เรื่องหลักการแก้ปัญหา เกมตัวเลขแสนกล กติกา ให้นักเรียนเติมตัวเลข 1-9 ลงในช่องสี่เหลี่ยมจัตุรัส โดยแต่ละช่องจะต้องไม่ซ้ำกัน และผลรวมของ ตัวเลขทุกด้านตามแนวนอน แนวตั้ง และแนวทแยง แต่ละด้านมีค่าเท่ากัน

เรื่องหลักการแก้ปัญหา จุดประสงค์การเรียนรู้ 1) อธิบายขั้นตอนการแก้ปัญหาได้ (K) 2) สามารถแก้ปัญหาตามขั้นตอนได้ (P) 3) นักเรียนมีความรับผิดชอบต่องานที่ได้รับมอบหมาย (A)

เรื่องขั้นตอนการแก้ปัญหา

เรื่องขั้นตอนการแก้ปัญหา   ในชีวิตประจำวันทุกคนจะต้องเคยพบกับปัญหาต่าง ๆ  ที่จะต้องหาทางแก้ไข   การแก้ปัญหาของแต่ละคนจะมีวิธีการที่แตกต่างกัน  การที่จะให้ผู้เรียนได้ฝึกแก้ปัญหาต่าง ๆ  โดยผ่านกระบวนการคิดและปฏิบัติอย่างมีระบบ ผลที่ได้จากการฝึกจะช่วยให้ผู้เรียนสามารถตัดสินใจ แก้ปัญหาต่างๆ ด้วยวิธีการคิดอย่างสมเหตุสมผล โดยใช้กระบวนการหรือวิธีการ ความรู้ทางทักษะต่างๆ และทำความเข้าใจในปัญหานั้น มาประกอบกัน เพื่อเป็นข้อมูลในการแก้ปัญหา

เรื่องขั้นตอนการแก้ปัญหา ขั้นตอนการแก้ปัญหา (Problem Solving Process ) มีขั้นตอนง่าย ๆ ดังนี้ 1) การวิเคราะห์และกำหนดรายละเอียดของปัญหาหรือทำความเข้าใจปัญหา ในการที่จะแก้ปัญหาปัญหาหนึ่งได้นั้น สิ่งแรกที่ต้องทำคือความเข้าใจเกี่ยวกับถ้อยคำต่างๆ ในปัญหา แล้วแยกปัญหาออกว่าอะไรเป็นสิ่งที่ต้องหา อะไรเป็นข้อมูลที่กำหนดให้ และมีเงื่อนไขใดบ้างหลังจากนั้นจึงพิจารณาว่าข้อมูลและเงื่อนไขที่กำหนดให้นั้นเพียงพอที่จะหาคำตอบของปัญหาได้หรือไม่ ถ้าไม่เพียงพอก็ต้องหาข้อมูลเพิ่มเติมเพื่อให้แก้ปัญหาได้

เรื่องขั้นตอนการแก้ปัญหา ขั้นตอนการแก้ปัญหา (ต่อ) 2) วางแผนในการแก้ปัญหาหรือออกแบบวิธีการแก้ปัญหา จากการทำความเข้าใจกับปัญหาจะช่วยให้เกิดการคาดคะเนว่าจะใช้วิธีการใดในการแก้ปัญหา เพื่อให้ได้มาซึ่งคำตอบ ประสบการณ์เดิมของผู้แก้ปัญหาจะมีส่วนช่วยอย่างมาก ฉะนั้นในการเริ่มต้นจึงควรจะเริ่มด้วยการถามตนเองว่า “เคยแก้ปัญหาทำนองเดียวกันนี้มาก่อนหรือไม่” ในกรณีที่มีประสบการณ์มาก่อนควรจะให้เราเลือกใช้ประสบการณ์เดิมได้ คือ การมองดูสิ่งที่ต้องการหา และพยายามเลือกปัญหาเดิมที่มีลักษณะคล้ายคลึงกัน เมือเลือกได้แล้วก็เท่ากับมีแนวทางว่าจะใช้ความรู้ใดในการหาคำตอบ และที่สำคัญต้องพิจารณาว่าการแก้ปัญหาเดิมนั้นมีความเหมาะสมกับปัญหาใหม่หรือไม่ หรือต้องมีการปรับปรุงเพื่อให้ได้วิธีการแก้ปัญหาที่ดีขึ้น

เรื่องขั้นตอนการแก้ปัญหา ขั้นตอนการแก้ปัญหา (ต่อ) 3) การดำเนินการแก้ปัญหาตามแผนที่วางไว้ เมื่อได้วางแผนแล้วก็ดำเนินการแก้ปัญหาระหว่างการดำเนินการแก้ปัญหาอาจจะพบแนวทางที่ดีกว่าวิธีที่คิดไว้ ก็สามารถปรับเปลี่ยนได้

เรื่องขั้นตอนการแก้ปัญหา ขั้นตอนการแก้ปัญหา (ต่อ) 4) การตรวจสอบและปรับปรุง เมื่อได้วิธีการแก้ปัญหาแล้วจึงจำเป็นต้องตรวจสอบว่าวิธีการแก้ปัญหานั้นได้ผลลัพธ์ถูกต้องหรือไม่ เป็นการประเมินภาพรวมของการแก้ปัญหา ทั้งด้านวิธีการ ผลการแก้ปัญหา และการตัดสินใจ รวมทั้งการนำไปประยุกต์ใช้ ทั้งนี้ในการแก้ปัญหาใดๆ ต้องตรวจสอบถึงผลกระทบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมด้วย การตรวจสอบนั้นวิธีการแก้ปัญหาจะต้องสามารถแก้ได้ทุกกรณี วิธีนั้นจึงจะเป็นวิธีที่ถือว่าสามารถแก้ปัญหานั้นได้ เพราะฉะนั้นเราจึงควรจะทดสอบด้วยข้อมูลที่มีความหลากหลายเพื่อให้ครอบคลุมทุกกรณี

เรื่องขั้นตอนการแก้ปัญหา ขั้นตอนการแก้ปัญหา (ต่อ) แม้ว่าจะดำเนินตามขั้นตอนที่กล่าวมาแล้วก็ตาม ผู้แก้ปัญหาต้องมีความมั่นใจว่าจะสามารถแก้ปัญหานั้นได้รวมทั้งต้องมุ่งมั่นและทุ่มเทให้กับการแก้ปัญหา เนื่องจากบางปัญหาต้องใช้เวลาและความพยายามเป็นอย่างสูง

แบบฝึกหัดเรื่องขั้นตอนการแก้ปัญหา คำชี้แจง: ให้นักเรียนทำการแก้ปัญหาที่กำหนดให้โดยทำตามขั้นตอนการแก้ปัญหา 1. การหาค่าน้อยที่สุดของจำนวนสี่จำนวนที่กำหนดให้ กำหนดตัวเลขสี่จำนวนคือ 1, 5, 7 และ9 2. การหาค่าเฉลี่ยของราคาของใช้ส่วนตัว 12 รายการ 15, 17, 18, 24, 26, 9, 32, 36, 99, 48, 52 และ56