สัญญายืมเปรียบเทียบ

1. สัญญายืมสมบูรณ์โดยการแสดงเจตนาหรือเมื่อ ส่งมอบทรัพย์ 2 1. สัญญายืมสมบูรณ์โดยการแสดงเจตนาหรือเมื่อ ส่งมอบทรัพย์ 2. คำมั่นจะให้ยืมหรือสัญญาจะให้ยืม 3. วัตถุแห่งสัญญายืม 4. การกำหนดให้มีค่าตอบแทนในสัญญายืม ข้อพิจารณา 4 ประเด็น

สัญญายืมในระบบcommon law สัญญายืม จัดอยู่ในกลุ่มสัญญา bailment bailment เกิดได้สองทาง คือ โดยข้อตกลงของคู่สัญญาหรือโดยผล ของกฎหมาย bailment ความหมายทั่วไป คือ การครอบครองสังหาริมทรัพย์โดย ผู้ไม่มีกรรมสิทธิ์ในทรัพย์นั้นโดยชอบด้วยกม. bailment ภายใต้กมลักษณะสัญญา หมายถึง การโอน (transfer) การครอบครองสังหาริมทรัพย์โดยความตกลงยินยอม ของคู่สัญญา เพื่อวัตถุประสงค์บางประการตามสัญญา นอกจากนี้ผู้ส่ง มอบทรัพย์ต้องแจ้งให้ผู้รับมอบทรัพย์ทราบว่ามีการส่งมอบทรัพย์แล้ว สัญญายืมในระบบcommon law

การฝากทรัพย์อาจจะมีบำเหน็จหรือไม่มีบำเหน็จ การจำนำประกันเงินกู้ คดี Coggs V. Bernard 1703 ผู้พิพากษา Holt ได้แบ่งประเภทbailment ไว้ 6 ประเภท การให้ยืมโดยไม่มีค่าตอบแทน การให้เช่า การฝากทรัพย์อาจจะมีบำเหน็จหรือไม่มีบำเหน็จ การจำนำประกันเงินกู้ การรับสังหาริมทรัพย์เพื่อกระทำการบางอย่างเกี่ยวกับทรัพย์นั้นโดยไม่มีค่าตอบแทน การรับสังหาริมทรัพย์เพื่อกระทำการบางอย่างเกี่ยวกับทรัพย์นั้นโดยมีค่าตอบแทน

Sir William Jones วางมาตรฐานความระมัดระวังของผู้รับมอบทรัพย์ 3 ระดับ การครอบครองเพื่อประโยชน์ของคู่สัญญาสองฝ่าย รับผิด ต่อเมื่อประมาทเลินเล่อธรรมดา ordinary negligence การครอบครองเพื่อประโยชน์ของผู้ส่งมอบฝ่ายเดียว รับผิด ต่อเมื่อประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรง gross negligence การครอบครองเพื่อประโยชน์ของผู้รับมอบฝ่ายเดียว รับผิด ต่อเมื่อประมาทเลินเล่อเล็กน้อย slight negligence Sir William Jones วางมาตรฐานความระมัดระวังของผู้รับมอบทรัพย์ 3 ระดับ

สัญญายืมใช้คงรูป gratuitous loan for use or commodatum เจ้าของสังหาริมทรัพย์ให้บุคคลอื่น เรียกว่า ผู้รับมอบทรัพย์ได้ ใช้สอย ทรัพย์โดยไม่มีค่าตอบแทน หนี้ของผู้ให้ยืม ความเสียหายที่เกิดแก่ผู้ยืม และ รับผิดชอบค่าใช้จ่ายในการ ดูแลทรัพย์ที่ยืมกรณีพิเศษ หนี้ของผู้ยืม หากใช้ทรัพย์ตามปกติ ผู้ยืมไม่ต้องรับผิดในความเสียหายที่ เกิดแก่ทรัพย์ กรณีผู้ยืมไม่ส่งทรัพย์ตามกำหนดเวลา ผู้ยืมต้องรับผิดชอบ ความเสียหายที่เกิดแก่ทรัพย์ รับผิดชอบค่าใช้จ่ายตามปกติอันเกิดแก่ทรัพย์ สัญญายืมใช้คงรูป gratuitous loan for use or commodatum

สัญญายืมใช้สิ้นเปลือง gratuitous quasi-bailment สังหาริมทรัพย์หมดสิ้นไปเพราะการใช้สอย และสามารถ คำนวณได้โดยการชั่ง ตวง วัด ผู้ให้ยืมไม่มีหนี้ต่อผู้ยืม ผู้ยืมมีหน้าที่คืนทรัพย์ในชนิด ประเภท และปริมาณ เดียวกับที่ยืมแก่ผู้ให้ยืม สัญญายืมใช้สิ้นเปลือง gratuitous quasi-bailment

สัญญายืมในระบบ Civil Law สัญญายืมตามกมฝรั่งเศส ลักษณะของสัญญายืม - สัญญายืมจะเกิดขึ้นต่อเมื่อมีการส่งมอบทรัพย์ - แม้ไม่มีการส่งมอบ แต่มีคำมั่นจะให้ยืมไว้ต่อกัน เช่น การเปิดเครดิตให้แก่ลูกค้าธนาคาร คำมั่นดังกล่าวมีผลใช้บังคับ ประมวลกมแพ่งฝรั่งเศส มาตรา 1892 “ ยืมใช้ สิ้นเปลือง คือ สัญญาที่คู่สัญญาฝ่ายหนึ่งส่งมอบทรัพย์ให้แก่ คู่สัญญาอีกฝ่ายหนึ่งเพื่อให้บุคคลดังกล่าวได้ใช้สอย โดยมีเงื่อนไข ว่าบุคคลนั้นจะคืนทรัพย์ในปริมาณ ชนิดและคุณภาพเดียวกัน ให้แก่ตน” สัญญายืมในระบบ Civil Law

มาตรา 1898 และ 1899 ผู้ให้ยืมไม่สามารถเรียกร้องให้ผู้ยืมส่งคืนทรัพย์ที่ยืมก่อน กำหนดเวลาที่ตกลงกัน ถ้าทรัพย์ที่ยืมชำรุดบกพร่องและก่อให้เกิดความเสียหายแก่ ผู้ยืม ผู้ให้ยืมต้องรับผิดชอบ หนี้ของผู้ให้ยืม

มาตรา 1902-1904 ผู้ยืมมีหน้าที่ต้องส่งคืนทรัพย์ในจำนวนและคุณภาพเดียวกันกับ ที่ยืม หากคืนไม่ได้ให้ชำระราคาโดยคำนวณมูลค่าของทรัพย์ตาม เวลาและสถานที่ส่งคืน ผู้ยืมต้องชำระดอกเบี้ยนับแต่วันถึงกำหนดคืนหรือนับแต่วันฟ้อง หนี้ของผู้ยืม

มาตรา 1875 “ยืมใช้คงรูป คือ สัญญาที่คู่สัญญาฝ่ายหนึ่งส่ง มอบทรัพย์ให้คู่สัญญาฝ่ายหนึ่งเพื่อการใช้สอย โดยมีเงื่อนไขว่าผู้ ยืมจะคืนทรัพย์นั้นภายหลังที่ใช้สอยเสร็จสิ้นแล้ว” ต้องไม่มีค่าตอบแทน คือเงิน ถ้าเป็นทรัพย์อื่น เป็นสัญญาไม่มี ชื่อ (innominate contract) ทรัพย์เป็นได้ทั้งสังหาริมทรัพย์และอสังหาริมทรัพย์ ผู้ให้ยืมไม่ต้องเป็นเจ้าของทรัพย์ สัญญายืมใช้คงรูป

หนี้ของผู้ให้ยืม ผู้ให้ยืมไม่มีหนี้ในการส่งมอบ เว้นแต่มีคำมั่นจะให้ยืมแก่ผู้ยืม เป็นสัญญาฝ่ายเดียวก่อให้เกิด ความผูกพันที่ไม่ใช่สัญญายืม มาตรา 1888-1891 หนี้ผู้ให้ยืม 1. ผู้ให้ยืมไม่สามารถเรียกร้องให้ผู้ยืมส่งคืนทรัพย์ที่ยืมก่อน กำหนดเวลาที่ตกลงกัน กรณีไม่กำหนดเวลาเรียกคืนได้ต่อเมื่อใช้ สอยเสร็จ 2. ผู้ให้ยืมต้องชดใช้ค่าใช้จ่ายพิเศษในการดูแลทรัพย์ระหว่างที่ยืม 3. ผู้ให้ยืมต้องชดใช้ค่าเสียหายที่เกิดจากทรัพย์ที่ยืมชำรุด บกพร่องให้แก่ผู้ยืม ถ้าผู้ให้ยืมได้รู้และไม่ได้บอกกล่าวให้ทราบ

มาตรา 1880-1887 1. ผู้ยืมต้องระมัดระวังดูแลรักษาทรัพย์ที่ยืมเสมือนเป็นทรัพย์ ของตน 2. ผู้ยืมต้องใช้สอยทรัพย์ตามลักษณะของทรัพย์หรือตาม วัตถุประสงค์ที่ยืม 3. ผู้ยืมต้องรับผิดชอบความเสียหายที่เกิดแก่ทรัพย์ที่ยืม ถ้าผู้ ยืมทำผิดหน้าที่ของตนหรือทำผิดสัญญา หนี้ของผู้ยืม

สัญญายืมตามกฎหมายอิตาลี สัญญายืมมีองค์ประกอบสำคัญ 2 ประการ คือ ความยินยอม ของคู่สัญญาและการส่งมอบทรัพย์ มีแนวคิดว่าหลักการดังกล่าวขัดกับหลักสมัยใหม่เรื่องเสรีภาพใน การทำสัญญา สัญญายืมเกิดจากความตกลงยินยอมนั้นได้รับการยอมรับ เฉพาะยืมใช้สิ้นเปลืองเท่านั้น สัญญายืมตามกฎหมายอิตาลี

สัญญายืมใช้สิ้นเปลือง mutuo มาตรา 1813 “ยืมใช้สิ้นเปลือง คือ สัญญาที่คู่สัญญาฝ่ายหนึ่ง ส่งมอบเงิน หรือทรัพย์ที่ทดแทนกันได้อื่นๆในจำนวนที่แน่นอน ให้แก่คู่สัญญาอีกฝ่ายหนึ่ง และคู่สัญญาอีกฝ่ายหนึ่งรับรองที่จะ คืนทรัพย์ในชนิด คุณภาพ และจำนวนที่เท่ากัน” สัญญายืมใช้สิ้นเปลืองที่มีค่าตอบแทน เป็นสัญญาที่สมบูรณ์ โดยความยินยอมของคู่สัญญา ส่วนการส่งมอบเป็นการชำระหนี้ ตามสัญญาเท่านั้น สัญญายืมใช้สิ้นเปลืองไม่มีค่าตอบแทนจะบริบูรณ์ต่อเมื่อส่งมอบ ทรัพย์ สัญญายืมใช้สิ้นเปลือง mutuo

สัญญายืมใช้สิ้นเปลืองที่มีค่าตอบแทน เรียกว่า “สัญญายืมใช้สิ้นเปลืองที่มีเงื่อนไข” เช่น ธนาคารให้ ลูกค้ากู้เงิน โดยผ่อนชำระคืนเป็นงวดๆ และกำหนดเงื่นไขใน สัญญาว่าจะมีผลต่อเมื่อตรวจสอบสถานะการจำนอง อสังหาริมทรัพย์ สัญญายืมใช้สิ้นเปลืองที่มีค่าตอบแทน

มาตรา 1815 ผู้ยืมต้องจ่ายดอกเบี้ยหรือผลประโยชน์ตอบ แทนให้แก่ผู้ยืม เว้นแต่คู่สัญญาจะตกลงเป็นอย่างอื่น มาตรา1820 ให้สิทธิแก่ผู้ให้ยืมบอกเลิดสัญญาถ้าผู้ยืมไม่ชำระ ดอกเบี้ยตามกำหนด ดอกเบี้ย

ผู้ให้ยืมไม่มีหนี้ใดๆกับผู้ยืม เว้นแต่ทรัพย์ที่ยืมชำรุดบกพร่อง เกิดความเสียหายแก่ผู้ยืม มาตรา 1821 เว้นแต่จะพิสูจน์ได้ว่า ตนไม่รู้ถึงความชำรุดบกพร่องนั้น หนี้ของผู้ให้ยืม

หนี้ส่งคืนทรัพย์ในชนิด คุณภาพ จำนวนเท่ากันที่รับมาแก่ผู้ให้ ยืม หนี้จ่ายดอกเบี้ยหรือผลประโยชน์ตอบแทนแก่ผูให้ยืม เว้นแต่ตก ลงเป็นอย่างอื่น หนี้ของผู้ยืม

คำมั่นจะให้ยืม (ที่จะทำสัญญายืมใช้สิ้นเปลืองแบบมีค่าตอบแทน) มาตรา 1822 “บุคคลที่ให้คำมั่นที่จะทำสัญญายืมใช้สิ้นเปลือง มีสิทธิปฏิเสธการชำระหนี้ของตนได้ ถ้าฐานะทางการเงินของ คู่สัญญาอีกฝ่ายแสดงให้เห็นว่าการชำระหนี้คืนเป็นการยากและ ไม่มีการเสนอหลักประกันอย่างเพียงพอ” เป็นความผูกพันก่อนเกิดสัญญายืม ซึ่งเป็นนิติกรรมฝ่ายเดียว ที่ ก่อให้เกิดหนี้แก่ผู้ให้คำมั่นต้องปฏิบัติตามคำมั่นของตน เมื่อไม่ปฏิบัติตามต้องชดใช้ค่าเสียหาย คำมั่นจะให้ยืม (ที่จะทำสัญญายืมใช้สิ้นเปลืองแบบมีค่าตอบแทน)

มาตรา1803 “ยืมใช้คงรูป คือ สัญญาซึ่งคู่สัญญาฝ่ายหนึ่งได้ ส่งมอบสังหาริมทรัพย์หรืออสังหาริมทรัพย์อย่างหนึ่งให้แก่ผู้ยืม เพื่อเขาจะได้ใช้สอยภายในระยะเวลาโดยมีหนี้ต้องคืนทรัพยืที่ได้ รับมา” สัญญาไม่มีค่าตอบแทน สัญญาฝ่ายเดียว ผู้ยืมฝ่ายเดียวมีหนี้ตามสัญญา สัญญายืมใช้คงรูป

ผู้ให้ยืมต้องไม่เรียกคืนทรัพย์ก่อนกำหนด ความรับผิดในความชำรุดบกพร่อง ถ้าผู้ให้ยืมรู้แล้วไม่บอก กล่าว หนี้ของผู้ให้ยืม

หนี้ของผู้ยืม มาตรา 1804 และ 1805 1. ผู้ยืมต้องดูแลทรัพย์โดยใช้ความระมัดระวังของหัวหน้าครอบครัวที่ดี และใช้ทรัพย์ให้ตรงตามวัตถุประสงค์ของสัญญาหรือลักษณะของทรัพย์ 2. ผู้ยืมต้องไม่นำทรัพย์ให้บุคคลภายนอกใช้สอย เว้นแต่ได้รับความ ยินยอมจากผู้ให้ยืม 3. ผู้ยืมต้องรับผิดชอบในความเสียหายที่เกิดแก่ทรัพย์ รวมถึงความ เสียหายจากเหตุการณ์ที่ไม่สามารถคาดหมายได้ เนื่องจากผู้ยืมเลือกที่จะ รักษาทรัพย์ของตนก่อนทรัพย์ที่ยืม 4. ผู้ยืมใช้ทรัพย์นอกเหนือวัตถุประสงค์ที่ยืมหรือเกินกว่าระยะเวลาที่ กำหนดไว้ ต้องรับผิดความเสียหายที่เกิดแก่ทรัพย์ แม้ไม่ใช่ความผิดของ ตน เว้นแต่จะพิสูจน์ว่าอย่างไรความเสียหายก็ย่อมเกิดขึ้น หนี้ของผู้ยืม