POISON สารใดๆก็ตามที่อยู่ในรูปของแข็ง หรือ ของเหลว หรือ แก๊ส เมื่อเข้าสู่ร่างกายของสัตว์แล้ว ไปขัดขวาง / ยับยั้ง การทำงานของเซลล์ต่างๆ ในร่างกาย โดยมีผลไป เปลี่ยนแปลง / กระทบ ต่อขบวนการต่างๆของร่างกาย
TOXICANT Toxicity : ปริมาณหรือขนาดของสารพิษที่สัตว์ได้รับเข้าไปแล้วทำให้สัตว์แสดงอาการป่วย ตาย
Lethal DOSE (LD) : ขนาดของสารพิษที่ต่ำที่สุดที่ทำให้สัตว์ตาย ส่วนใหญ่ค่าของ LD มักจะกล่าวในรูปของ % เช่น LD50 หรือ LD100 หรือ LD1
Acute Toxicity การที่สัตว์แสดงอาการป่วยภายใน 24 ชั่วโมง หลังจากได้รับสารพิษ Single Dose หรือ Multiple Dose
Chornic Toxicity : สัตว์ค่อยๆแสดงอาการป่วย ภายหลังจากที่ได้รับสารพิษขนาดไม่สูงนักแต่ได้รับเป็นเวลานาน
การเปลี่ยนแปลงของสารพิษในร่างกาย(Biotransformation) สารใดๆก็ตามที่สัตว์ได้รับเข้าไป(Xenobiotics)แล้วมีการเปลี่ยนแปลงเป็นสารที่ออกฤทธิ์น้อยลง หรือเป็นอันตรายน้อยลงและขับถ่ายออกจากร่างกายรวดเร็วขึ้น
ขบวนการนี้เรียกว่า ____________ เปลี่ยน Metabolite ให้มีคุณสมบัติละลายน้ำได้ดีขึ้นและ ละลายในไขมันได้น้อยลง 2. เปลี่ยน Metabolite ให้มีคุณสมบัติในการ ionize ให้สูงขึ้น หรือ 3. 1 + 2 มีการรวมตัวกับโปรตีนได้น้อยลง 4. ลดการดูดซึมกลับ ( Reabsorption ) ที่บริเวณไตและท่อไตน้อยลง ขบวนการนี้เรียกว่า ____________ “DETOXIFY”
Lethal Synthesis : สารถูกเปลี่ยนแปลงไปเป็นสารพิษเพิ่มมากขึ้น หรือมีอันตรายต่อร่างกายมากขึ้น เช่น 1. การเปลี่ยน Fluoroaietate ในร่างกาย เป็น Fluorocitrate ซึ่งออกฤทธิ์ การทำงานขัดขวาง Tricarboxylic acid cyile 2. Oxidation ของ Parathion ได้ Paraoxon ซึ่งมีความเป็นพิษสูง 3. Oxidation ของ Ethylene glycol เป็น Oxalic เป็นอันตรายต่อไต
ปัจจัยที่เกี่ยวข้องอื่นๆ ชนิดสัตว์ แมว : ขาด glycuronyl transferase ทำให้เกิดเป็นพิษต่อ Phenol และ Bensoic ได้ง่าย 2. พันธุ์สัตว์ สุนัขพันธ์ดัลเมเชียน : ขาดเอ็นไซม์ Uricase ในการเปลี่ยนแปลงสาร Purine
อายุสัตว์ 2 mths เพศ สุขภาพ Body Temp. 7. การได้รับร่วมกับสารอื่นๆ
Treatment of Toxicoses 1. กำจัดสาเหตุของการเป็นพิษหรือที่มาของสารพิษ 2. ลดการดูดซึมของสารพิษ ส่วนที่ยังไม่ดูดซึม 3. ลดอันตรายของสารพิษส่วนที่ดูดซึมแล้ว / เพิ่มการขับถ่ายของสารพิษ
ล้างกระเพาะ ( Gastric lavage) ลดการดูดซึม ทำให้อาเจียน ( Emesis) ยาที่ออกฤทธิ์ต่อ “Chemoreceptor Trigger Zone” ล้างกระเพาะ ( Gastric lavage) Ruminant NO Emesis Gastric lavage YES ยาถ่าย ยาระบายพวกน้ำมัน
ให้สารบางชนิดเพื่อเปลี่ยนสารพิษ ไปเป็นสารใหม่ ที่ไม่ละลายน้ำ * Chelating agent ให้สารบางชนิดที่เปลี่ยน pH ในกระเพาะอาหาร ให้สารที่ไปรวมตัว ( adsorp ) กับสารพิษ * ผงถ่าน ( Activated Charcoal)
การลดอันตรายจากสารพิษที่ดูดซึม “Antidotal Therapy’ Antidote ตัวอย่างของ Antidote - Ascorbic ไนไตรท์ , อานิลีน , คูมาริน - EDTA ตะกั่ว - Magnesium oxide กรดชนิดต่างๆ หรือ Milk Magnesia