กลุ่มงานการบริการผู้ป่วยนอก งานบริการสุขภาพปฐมภูมิ วนัชพรรณ อิ่มเอิบ โทร. 2608

อาหารเฉพาะโรคผู้สูงอายุ อาหารทั่วไป และ อาหารเฉพาะโรคผู้สูงอายุ

อาหารเฉพาะโรคผู้สูงอายุ ข้อมูลจากหนังสือ เรื่อง อาหารทั่วไป และ อาหารเฉพาะโรคผู้สูงอายุ หน้า 24 - 29

รายการอาหารในหมวดข้าว-แป้ง 1 รายการอาหารในหมวดข้าว-แป้ง ชื่ออาหาร น้ำหนัก - กรัม ถ้วยตวง ช้อนโต๊ะ ข้าวสวย,ข้าวซ้อมมือ2 ข้าวเหนียว , สุก ขนมจีน ก๋วยเตี๋ยว, ลวก เส้นหมี่ขาว ,ลวก เส้นหมี่สำเร็จ, แห้ง มันฝรั่ง, ต้ม 2 เผือก, มันเทศ , ต้ม เมล็ดขนุน , ต้ม กระจับ, ต้ม ข้าวโพด ,ต้ม2 เกาลัดจีน ,คั่ว ถั่วเมล็ดแห้ง ,สุก3 ขนมปังโฮลวีท บะหมี่ ,ลวก 1 ก้อน มักโรนี ,สปาเกตตี้ ,ลวก 55 35 90 100 20 65 50 60 30 - 25 75 1/3 ¼ 1-2 จับใหญ่ 2/3 3/4 - 1/2 5 เม็ดเล็ก 5 3 9 10 1/3 ห่อ 6 - 3 เม็ดใหญ่ 1 แผ่น 8 รายการอาหารแลกเปลี่ยนไทย คณะกรรมการชมรมนักกำหนดอาหารและคณะกรรมการโภชนาการ ชมรมผู้ให้ความรู้โรคเบาหวาน 2. มีใยอาหารสูง 3. ถั่วเมล็ดแห้ง,สุก ½ ถ้วยตวง มีคุณค่าอาหารเท่ากับข้าว-แป้ง และเนื้อสัตว์ไขมันต่ำมาก 1 ส่วน

หมวดผัก ผักแบ่งเป็น 2 ประเภท ได้แก่ ผักประเภท ก. ผัก 1 ส่วนคือผักสุก 1/3 – ½ ถ้วยตวง หรือ 50 - 70 กรัม และผักดิบ ¾ - 1 ถ้วยตวง หรือ 70 กรัม ให้พลังงานต่ำมากได้แก่ผักต่างๆ ดังนี้ ผักกาดขาว ผักกาดเขียว ใบโหระพา คื่นช่าย แตงร้าน น้ำเต้า พริกหยวก ข้าวโพดอ่อน ผักกาดสลัด สายบัว กำหล่ำปลี มะเขือเทศ แตงกวา แฟง คูณ ผักบุ้งแดง ผักปวยเล้ง ดอกกระหล่ำ มะเขือ แตงโมอ่อน บวบ ตั้งโอ๋ ผักแว่น ยอดฟักทองอ่อน ดอกกุยช่าย ขมิ้นขาว ฟักเขียว พริกหนุ่ม หยวกกล้วยอ่อน

หมวดผัก ผักแบ่งเป็น 2 ประเภท ได้แก่ ผักประเภท ข. ผัก 1 ส่วนคือผักสุก 1/3 – ½ ถ้วยตวง หรือ 50 - 70 กรัม และผักดิบ ¾ - 1 ถ้วยตวง หรือ 70 กรัม ให้โปรตีน 2 กรัม คาร์โบไฮเดรท 5 กรัม และพลังงาน 25 กิโลแคลอรีได้แก่ผักต่างๆดังนี้ ฟักทอง แครอท ถั่วลันเตา ถั่วพู ยอกกระถิน ดอกขจร ผักติ้ว ใบยอ บร็อกโคลี่ เห็ดฟาง หอมหัวใหญ่ ใบ – ดอกขี้เหล็ก ถั่วฝักยาว ต้นกระเทียม ยอดแค ดอกผักกวางตุ้ง ผักกะเฉด รากบัว มะละกอดิบ เห็ดนางรม สะตอ ผักหวาน ถั่วงอก ยอดชะอม ยอดสะเดา ดอกโสน ผักคะน้า ข้าวโพดอ่อน หน่อไม้ หัวผักกาดแดง (บีทรูท) ถั่วงอกหัวโต ถั่วแขก ยอดมะพร้าวอ่อน ดอกกุยฉ่าย พริกหวาน ใบทองหลาง ตะเกียงกล่ำ เห็ดเป๋าฮื้อ

หมวดผลไม้ รายการอาหารแลกเปลี่ยนหมวดผลไม้ ชื่อ นน.- กรัม ถ้วยตวง ขนาด ผลไม้ 1 ส่วน ให้คาร์โบไฮเดรท 15 กรัม พลังงาน 60 กิโลแคลอรี ได้แก่ผลไม้ต่างๆ ในปริมาณที่แตกต่างกันดังนี้ รายการอาหารแลกเปลี่ยนหมวดผลไม้ ชื่อ นน.- กรัม ถ้วยตวง ขนาด กล้วยน้ำว้า กล้วยไข่ กล้วยหอม กล้วยหักมุก เงาะ ชมพู่ แตงโม ทุเรียน ฝรั่ง 45 50 85 250 285 40 120 - 2 1 ผลกลาง 1 ผลเล็ก หรือ 2/3 ผลกลาง หรือ ½ ผลใหญ่ ½ ผลใหญ่ 4 ผลใหญ่ หรือ 5 ผลเล็ก 4 ผลใหญ่ 1 ชิ้น 1 เม็ดกลาง ½ ผลกลาง (1 ผลหนัก 240 กรัม)

หมวดผลไม้ รายการอาหารแลกเปลี่ยนหมวดผลไม้ ชื่อ นน.- กรัม ถ้วยตวง ขนาด ผลไม้ 1 ส่วน ให้คาร์โบไฮเดรท 15 กรัม พลังงาน 60 กิโลแคลอรี ได้แก่ผลไม้ต่างๆ ในปริมาณที่แตกต่างกันดังนี้ รายการอาหารแลกเปลี่ยนหมวดผลไม้ ชื่อ นน.- กรัม ถ้วยตวง ขนาด มะม่วงดิบ มะม่วงสุก มะละกอสุก สับปะรด ส้มเขียวหวาน ส้มโอ แอบเปิ้ล องุ่น 100 80 115 125 150 130 - ¾ 1 ½ ผลใหญ่ 1 ผลกลาง 8 ชิ้นขนาดคำ 8 ชิ้นขนาดคำ หรือ 1 ชิ้น 2 กลีบใหญ่ 1 ผลเล็ก 20 ผลกลาง

หมวดเนื้อสัตว์ เนื้อสัตว์ที่กินมีหลายชนิด ทั้งสัตว์บก สัตว์น้ำ และสัตว์ปีก แต่ละชนิดมีสารอาหารแตกต่างกัน จึงแบ่งเนื้อสัตว์เป็น 4 ประเภท ประเภทที่ 1 เนื้อสัตว์ที่มีไขมันต่ำมาก ( Very lean meat ) เนื้อสัตว์ 1 ส่วน คือเนื้อสัตว์ ที่มีน้ำหนักสุก 30 กรัม ( 2 ช้อนโต๊ะ ) หรือน้ำหนักดิบ 40 กรัม ( 3 ช้อนโต๊ะ ) ให้โปรตีน 7 กรัม ไขมัน 0 – 1 กรัม และให้พลังงาน 35 กิโลแคลอรี ได้แก่เนื้อสัตว์ต่างๆดังนี้ ปลาช่อน ปลากะพงขาว ปลาใบขนุน ปลาเนื้ออ่อน ลูกชิ้นปลา หอยแครง 2 กุ้งฝอย 4 ปลาตาเดียว ปลาทู ปลาทราบแดง ปลาหมอเทศ ลูกชิ้นเนื้อ1 หอยลาย2 เนื้อปูทะเล ปลาเก๋า ปลาหางเหลือง ปลาดุกอุย ปลากระบอก ปลาหมึกสาย,ยักษ์ กุ้งทะเล 3 ปูตัวเล็ก ปลานกแก้ว ปลาสีกุน ปลาน้ำดอกไม้ ปลาอินทรีย์ หอยเชลล์ 2 กุ้งน้ำจืด 3 ไก่อ่อน, อกไก่ , สันในไก่ หมายเหตุ 1. ลูกชิ้นปลาและลูกชิ้นเนื้อ ประมาณ 5 ลูก ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 2.5 ซม. 2. หอย ประมาณ 10 – 15 ตัว หรือน้ำหนักสุก 30 กรัม หรือน้ำหนักดิบ 70 กรัม 3. กุ้งสด ประมาณ 4 ตัวขนาดกลาง ( ยาว x เส้นผ่าศูนย์กลาง = 8 x 2 ซม. ) หรือ 10 ตัว ขนาดเล็ก ( 5 x 1 ซ.ม. ) 4. กุ้งฝอย 6 ช้อนโต๊ะ

หมวดเนื้อสัตว์ ประเภทที่ 2 เนื้อสัตว์ที่มีไขมันต่ำ ( Lean meat ) เนื้อสัตว์ 1 ส่วน คือ เนื้อสัตว์ ที่มีน้ำหนักสุก 30 กรัม ( 2 ช้อนโต๊ะ ) หรือน้ำหนักดิบ 40 กรัม ( 3 ช้อนโต๊ะ ) ให้โปรตีน 7 กรัม ไขมัน 3 กรัม ให้พลังงาน 55 กิโลแคลอรี ได้แก่เนื้อสัตว์ต่างๆ ไก่อ่อน, เนื้อ เป็ดย่างไม่มีหนัง ไก่อ่อนปีก นมถั่วเหลืองไม่หวาน 240 มล.1 ไก่อ่อน , เนื้อต้นต้นขาน่อง นมถั่วเหลืองหวาน 240 มล. 2 หมายเหตุ 1. นมถั่วเหลืองไม่หวาน มีคุณค่าอาหารเท่ากับ ข้าว – แป้ง ½ ส่วน และเนื้อสัตว์ ไขมั้นต่ำ 1 ส่วน 2. นมถั่วเหลืองหวาน มีคุณค่าเท่ากับข้าว – แป้ง ½ ส่วน เนื้อสัตว์ ไขมันต่ำ 1 ส่วน และน้ำตาล 2 ช้อนชา

หมวดเนื้อสัตว์ ประเภทที่ 3 เนื้อสัตว์ที่มีไขมันปานกลาง ( Medium fat meat ) เนื้อสัตว์ 1 ส่วน คือ เนื้อสัตว์ที่มีน้ำหนักสุก 30 กรัม ( 2 ช้อนโต๊ะ ) หรือน้ำหนักดิบ 40 กรัม ( 3 ช้อนโต๊ะ ) ให้โปรตีน 7 กรัม ไขมัน 5 กรัม และให้พลังงาน 75 กิโลแคลอรี ได้แก่เนื้อสัตว์ต่างๆ หมู ,ซี่โครง ,เนื้อไม่มีมัน ซี่โครงหมูไม่มีมัน ไข่เป็ด ,ไข่ไก่ 1 เนื้อหมูป่า หมู ,ขา ( ไม่ติดมัน ) เป็ด ,เนื้อไม่มีหนัง เต้าหู้แข็ง 2 หมูย่าง, ไม่มีหนัง หมู ,เนื้อไม่มีมัน ไก่แก่ ,เนื้อ เต้าหู้ขาวอ่อน ( หลอด ) 3 หมายเหตุ 1. ไข่ขนาดประมาณ 50 กรัม/ฟอง 2. เต้าหู้แข็งขนาด ½ แผ่น ( ประมาณ 60 กรัม ) 3. เต้าหู้ขาวอ่อน 2/3 ( ประมาณ 180 กรัม )

หมวดเนื้อสัตว์ ประเภทที่ 4 เนื้อสัตว์ที่มีไขมันสูง ( High fat meat ) เนื้อสัตว์ 1 ส่วน คือ เนื้อสัตว์ ที่มีน้ำหนักสุก 30 กรัม ( 2 ช้อนโต๊ะ ) หรือน้ำหนักดิบ 40 กรัม ( 3 ช้อนโต๊ะ ) ให้โปรตีน 7 กรัม ไขมัน 8 กรัม และให้พลังงาน 100 กิโลแคลอรี ได้แก่เนื้อสัตว์ต่างๆ ปลาสวาย ไส้กรอกหมู ไก่ หมู, ซึ่โครงติดมัน เป็ด เนื้อและหนัง กุนเชียง เนื้อวัวติดมัน หมู ,เนื้อติดมัน หมูย่าง ,เนื้อและหนัง ไก่ ,เนื้อและหนัง หมูบด หมูยอ

หมวดนม รายการอาหารแลกเปลี่ยนหมวดนม นม 1 ส่วน ให้โปรตีน 8 กรัม ไขมัน 0 – 8 กรัม คาร์โบไฮเดรท 12 กรัม และพลังงาน 90 – 150 กิโลแคลอรี ได้แก่นมชนิดต่างๆ ดังนี้ รายการอาหารแลกเปลี่ยนหมวดนม ประเภทนม น้ำหนัก – กรัม/มล. ถ้วยตวง 240 120 30 1 ½ ¼ หรือ 4 ชต. ¼ หรือ 4 ซต. นมสด1 นมสดพร่องไขมัน 2 นมไม่มีไขมัน 3 นมระเหย 1 นมผง1 นมผงไม่มีไขมัน3 หมายเหตุ 1. ให้โปรตีน 8 กรัม ไขมัน 8 กรัม คาร์โบไฮเดรท 12 กรัม พลังงาน 150 กิโลแคลอรี 2. ให้โปรตีน 8 กรัม ไขมัน 5 กรัม คาร์โบไฮเดรท 12 กรัม พลังงาน 120 กิโลแคลอรี 3. ให้โปรตีน 8 กรัม ไขมัน 0 – 1 กรัม คาร์โบไฮเดรท 0 - 1 กรัม พลังงาน 90 กิโลแคลอรี

หมวดไขมันหรือน้ำมัน 1. ) กลุ่มไขมันที่มีกรดไขมันไม่อิ่มตัวสูง ได้แก่ ไขมัน 1 ส่วน ปริมาณไขมัน 5 กรัม ให้พลังงาน 45 กิโลแคลอรี ไขมันแต่ละชนิดให้กรดไขมันแตกต่างกัน แบ่งตามประเภทของกรดไขมันได้ดังนี้ 1. ) กลุ่มไขมันที่มีกรดไขมันไม่อิ่มตัวสูง ได้แก่ น้ำมันมะกอก 1 ช้อนชา น้ำมันถั่วลิสง 1 ช้อนชา ถั่วลิสง 10 เม็ด น้ำมันข้าวโพด 1 ช้อนชา น้ำมันดอกทานตะวัน 1 ช้อนชา น้ำมันรำข้าว 1 ช้อนชา เนยถั่วลิสง 1 ช้อนชา น้ำมันถั่วเหลือง 1 ช้อนชา น้ำมันดอกคำฝอย 1 ช้อนชา น้ำมันรำข้าว น้ำมันมะกอก

หมวดไขมันหรือน้ำมัน 2. ) กลุ่มไขมันที่มีกรดไขมันอิ่มตัวสูง ได้แก่ 2. ) กลุ่มไขมันที่มีกรดไขมันอิ่มตัวสูง ได้แก่ น้ำมันหมู น้ำมันไก่ 1 ช้อนชา เนยขาว ( shortening ) 1 ช้อนชา กะทิ 1 ช้อนโต๊ะ เบคอน 1 ชิ้น เนยสด ( butter ) 1 ช้อนชา ครีมนมสด 2 ช้อนโต๊ะ ไขมัน จากสัตว์และพืช ให้พลังงานแก่ร่างกาย หากกินมากจะทำให้อ้วนและ ไขมันอุดตันในเส้นเลือดได้ ผู้สูงอายุควรกินอาหารที่ปรุงด้วยน้ำมันพืช เช่นน้ำมัน ถั่วเหลือง น้ำมันข้าวโพด น้ำมันดอกทานตะวัน

PowerPoint Presentation ศิริเพ็ญ คล้ายถม ( งานเวชนิทัศน์ )

Thank You Very Much For Your Attention