ข้อเสนอเชิงนโยบาย เรื่อง ระบบข้อมูลเพื่อการป้องกันควบคุมโรค

งานนำเสนอเรื่อง: "ข้อเสนอเชิงนโยบาย เรื่อง ระบบข้อมูลเพื่อการป้องกันควบคุมโรค"— ใบสำเนางานนำเสนอ:

1 ข้อเสนอเชิงนโยบาย เรื่อง ระบบข้อมูลเพื่อการป้องกันควบคุมโรค
คณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ กรมควบคุมโรค 20 มิถุนายน 2560

2 ที่มา รัฐธรรมนูญ 2560 หมวด16 มาตรา 258 ระบุให้ ดำเนินการปฏิรูปประเทศอย่างน้อยในด้านต่าง ๆ ให้เกิดผล ดังต่อไปนี้ ข. ด้านการบริหารราชการแผ่นดิน (1) ให้มีการนำเทคโนโลยีที่เหมาะสมมาประยุกต์ใช้ในการบริหารราชการ แผ่นดินและการจัดทำบริการสาธารณะ เพื่อประโยชน์ในการบริหารราชการแผ่นดิน และเพื่ออำนวยความสะดวกให้แก่ประชาชน (2) ให้มีการบูรณาการฐานข้อมูลของหน่วยงานของรัฐทุกหน่วยงานเข้าด้วยกัน เพื่อให้เป็นระบบข้อมูลเพื่อการบริหารราชการแผ่นดินและการบริการประชาชน

3 ผลการประเมินความเข้มแข็งของแผนงานควบคุมโรค
13 จาก 17 แผนงาน มี GAP เรื่อง ระบบข้อมูลข่าวสาร การได้รับการยอมรับ 1 นโยบายยุทธศาสตร์ 2 วิจัย 3 ประเมินเทคโนโลยีด้านสุขภาพ 4 พัฒนามาตรฐานบริการ 5 กลไกการเฝ้าระวัง 6 กลไกกฎหมาย 7 ความร่วมมือระหว่างประเทศ 8 ติดตาม ประเมินผล 9 การเงิน การคลัง 10 ข้อมูลข่าวสาร 11 กำลังคน 12 การพัฒนาจากแผนงานระดับชาติ 13 สคร.เชิญเป็นวิทยากรหรือเป็นที่ปรึกษา 1. Tobacco 2. Injury 3. Env 4. Occ 5. EPI 8. Malaria 6. Zoo 9. DHF 7. EID 10. IC 11. STI 12. AIDS 13. TB

4 ขั้นตอนการดำเนินงาน ทบทวนเอกสารที่เกี่ยวข้อง เช่น แนวทางการทำข้อเสนอเชิงนโยบาย วิสัยทัศน์ประเทศไทย พยากรณ์ข้อมูลในอนาคต สำรวจความต้องการและสถานะข้อมูลเพื่อการป้องกันควบคุมโรค 18 แผนงาน จัดเวทีนำเสนอสถานการณ์ ประสบการณ์ดำเนินงานและข้อเสนอแนะในการพัฒนาระบบข้อมูล 2 ครั้ง จัดประชุมเชิงปฏิบัติการจัดทำข้อเสนอเชิงนโยบาย มีผู้เข้าร่วม 100 คน จาก 24 หน่วยงาน

5 แนวทางการจัดทำนโยบาย (Policy process)
Issue Identification: distinguish symptom from the problem Issue Analysis: comparative data and analysis Generating Solutions : conceptual framework, clear desired outcomes Consultation Performance Measurement

6 Issue identification รู้ทันการระบาด ฉลาดลงทุน เข้าใจการดำเนินงาน
สร้างองค์ความรู้ใหม่ ไม่สามารถใช้ประโยชน์ข้อมูล ไม่มีข้อมูล เข้าไม่ถึงข้อมูล ไม่สามารถเชื่อมโยงข้อมูล ฐานข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการป้องกันควบคุมโรคที่เพียงพอ ไม่ซ้ำซ้อน สามารถบูรณาการและมีการไหลเวียน รวมถึงการป้อนกลับของข้อมูลข่าวสาร เพื่อหน่วยงานระดับประเทศและพื้นที่ใช้สำหรับป้องกันควบคุมโรค

7 ไม่มีข้อมูล (Availability) เข้าไม่ถึงข้อมูล (Accessibility)
Issue analysis กรอบแนวคิดระบบข้อมูลสุขภาพ สอดคล้องกับกรอบแนวคิดการพัฒนาระบบข้อมูลเพื่อการป้องกันควบคุมโรคของกรมควบคุมโรค (แนวคิด 5 กลุ่มโรค 5 มิติ) ไม่มีข้อมูล (Availability) เข้าไม่ถึงข้อมูล (Accessibility) ไม่สามารถเชื่อมโยงข้อมูล (Integrality) ไม่สามารถใช้ประโยชน์ข้อมูล (Utilization)

8 Mortality Behavior Determinant Program response Morbidity
Abnormal event

9 ข้อมูลที่ต้องส่งให้หน่วยงานระหว่างประเทศ
Availability แผนงาน Data Zoonosis: rabies Rabies Post exp. vaccine EPI Polio indicator, coverage EPI Dengue Morbid/mortality Malaria Morbid/mortality, program response STD/AIDs Response progress report Leprosy Morbid, contact TB Morbid/mortality, cure rate Alcohol Global survey Tobacco Situation Injury Global status

10 ระบบข้อมูลโรคจากการประกอบอาชีพเกษตรกร
จากประเมินพบว่า ข้อมูลการดำเนินงานจากจังหวัดส่งรายงานเข้ามาให้สำนักโรคจากการประกอบอาชีพและสิ่งแวดล้อม ตั้งแต่ ปี พ.ศ ไม่เป็นระบบและมีการรายงานที่น้อยกว่าความเป็นจริง นำข้อมูลมาใช้ประโยชน์ได้ไม่เต็มที่ มีการพัฒนาการจัดเก็บและลงข้อมูลในระบบ HDC ตั้งแต่ ปี 2558 ซึ่งการรายงานจำนวนผู้ป่วยใช้การวินิจฉัยโดยการลงการวินิจฉัย ICD – 10 แต่การรายงานจำนวนเกษตรกรจากการสัมผัสสารเคมีกำจัดศัตรูพืช (นบก.1-56) ซึ่งเป็นกลุ่มเสี่ยง ไม่สามารถดำเนินการได้ในระบบ HDC Source: พญ. กีรติญา ไทยอู่. โครงการฝึกอบรม FEMT. รายงานการประเมินระบบเฝ้าระวังสุขภาพเกษตรกรที่เสี่ยงต่อการสัมผัสสารกำจัดศัตรูพืช (สารฆ่าแมลงกลุ่มออร์กาโนฟอสเฟตและคาร์บาเมต )

11 จำนวนและคุณภาพข้อมูล
จำนวนข้อมูลของระบบ 43 แฟ้มในปัจจุบัน มีขนาดประมาณ 48 terabyte และคาดว่าจะเพิ่มขึ้น 5 terabyte ใน ทุก 5 ปี ข้อมูล 43 แฟ้ม เป็นรายงานจากสถานพยาบาลภายใต้สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุขเป็นหลัก สถานพยาบาลนอกสังกัด สถานพยาบาลเอกชน ความครอบคลุมของการรายงานไม่ชัดเจน ทำให้ข้อมูลสถานะสุขภาพของชุมชนเขตเมืองเกิดข้อสงสัย นักวิชาการต้องเรียนรู้วิธีการดึงข้อมูลที่ต้องการวิเคราะห์ และทำการวิเคราะห์บน cloud

12 การประเมินความครอบคลุมของการวินิจฉัยภาวะเด็กศีรษะเล็กในจังหวัดแห่งหนึ่งจากฐานข้อมูล 43 แฟ้ม ( Sensitivity) โรงพยาบาลที่ศึกษา จำนวนเด็กเกิด มีชีพทั้งหมด จำนวนเด็กที่สงสัยว่าเป็น microcephaly จำนวนที่ได้รับการวินิจฉัยใน 43 แฟ้ม Sensitivity โรงพยาบาลศูนย์ในจังหวัด 17612 709* 5 0.002 โรงพยาบาลชุมชน 1,280 292 1 0.003 โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช 6,509 1409 2 0.001 3,475 89 1,611 205 494 72 2,366 225 0.006 468 148 405 60 4,272 430 111 รวม 39,027 3,545 10 การวิเคราะห์ให้ได้ข้อมูลที่น่าเชื่อถือ ต้องใช้ทั้งความรู้ทักษะใน การจัดการข้อมูล และความรู้ทางการแพทย์และสาธารณสุข * มาจากการคาดประมาณกลับไปหาประชากรเด็กเกิดทั้งหมด

13 Accessibility การเข้าถึงข้อมูล

14 ข้อมูลของหน่วยงานภายนอกที่ต้องใช้ประกอบการทำงาน (Cluster CD)
แผนงาน จากฐานข้อมูล EID องค์การอนามัยโลก European Centre for Disase Prevention and Control : ECDC Office International des Epizooties : OIE, กรมปศุสัตว์ Zoonosis Event-based surveillance Thai Rabies Net โรคหนอนพยาธิ Isan Cohort CDD รง. การสอบสวนโรคจาก SAT EPI ผลการประเมินระบบเฝ้าระวังผู้ป่วยกล้ามเนื้ออ่อนปวกเปียกเฉียบพลัน ฐานข้อมูลกำจัดโรคหัด (ME) สำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค Health Data Center DHF การเฝ้าระวังเหตุการณ์ (Event-based surveillance) ของสำนักระบาดวิทยา รายงานผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการเชื้อไวรัสเดงกีในคน ของกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ รายงานผลการเฝ้าระวังค่าดัชนีลูกน้ำยุงลาย, ความไวของลูกน้ำ ของสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 1-12 และสำนักงานป้องกันควบคุมโรคเขตเมือง ผลสำรวจความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมของประชาชนเกี่ยวกับการป้องกันควบคุมโรคไข้เลือดออกเดงกี ของสำนักสื่อสารความเสี่ยง กรมควบคุมโรค Malaria มาลาเรียออนไลน์ (cases-based surveillance system) สำนักนโยบายและยุทธศาสตร์

15 ข้อมูลของหน่วยงานภายนอกที่ต้องใช้ประกอบการทำงาน (Cluster SALTH)
แผนงาน จากฐานข้อมูล STI+AIDS ระบบรายงานการเฝ้าระวังโรค ๕๐๖ สำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค รายงานสำรวจแหล่งบริการทางเพศและผู้ให้บริการทางเพศ สำนักโรคเอดส์ฯ กรมควบคุมโรค HIV sentinel sero-surveillance (HSS) สำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค Perinatal HIV Intervention Monitoring System (PHIMS) สำนักอนามัยการเจริญพันธุ์ กรมอนามัย การคาดประมาณ ด้วยวิธีการทางระบาดวิทยา คณะทำงานวิเคราะห์สถาการณ์เอดส์ ประเทศ National AIDS Program (NAP) สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นกับผู้ติดเชื้อ, เครือข่ายผู้ติดเชื้อ และศูนย์ช่วยเหลือสังคม (One Stop Crisis Center: OSCC) สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด (ป.ป.ส.) และงานศึกษาวิจัยอื่นๆ Integrated biological and behavior Surveillance (IBBS) สำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค Behavioral sero-Surveillance (BSS) สำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค ผลการสำรวจสถานการณ์การตีตราและเลือกปฏิบัติในระบบบริการสุขภาพ ศูนย์อำนวยการบริหารจัดการปัญหาเอดส์แห่งชาติ กรมควบคุมโรค รายงานการให้บริการ กระจาย เข็มสะอาด จากภาคประชาสังคม โครงการ กองทุนโลก รายงานการบำบัดรักษาผู้ใช้สารเสพติด (บสต.3) สำนักบริหารการสาธารณสุข สำนักปลัดกระทรวงสาธารณสุข ระบบข้อมูล Routine Integrated HIV Information System (RIHIS) ศูนย์อำนวยการบริหารจัดการปัญหาเอดส์แห่งชาติ

16 ข้อมูลของหน่วยงานภายนอกที่ต้องใช้ประกอบการทำงาน (Cluster NATI)
แผนงาน จากฐานข้อมูล NCD รายงานระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ (HDC) รายงานการสำรวจพฤติกรรมเสี่ยงโรค ไม่ติดต่อและการบาดเจ็บ (BRFSS) รายงานการสำรวจสุขภาพประชาชนไทย โดยการตรวจร่างกาย (NHES) รายงานภาระโรคและการบาดเจ็บของประชากรไทย (IHPP) รายงานการประเมินผลการดูแลผู้ป่วยโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง (MedResNet) Alcohol การสำรวจพฤติกรรมการสูบบุหรี่และดื่มสุราของประชากร (สำนักงานสถิติแห่งชาติ) การสำรวจภาระโรคและสุขภาพของประชากรไทย ศูนย์อำนวยการความปลอดภัยทางถนน Tobacco อัตราการบริโภคยาสูบในประชากร อายุ 15 ปี ขึ้นไป Injury มรณะบัตร ระบบข้อมูลผู้ป่วยนอก/ผู้ป่วยใน ระบบแฟ้มสุขภาพ (43แฟ้ม) ระบบเฝ้าระวังการบาดเจ็บ ITEMS ระบบ Pher-Accident ระบบ E-Claim ระบบ POLIS

17 ข้อมูลของหน่วยงานภายนอกที่ต้องใช้ประกอบการทำงาน (Cluster En-Occ)
แผนงาน จากฐานข้อมูล En-occ คลังข้อมูล 43 แฟ้ม ในระบบ Health Data Center ; HDC กรมโรงงานอุตสาหกรรม สำนักงานกองทุนเงินทดแทน ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร กรมควบคุมมลพิษ

18 การเข้าถึงข้อมูล ข้อมูลปัจจัยสาเหตู (Determinant)
Accessibility ข้อมูลปัจจัยสาเหตู (Determinant) ข้อมูลส่วนใหญ่อยู่ในหน่วยงานภายนอก เช่น DMSc, DLD, กรมอุทยาน, จำนวนธุรกิจเสี่ยง, สิ่งแวดล้อม, พท.ถนน ข้อมูลพฤติกรรม (Behavior): ข้อมูลกลุ่มนี้ได้จากการสำรวจ เช่น poll, การเฝ้าระวัง เช่น BRFSS หน่วยงานระดับเขตเข้าไม่ถึง ข้อมูลที่แผนงานต้องการใช้จาก หน่วยงานอื่น มีอย่างน้อย 18 หน่วยงาน คือ ข้อมูล 43 แฟ้ม, มรณบัตร สนย., PHMIS (DoH), NAP (NHSO), Nation health exam, บสต.3 สป., ผลสำรวจพฤติกรรม สำนักงานสถิติฯ, ITEMS สพฉ, E-claim บ.กลางคุ้มครองผู้ประสบภัย, POLIS ส.ตำรวจแห่งชาติ, จำนวนรง. ส. กองทุนเงินทดแทน, กรมโรงงานอุตสาหกรรม, ธกส., กรมควบคุมมลพิษ รวม 18 หน่วยงานนอกกรม แผนงานต่างๆได้ข้อมูลจากหน่วยงานอื่นผ่าน Web, ความสัมพันธ์ส่วนตัว

19 Integrality การเชื่อมโยงข้อมูล

20 การเชื่อมโยงข้อมูล Data standard Structure: นิยาม
Integrality Data standard Structure: นิยาม พฤติกรรมสูบบุหรี่, ดื่มแอลกอฮอลล์, พฤติกรรมเสี่ยงทางเพศ Content: กติกา/วิธีลงข้อมูล Value: การจัดกลุ่ม รูปแบบ เคย/ไม่เคย, ความถี่ของการสูบหรือดื่ม, ปริมาณการสูบหรือดื่ม Communication: กรอบทางเทคนิคในการแลกเปลี่ยนข้อมูล รหัสที่ใช้เชื่อมระเบียนข้อมูล โดยเฉพาะข้อมูลการป่วย การตาย สาเหตุการตาย

21 การเชื่อมโยงข้อมูล กฎหมายอาญา มาตรา 323 ผู้ใดล่วงรู้หรือได้มาซึ่งความลับของผู้อื่น โดยเหตุที่เป็นเจ้าพนักงานผู้มีหน้าที่ โดยเหตุที่ประกอบอาชีพแพทย์.....แล้วเปิดเผยความลับนั้นในประการที่น่าจะเกดความเสียหาย.. ต้องระวางโทษจำคุก 6 เดือน หรือปรับไม่เกิน 1000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ พระราชบัญญัติสุขภาพมาตรา 7 และ 8 ระบุว่า ข้อมูลสุขภาพเป็นความลับส่วนบุคคล การจะเปิดเผยต้องเป็นไปตามความประสงค์ของบุคคล

22 การใช้ประโยชน์ข้อมูล
Utilization บุคลากรไม่สามารถจัดการข้อมูล 43 แฟ้ม ซึ่งเป็นข้อมูลขนาดใหญ่เพื่อให้ทราบสถานการณ์ ข้อมูลประสิทธิผล ประสิทธิภาพ ของมาตรการป้องกันควบคุมโรค เพื่อใช้ในการตัดสินใจลงทุนมีจำกัด ข้อมูลความครอบคลุมและความก้าวหน้าของการดำเนินงาน เพื่อติดตามกำกับการป้องกันควบคุมโรคมีน้อยถึงไม่มี การใช้ประโยชน์ข้อมูลในปัจจุบัน จึงเป็นการใช้ข้อมูลเพื่อบ่งชี้สถานการณ์เป็นหลัก

23 Desired outcomes ฐานข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการป้องกันควบคุมโรคที่เพียงพอ ไม่ซ้ำซ้อน สามารถบูรณาการและมีการไหลเวียน รวมถึงการป้อนกลับของข้อมูลข่าวสาร เพื่อหน่วยงานระดับประเทศและพื้นที่ใช้สำหรับป้องกันควบคุมโรค

24 กรอบการพัฒนาระบบข้อมูลและข้อเสนอแนะ
การบริหารจัดการข้อมูล การแลกเปลี่ยนและเชื่อมโยง การใช้ประโยชน์ข้อมูล กำหนดข้อมูลที่ต้องการ จัดหาข้อมูล ควบคุมกำกับการจัดการ ประเมินคุณภาพข้อมูล Ensure security Keep privacy Global trend E-government and Thailand 4.0 การวางแผนนโยบาย กลยุทธ์ และการตัดสินใจของผู้บริหารกรมฯ การจัดการในส่วนยุทธวิธี การวางแผนการปฏิบัติ การจัดการในระดับปฏิบัติการและการควบคุมการทำงานในพื้นที่ Pool บุคลากรด้าน IT จัดทำ Mapping สมรรถนะบุคลากร พัฒนาระบบการจัดการข้อมูล Big data จัดหาโปรแกรมการวิเคราะห์ข้อมูลที่ถูกลิขสิทธิ์ พัฒนาบุคลากร health informatics กำหนดข้อมูลที่ต้องการโดยปรับปรุงกรอบ 5 กลุ่มโรค 5 มิติตั้งแต่ 2557 หน่วยงานที่ต้องการมีฐานข้อมูลจะต้องออกแบบและควบคุมคุณภาพข้อมูล จัดทำ Mapping หรือ catalogue ข้อมูล จัดทำ Standard data Structure: นิยาม Content: กติกา/วิธีลงข้อมูล Value: การจัดกลุ่ม รูปแบบ Communication: กรอบทางเทคนิคในการแลกเปลี่ยนข้อมูล จัดทำ MOU ระหว่างหน่วยงาน SOP สำหรับแลกเปลี่ยนข้อมูล

25 สรุปข้อเสนอแนะ กรมควบคุมโรคควรเป็นเจ้าภาพหลักในการจัดทำมาตรฐานชุดข้อมูล (data standard) โดยเฉพาะข้อมูลพฤติกรรมและมาตรการ เพื่อให้การเก็บข้อมูลที่สำคัญมีมาตรฐาน สามารถเชื่อมโยงและสามารถเปรียบเทียบผลในมิติพื้นที่ เวลา และบุคคล หน่วยงานของกรมควบคุมโรคที่มีฐานข้อมูลมีหน้าที่ดูแลคุณภาพข้อมูล รักษาความลับ แผนงานโรคและภัยสุขภาพ ควร ศึกษาการปรับปรุงฐานข้อมูลที่มีอยู่เพื่อให้ได้ข้อมูลที่ต้องการ เลี่ยงการสร้างฐานข้อมูลใหม่เนื่องจาก ภาระการดูแลคุณภาพ การรักษาความลับบุคคล ฯลฯ ศูนย์สารสนเทศควร ฝึกอบรมนักวิชาการให้สามารถจัดการและวิเคราะห์ข้อมูลขนาดใหญ่ (Big data) จัดหา software ที่จำเป็นและถูกต้องตามกฎหมายลิขสิทธิ์ สำหรับการใช้งาน กรมควบคุมโรคควรจัดทำบันทึกข้อตกลงในการแบ่งปันข้อมูลกับหน่วยงานทีเกี่ยวข้อง เพื่อให้ได้ข้อมูลครบในทุกมิติสำหรับการทราบสถานการณ์และติดตามผลการดำเนินงาน

26 Thank you and comment