การฟัง การดู และการพูด
การวิเคราะห์เรื่องและประเมินเรื่องที่ฟังและดู การฟังและการดู เป็นทักษะที่จำเป็นในการติดต่อสื่อสารในชีวิตประจำวัน ซึ่งอาจได้รับจากบุคคล หรือสื่อต่างๆ ได้ เช่น ฟังเพลง ฟังธรรมะ ฟังโฆษณา ฟังสารคดี บทความ นวนิยาย ฟังการหาเสียง ดูคอนเสิร์ต ดูละคร ดูภาพยานตร์ ดู กีฬา ซึ่งสื่ออาจเป็นแถบบันทึกเสียง วิทยุ โทรทัศน์ คอมพิวเตอร์ เป็นต้น
ในการฟังและดูจะต้องรู้จักแยกแยะเรื่องที่ฟังหรือดูได้ว่า อะไรคือ ข้อเท็จจริง อะไรคือข้อคิดเห็น ส่วนใดเป็นข้อเสนอแนะ วิธีนี้เรียกว่าการ วิเคราะห์ คือ ต้องฟังอย่างละเอียด ฟังหลาย ๆ ครั้งจนวิเคราะห์ได้ แยกแยะได้ ซึ่งจะเป็นประโยชน์ที่จะช่วยให้ได้รับสารอย่างมีประสิทธิภาพ สามารถใช้ สติปัญญาพิจารณาสาร แยกแยะข้อเท็จจริง สรุปหาใจความสำคัญของสาร ไตร่ตรอง วินิจฉัย อย่างมีวิจารณญาณ ซึ่งจะช่วยให้ผู้รับสารสามารถนำสารที่ได้รับไปใช้ให้ เกิดประโยชน์ในการดำเนินชีวิตได้อย่างมีประสิทธิภาพ
การประเมินค่าในการฟังและการดูนั้นต้องหมั่นฝึกฝนในการประเมินค่าถึง ความน่าเชื่อถือของสาร รู้จักเลือกเรื่องที่ฟังอย่างมีวิจารณญา ( ใช้ สติปัญญาไตร่ตรอง ใคร่ครวญ ) และรู้จักประเมินค่าว่าควรแก่การฟังและ การดูเพียงใด โดยพิจารณาว่าข้อความว่าที่ฟังและดูก่อให้เกิดความ จรรโลงใจ มีประโยชน์ ไม่ชักนำไปในทางหายนะ แต่เป็นไปเพื่อให้เกิด การพัฒนา ตลอดจนข้อความที่ได้จากการฟัง และการดูสามารถนำไปใช้ ในชีวิตประจำวัน เมื่อปฏิบัติตามนั้นจะทำให้เจริญรุ่งเรืองหรือมีความสุข เป็นประโยชน์ต่อสังคมส่วนร่วม เป็นต้น
การวิเคราะห์และประเมินเรื่องที่ฟังและดู ๑.พิจารณาแนวคิดของเรื่องที่ฟังและดู แนวคิด หมายถึง ความคิดที่ มีแนวทางปฏิบัติ ที่ผู้พูด หรือผู้เขียนต้องการสื่อมาให้ผู้ฟัง ผู้ดู เพื่อ นำไปใช้ในชีวิตประจำวัน โดยอาจจะสื่อผ่านพฤติกรรมของ ตัวละคร เนื้อหา หรือเหตุการณ์ต่างๆ โดยให้ผู้ฟัง ผู้ดู พิจารณาเรื่อง ทั้งหมด ๒. การใช้ภาษา ภาษาที่ฟังและดูควร