พี่น้องปุ๋ยหมักโบกาชิ โดย นายชญศักดิ์ เสงี่ยมธนไชโย นักวิชาการส่งเสริมการเกษตรชำนาญการ

พี่น้องปุ๋ยหมักโบกาชิ ด้วยสถานการณ์ปัจจุบัน มีความจำเป็นที่เกษตรกรผู้ปลูกพืชต้องปรับปรุงบำรุงดินหรือเตรียมอาหารให้พืชก่อนปลูก หรือหลังปลูกในช่วงดูแลรักษาจนพืชให้ผลผลิตก็ยังจำเป็นที่ต้องเพิ่มธาตุอาหารที่พืชต้องนำไปสร้างผลผลิตที่มีคุณภาพ ก็สืบเนื่องจากดินซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญได้ถูกใช้ไปอย่างไม่สมดุลทางการผลิตนั้นเอง

ปุ๋ยหมัก คือ องค์ประกอบทดแทนที่เตรียมการที่จะย่อย สลายให้ธาตุอาหารที่จำเป็นแก่พืช สามารถจัดการได้ ในชุมชนลงทุนต่ำ ทดแทนปุ๋ยเคมีที่มีราคาสูง ปุ๋ยหมัก ที่ทำง่ายสามารถนำไปใช้โดยเร่งด่วนภายใน ๗ วัน ขึ้นไป ก็น่าจะใช้ปุ๋ยหมักโบกาชิที่มีผู้ศึกษากันอย่าง กว้างขวางถึงประโยชน์ในการใช้แล้ว เพียงแต่สูตรหรือ องค์ประกอบที่เกษตรกรหรือชุมชนหาได้ง่ายในท้องถิ่น มีอะไรบ้าง สามารถประยุกต์ใช้ได้ตามสถานการณ์เน้น ลดต้นทุนการผลิต ทำง่าย เหมาะสมกับกิจกรรม การเกษตรนั้นๆ

สูตร พี่น้องปุ๋ยหมักโบกาชิ สูตร พี่น้องปุ๋ยหมักโบกาชิ ๑. ขี้หมู ๑ ส่วน แกลบดิบ ๑ ส่วน น้ำอีเอ็ม ๑ ส่วน สูตรที่ ๑ สูตรเสมอ ๑. ขี้หมู ๑ ส่วน แกลบดิบ ๑ ส่วน รำอ่อน ๑/๕ ส่วน ๔. น้ำอีเอ็ม ๒ ส่วน สูตรที่ ๒ สูตรเพิ่มพลัง

๑. ปุ๋ยคอก มูลโค/กระบือ ๑ ส่วน แกลบดิบ ๑ ส่วน ๓. น้ำอีเอ็ม ๑ ส่วน สูตรที่ ๓ สูตรเพิ่มพลัง สูตรที่ ๔ สูตรเสมอ ๑. กากขี้หมู ๑ ส่วน แกลบดิบ ๒ ส่วน น้ำอีเอ็ม ๒ ส่วน ๑. ขี้ไก่ ๑ ส่วน แกลบดิบ ๑ ส่วน ๓. น้ำอีเอ็ม ๑ ส่วน สูตรที่ ๕ สูตรเสมอ สูตรที่ ๖ สูตรเสมอ ๑. ปุ๋ยหมักโบกาชิ ๑ ส่วน ๒. น้ำซาวข้าว ๑ ส่วน ๓. น้ำอีเอ็ม ๑ ส่วน ๔. แช่น้ำสะอาด ๓ ส่วน ๑. ปุ๋ยคอก มูลโค/กระบือ ๑ ส่วน แกลบดิบ ๑ ส่วน ๓. น้ำอีเอ็ม ๑ ส่วน

๑. นำวัตถุดิบตามสูตรมาคลุกเคล้าให้เข้ากัน ราดด้วยน้ำสะอาดผสมน้ำอีเอ็มให้วัตถุดิบดังกล่าวพอหมาดๆ คล้ายอาหารเสริมเห็ดฟาง ส่วนผสมอื่นจะเติมให้มากกว่าสูตรก็ได้ ตามแต่จะหาได้ เช่นฟางผุ หรือฟางเน่า เศษหญ้าแห้ง แกลบดำ ฯลฯ ๒. นำปุ๋ยหมักดังกล่าวบรรจุกระสอบ ชั่งน้ำหนักกระสอบละ ๑๕ กิโลกรัม เก็บไว้ในที่ร่มอย่างน้อย ๗ - ๒๑ วัน ก่อนนำไปใช้หรือกองคลุมด้วยกระสอบป่านก็ได้ หลัง ๗ วัน สามารถนำไปใช้ได้ วิธีทำ

๑. ใช้ผสมเตรียมดินแปลงปลูกพืชผัก เหมือนปุ๋ยคอกช่วยให้ดินร่วนซุย เพิ่มธาตุอาหารพืช อุ้มน้ำได้ดี ๒. ใช้ผสมหรือใส่คลุมต้นไม้ผล จะช่วยอุ้มน้ำได้ดี เพิ่มธาตุอาหารแก่พืช ดินร่วนซุย พืชแข็งแรง เจริญเติบโตดี ๓. ใช้เป็นอาหารเสริมเพาะเห็ดฟางได้ดี เห็ดดอกใหญ่ เก็บได้นาน ๔. ใช้เป็นน้ำประสาน ทารอยแผลต้นยางพาราที่กรีดใหม่ พอหมาดๆ ช่วยให้หน้ายางนิ่มแผลหายเร็ว ใส่รอบโคนต้นยางพาราช่วยเพิ่มธาตุอาหาร ดินชุ่มชื้น ยางกรีดได้นานขึ้น วิธีใช้