.1 ล้าน dose , แต่ไม่ผ่านการทดสอบ 256,000 dose) ปี 56 – บุคลากร 500,000 dose , ประชาชน 3,000,000 dose = 3,500,000 dose ปี 56-58 – บุคลากร 400,000 dose , ประชาชน 3,000,000 dose = 3,400,000 dose บุคคลกลุ่มเสี่ยงอื่นๆ (ตามที่คณะอนุกรรมการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคกำหนด) ผู้พิการทางสมองที่ช่วยเหลือตนเองไม่ได้ ผู้ป่วยธาลัสซีเมีย , ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง (รวมถึงผู้ติดเชื้อ HIV ที่มีอาการ) บุคคลโรคอ้วน (น้ำหนักตัว > 100 กิโลกรัม หรือ BMI > 35 kg/ตารางเมตร ) ผู้ป่วยโรคเรื้อรัง 7 กลุ่ม : ปอดอุดกั้นเรื้อรัง , หอบหืด , หัวใจ , หลอดเลือดสมอง , ไตวาย , เบาหวาน , ผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับเคมีบำบัด
3. ข้อมูลวัคซีนสายพันธุ์ปี 2016 Vaccine Southern strain ประกอบด้วย 3 สายพันธุ์ : ชนิด A (H1N1) , ชนิด A (H3N2) , ชนิด B ปี Vaccine Southern strain ชนิด A (H1N1) ชนิด A (H3N2) ชนิด B 2551 Solomon Islands/3/2006 Brisbane/10/2007 Florida/4/2006 2552 Brisbane/59/2007 2553 Calilfornia/7/2009 Perth/16/2009 Brisbane/60/2008 2554 2555 2556 Victoria/361/2011 Wisconsin/1/2010 2557 Texas/50/2012 Massuchusetts/2/2012 2558 Switzerland/9715293/2013 Phuket/3073/2013 2559 A/Hong Kong/4801/2014
ผลิตจากเชื้อไวรัสชนิดเชื้อตาย (Inactivated vaccine) ประกอบด้วย Ag ที่คล้าย Ag ของไวรัส แพร่พันธุ์ในไข่ไก่ฟัก ** ห้ามใช้ในคนที่แพ้ไข่ โปรตีนจากไก่ วัคซีนไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ 2009 แบ่งเป็น 2 กลุ่มใหญ่ คือ วัคซีนที่ผลิตจาก 'ไวรัสเชื้อเป็น' กับ 'ไวรัสเชื้อตาย' 1. วัคซีนเชื้อตาย (Inactivated vaccine) ใช้วิธีการฉีดเหมือนวัคซีนทั่วไป ข้อดีคือ มีความปลอดภัยสูงเพราะเชื้อไวรัสตายแล้วไม่เพิ่มจำนวนให้เกิดอันตรายแก่ร่างกาย และใช้วิธีฉีดที่คุ้นเคย ข้อเสียคือ ต้องใช้ไข่ปลอดเชื้อจำนวนมาก วัคซีน 1 โด๊สอาจต้องใช้ไข่ไก่ 1 ฟอง ประกอบกับการผลิตทำได้ช้ากว่าวัคซีนเชื้อเป็น 2. วัคซีนเชื้อเป็น (Live attenuate vaccine) ต้องใช้วิธีพ่นผ่านจมูกเข้าไปตามระบบทางเดินหายใจของมนุษย์ เชื้อไวรัสเมื่อเจอกับอุณหภูมิร่างกายจะเจริญเติบโตได้ในระดับหนึ่ง แต่เชื้อไวรัสจะอ่อนฤทธิ์จนไม่สามารถทำให้ร่างกายเป็นโรค ทำได้เพียงกระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมาเท่านั้น ข้อดีคือ ร่างกายสามารถสร้างภูมิคุ้มกันได้มากกว่าวัคซีนเชื้อตาย และผลิตได้ปริมาณมากกว่า 20-30 เท่าต่อไข่ 1 ฟอง แต่ทว่าประเทศที่มีเทคโนโลยีผลิตวัคซีนเชื้อเป็นมีแค่อเมริกากับรัสเซียเท่านั้น
ผลิตโดยบริษัท Abbott Biologicals , ประเทศเนเธอแลนด์ จัดสรรวัคซีนประชาชน Influvac 2016 – Single dose ผลิตโดยบริษัท Abbott Biologicals , ประเทศเนเธอแลนด์
Influenza vaccine – Multiple dose ผลิตโดยบริษัท Sanofi Pasteur , ประเทศฝรั่งเศส แบ่งบรรจุโดย GPO-MBP
ภูมิคุ้มกันเกิดขึ้น ภายใน 2 - 3 สัปดาห์หลังฉีด ภูมิคุ้มกัน อยู่ได้นาน 1 ปี >> ต้องฉีดทุกปี ไม่สามารถป้องกันโรคหวัดทั่วไป / โรคอื่นที่มีอาการคล้ายไข้หวัดใหญ่ อาการไม่พึงประสงค์ ปวดศรีษะ เหงื่อออก ปวดกล้ามเนื้อ ปวดข้อ ไข้ รู้สึกไม่สบายตัว สั่น อ่อนแรง อาการเฉพาะที่ : ปวด บวม แดง ห้อเลือด ตุ่มนูนรอบบริเวณที่ฉีด ** หายได้เองภายใน 1 -2 วัน โดยไม่ต้องรับการรักษา
การฉีดวัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ Route of administration ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ (IM) ปริมาณวัคซีน (cc) อายุ 6 เดือน – 3 ปี 0.25 cc / dose อายุ > 3 ปี 0.50 cc / dose จำนวนครั้งที่ให้วัคซีน อายุ 6 เดือน – 9 ปี ฉีด 2 ครั้ง ห่างกัน 1 เดือน อายุ > 9 ปี ฉีด 1 ครั้ง
4. ปริมาณจัดสรรวัคซีน (ประชาชน) ระดับประเทศ ประชาชน 4 กลุ่มเป้าหมาย = 11,683,044 คน จัดซื้อวัคซีน = 3,100,000 โด๊ส ( 26.53 %) ปี 58 ประชาชน 4 กลุ่มเป้าหมาย = 11,323,717 คน จัดซื้อวัคซีน = 3,000,000 โด๊ส ( 26.49 %)
ประชาชน 4 กลุ่มเป้าหมาย ระดับเขต 9 จังหวัด ประชาชน 4 กลุ่มเป้าหมาย ยอดจัดสรรวัคซีน (สสจ. ยืนยัน) ปรับเกลี่ยระดับเขต 7 โรคเรื้อรัง ผู้สูงอายุ > 65ปี เด็ก 6ด.-2ปี ญ.ตั้งครรภ์ >4ด. รวม นครราชสีมา 183,955 199,528 67,224 13,681 464,388 125,222 บุรีรัมย์ 98,678 115,577 39,367 9,283 262,905 67,759 สุรินทร์ 71,060 116,729 34,468 9,026 231,283 61,369 ชัยภูมิ 82,029 90,226 24,851 6,375 203,481 53,992 เขต 9 435,722 522,060 165,910 38,365 1,162,057 308,342 ยอดจัดสรรรายหน่วยบริการ
5. แผนการดำเนินงาน 1. เพื่อให้เกิดประสิทธิผลสูงสุดต่อการควบคุมโรค หน่วยบริการควรทำแผนเร่งรัดการดำเนินงาน 2 ช่วง - ช่วงเร่งรัด 2 เดือนแรก ( 1 พ.ค. – 30 มิ.ย. 59) - ช่วงเก็บตก (1 – 31 ก.ค. 59) 2. องค์การเภสัชกรรมจัดส่งวัคซีน 3 รอบ - รอบ 1 Single dose ภายใน 25 เม.ย. 59 - รอบ 2 Multiple dose ภายใน 11 พ.ค. 59 - รอบ 3 Single dose ภายใน 13 มิ.ย. 59
6. งบประมาณสนับสนุน ค่าใช้จ่ายการจัดการ : หน่วยบริการประจำแห่งละ 15,000 บาท ค่าชดเชยบริการ : จ่ายเหมาตามจำนวนวัคซีนที่จัดสรรให้หน่วยบริการ ในอัตรา 20 บาทต่อโด๊ส โดยจ่ายทั้งหมดภายใน 30 เมษายน 2559 ** ปีงบ 2560 งบค่าใช้จ่ายการจัดการและค่าชดเชยบริการให้วัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่จะไม่แยกออกมาเป็นการเฉพาะดังที่ผ่านมา แต่จะเหมารวมอยู่ในงบบริการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคสำหรับบริการพื้นฐานที่จัดสรรให้หน่วยบริการ
7. ผลการดำเนินงานปี 2558 ระดับประเทศ : % ผลงานเทียบประชาชนกลุ่มเป้าหมาย (%Coverage) = 10.52 % (เป้าหมาย > 25%) % ผลงานเทียบกับปริมาณจัดสรรวัคซีน (%Achieve) = 39.71 % (เป้าหมาย > 90%) ปี 57 % Coverage (ผลงานเทียบประชาชนกลุ่มเป้าหมาย) = 24.13% (เป้าหมาย > 25%) % Achieve (ผลงานเทียบยอดจัดสรรวัคซีน) = 88.37% (เป้าหมาย > 90%) ที่มา : OP Individual 43 แฟ้ม (บันทึกข้อมูล 1 พ.ค. – 31 ต.ค. 58)
ระดับเขต 9 ที่มา : OP Individual 43 แฟ้ม (บันทึกข้อมูล 1 พ.ค. – 31 ต.ค. 58)
ทำอย่างไรให้บริการฉีดวัคซีน อย่างมีประสิทธิภาพ และคุ้มค่าที่สุด เน้นประชาชน 4 กลุ่มเสี่ยงเข้าถึงบริการเป็นสำคัญ ผู้ป่วยโรคเรื้อรัง 7 กลุ่ม (ปอดอุดกั้นเรื้อรัง , หอบหืด , หัวใจ , หลอดเลือดสมอง , ไตวาย , เบาหวาน , ผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับเคมีบำบัด) ผู้สูงอายุ > 65 ปี หญิงตั้งครรภ์ > 4 เดือน เด็กอายุ 6 เดือน - 2 ปี *
สรุปประเด็นแตกต่างจากปี 58 ปี 59 1. ตัวชี้วัด 1. กลุ่มเป้าหมายได้รับวัคซีน ไม่น้อยกว่าร้อยละ 90 ของวัคซีนทั้งหมด 2. วัคซีนสูญเสียไม่เกินร้อยละ 5 ของวัคซีนทั้งหมด ไม่น้อยกว่าร้อยละ 80 ของวัคซีนทั้งหมด 2. ข้อมูลวัคซีน 1. สายพันธุ์วัคซีน Type A H1N1 Calilfornia/7/2009 Type A H3N2 Switzerland/9715293/2013 Type B Phuket/3073/2013 Type A H3N2 A/Hong Kong/4801/2014 Type B Brisbane/60/2008 2. บริษัทวัคซีน (ประชาชน) Single dose – Influvac 2015 ผลิตโดย Abbott Biologicals, เนเธอแลนด์ Single dose – Influvac 2016 Multiple dose – Influenza Vaccine ผลิตโดย Sanofi Pasteur , ฝรั่งเศส แบ่งบรรจุโดย GPO-MBP
ประเด็นแตกต่างจากปี 58 (ต่อ) ปี 59 3. งบประมาณ 1. ค่าบริการตามผลงาน (Workload) อัตราจ่าย 20 บาท/ราย ตามข้อมูลที่บันทึกใน OP Individual 43 แฟ้ม (ICD10 = 815) เหมาจ่าย 20 บาท/dose ตามจำนวนวัคซีนที่หน่วยบริการได้รับจัดสรร 2. ค่าสนับสนุนและส่งเสริมการจัดบริการ จัดสรรให้ CUP ละ 15,000 บาท