Can we create and own them? What are intellectual property rights? Do we know them when we see them? How important are they in the market – domestic and international? Can we create and own them?

กฏหมายสิทธิบัตร Patent ความลับทางการค้า Trade Secret การประดิษฐ์ (Invention) การออกแบบผลิตภัณฑ์ (Design) กฏหมายสิทธิบัตร Patent แผนผังภูมิวงจรรวม Integrated Circuit เครื่องหมายการค้า/บริการ Trademark หนังสือ เพลง ภาพยนต์ ซอฟแวร์ ถ่ายทอดฯ ภาพถ่าย ,, Copyright สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ Geographical Indication

กฎหมายทรัพย์สินทางปัญญา เป็นชุดกฎหมายของการสร้างความเป็นเจ้าของทรัพย์ (ไม่มีรูปร่าง) จากความคิดสร้างสรรของมนุษย์ กฎหมายทรัพย์สินทางปัญญาแต่ละกฎหมาย กำหนดเงื่อนไข/องค์ประกอบในการได้มาซึ่งสิทธิแต่ต่างกันออกไป

ทรัพย์สินทางปัญญา (Intellectual Property: IP) ต่างจาก “ทรัพย์” อื่นอย่างไร? ทรัพย์สินทางปัญญา หรือเรียกว่าทรัพย์ไม่มีรูปร่าง (Intangible Right) เป็นสิทธิในการผลิต/ใช้/ขาย ในสิ่งที่ตนคิดสร้างสรรขึ้น อาทิ ก. แต่งตำรา ก. เป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ (ตามเงื่อนไขก.ม.ลิขสิทธิ์) ก. มีสิทธิแต่ผู้เดียวที่ใช้งานนั้นในการแสวงปย. ทางเศรษฐกิจ (Exclusive Right) แดง ซื้อตำรา (ทรัพย์มีรูปร่าง Tangible Property) นั้น แดงเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ ในตำรานั้น แต่แดงไม่ใช่ เจ้าของลิขสิทธิ์ หากแดงทำซ้าตำรานั้น โดยไม่ได้รับอนุญาตจาก ก. แดงก็เป็นผู้ละเมิดลิขสิทธิ์ ก.

ทรัพย์สินทางปัญญาเป็นสิทธิที่กรอบในดินแดน (Territorial Right) ... ? Ex. จดสิทธิบัตรการประดิษฐ์ในประเทศไทย ไม่ได้ทำให้สิทธิบัตรการประดิษฐ์นั้น ได้รับการคุ้มครองภายใต้กฎหมายของประเทศอื่น ที่ไม่ได้ยื่ยจดสิทธิบัตรในการประดิษฐ์ดังกล่าว แล้วการประดิษฐ์นั้น สามารถยื่นขอจดสิทธิบัตรในหลายประเทศเทศได้หรือไม่? ได้ ... แต่ต้องเป็นไปตามเงื่อนไขของกฎหมายสิทธิบัตร (พ.ร.บ. สิทธิบัตร) ... หรือ ใช้ช่องทางการยื่นขอจดสิทธิบัตรผ่านระบบ PCT (Patent Cooperation Treaty) ที่ประเทศไทยเป็นภาคีสมาชิกที่เปิดโอกาสให้ระบุประเทศที่ต้องการให้การประดิษฐ์ได้รับการจดทะเบียน ... แต่การตัดสินใจจดทะเบียนให้ก็ยังเป็นสิทธิของแต่ละประเทศนั้น .. อาจมีการปฏิเสธก็ได้ (อธิบายเพิ่มในบทถัดไป)

Kanya Hirunwattanapong, Faculty of Law, CMU, 2012 Justifications of IPRs Protection โดยสรุปแนวคิดทฤษฎีที่ส่งเสริมการให้สิทธิเด็ดขาดในกฎหมายทรัพย์สินทางปัญญา Natural Rights It is ‘natural right’ of an inventor/creator to exclusively use or exploit a consequence of his mental labour. It co-insides with John Locke’s philosophy (1632-1704). He argues that property is a natural right and it is derived from labour. สิทธิธรรมชาติ เป็นสิทธิตามธรรมชาติของผู้ประดิษฐ์หรือผู้สร้างสรรค์ที่จะมีสิทธิแสวงประโยชน์ในสิ่งที่ตนเองคิดค้นและได้รับการเคารพจากบุคคลอื่น Innovation and Economic Incentives The protection of intellectual property rights facilitates economic activity and encourages new researches (H.C. Anwalt; J.H. Barton). การเป็นแรงจูงใจในการส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ นวัตกรรมใหม่ๆ Kanya Hirunwattanapong, Faculty of Law, CMU, 2012

มีทรัพย์สินทางปัญญาอะไรบ้าง?