E-แก่ ชีวิตในสำนักงานเอกชนมักปรากฏภาพอย่างนี้เสมอ เมื่อมีพนักงานใหม่สาวสวยมาทำงาน พนักงานชายมักเข้าไปกุลีกุจอช่วยเหลือ “ ขาดอะไรเรียกผมได้ทุกเมื่อนะครับ ”

ข้อมูลวิเคราะห์ของฝรั่งรายงานมานานแล้วว่า คนที่มีหน้าตาดีมักก้าวหน้าในอาชีพการงานกว่าคนหน้าตาธรรมดาหรือไม่ดี เหตุผลง่ายมาก คนทั่วไปชอบอยู่ใกล้คนสวยมากกว่าคนไม่สวย แต่องค์กรเดินหน้าด้วยคนเก่ง ไม่ใช่คนที่ทำงานไม่เป็น จริง... แต่ความจริงอีกข้อคือ มีคนยินดีฝึกฝนคนสวยที่ไม่เก่งมากกว่าคนไม่สวยและไม่เก่ง

ผมเคยได้ยินคนทำงานชายเอ่ยแบบขำๆ ว่า "หากเป็นหญิงสาวสวย ผมเทรนเธอได้เสมอ" " แต่หากไม่สวย คุณไม่มีอารมณ์อยากเทรน ?" " แม่น" " ถ้าหุ่นดีมาก จะรับเทรนถึงบ้าน ?" " คอร์เร็คท์" " ไปรับไปส่งด้วย ?" " แน่นอน ผมเป็นโรคแพ้คนสวย ยิ่งถ้าสูง หุ่นดี ผมยอมเสียเวลา เทรนเสมอ แต่ถ้าเป็นอีแก่ โนมู้ด" สำหรับคนที่อยู่ในวัยดึกดำบรรพ์ไม่รู้สึกขำด้วย ก็ไม่น่าจะขำ เพราะจากสถิติ ผู้หญิงจำนวนมาก พบประสบการณ์คับแค้นคล้ายๆ กัน นั่นคือเมื่ออายุกรายเข้าเลข 4 มักถูกมองเป็นหัวสิว คือต้องบีบให้ออกให้เร็วที่สุด

ผู้หญิงวัยสี่สิบขึ้นไปที่ไม่มีคุณสมบัติโดดเด่นมักออกจากงาน เพราะเงินเดือนสูงแต่ดูไม่สวยเหมือนเดิมแล้ว ใช่ นี่เป็นภาพปกติ ใช่ โลกไม่ยุติธรรมเลย ความจริงจะบอกว่า ปัญหานี้เกิดขึ้นกับผู้หญิงอายุเลย 40 อย่างเดียวก็ไม่ถูกทั้งหมด ผู้ชายที่อายุเกิน 40 ก็ประสบปัญหาเช่นกัน

ความเหมือนกันในข้อนี้คือ คนที่ถูกทอดทิ้งล้วนอยู่ในกลุ่มที่เรียกว่า expendable หรือ ' เขี่ยทิ้งได้ ' เพียงแต่สัดส่วนของผู้หญิงที่เป็นพวก expendable สูงกว่าชายเท่านั้น กลุ่ม expendable คือพวกที่ผู้บริหารเชื่อว่าเป็นพนักงานที่ไม่สร้างรายได้ให้องค์กร ไม่สร้างภาพพจน์ที่ดีต่อองค์กร ต้นทุนสูงเกินไป และปรับตัวไม่ได้กับโลกใหม่

คนที่ไม่ประมาทต้องรู้จักวิเคราะห์คุณสมบัติของตัวเอง ( โดยไม่มีอคติ) ให้ออกว่า ตนเป็นพวก expendable หรือไม่ ความจริงคือโลกวันนี้หมุนเร็วกว่าเดิม ความรู้ทักษะที่เรียนมาจากรั้วมหาวิทยาลัยอาจล้าสมัยในเวลาเพียงไม่กี่ปี ดังนั้นหากคุณเรียนครั้งสุดท้าย

เมื่อยี่สิบปีก่อน และไม่เคยขวนขวายหาความรู้ใหม่ บวกกับการแต่งกายแบบล้าสมัย คุณก็อาจเข้าไปอยู่ในข่าย ' เขี่ยทิ้งได้ ' ไม่ยาก การทำงานในยุคใหม่ต้องการทั้งความรู้ ความสามารถในการนำเสนอ การสื่อสาร การแต่งกายดี และทำให้ตัวเองดูดี (โดยไม่จำเป็นต้องแพง) ก็เป็นการนำเสนออย่างหนึ่ง

ลูกค้าไม่ชอบคุยกับคนไม่สวยก็จริง แต่ลูกค้าไม่รังเกียจที่จะสนทนากับคนฉลาด ทันโลกแน่นอน เมื่อรู้ว่าความรู้ไม่พอ ก็เรียนเพิ่ม เติมทักษะ อย่ารอจนกลายเป็น ' อีแก่ ' แล้วค่อยมาแก้ปัญหา เมื่อรู้ว่าตนเองไม่มีเสน่ห์ ก็หัดเสริมบุคลิกภาพของตน เพราะถึงอายุยังน้อย แต่ไม่รู้จักดูแล ก็กลายเป็น ' อีแก่ ' ได้เช่นกัน

เปิดหัวใจ เปิดสมอง เรียนรู้โลกใหม่ คุณไม่มีทางรู้ว่าวันหนึ่งมันอาจเป็นคุณสมบัติพิเศษของคุณ ซึ่งนอกจากปกป้องคุณจากการเข้ากลุ่ม expendable แล้ว ยังอาจไปไกลกว่านั้นมาก ชีวิตยังสนุกได้ แม้วัยจะพ้นเลข 4, 5, 6 เพราะถึงจะไม่ถูกคัดเข้ากลุ่ม ' เขี่ยทิ้งได้ ' ก็ไม่มีอะไรแย่ไปกว่าการทำงานไปวันๆ อย่างน่าเบื่อหน่าย และรอวันเกษียณตามกำหนด

( พิมพ์ครั้งแรก เปรียว 2548) ที่มา :……. ( พิมพ์ครั้งแรก เปรียว 2548) วินทร์ เลียววาริณ http://www.winbookclub.com 27 มกราคม 2549 Somjate.Cha@tmbbank.com